De mythe van het vrijwillige ontslag
Volgens de internationale outplacementgroep Lee Hecht Harrison (LHH) zit vrijwillig ontslag in de lift. Volgens de dienstengroep zijn daar goede redenen voor. Het zou voor de werkgever al snel een besparing betekenen van 10.000 euro per ontslagen werknemer, terwijl de werknemer 140 tot 200 procent van zijn opzegvergoeding zou krijgen.
Het systeem van saneren via vrijwillig-vertrekregelingen zou vooral populair zijn in Duitsland, zegt LHH. Voor de coronacrisis zou een op de vijf grote bedrijven er de formule hebben overwogen, terwijl dit nu al een op de drie zou zijn. De reden is dat de economie onder druk staat, waardoor bedrijven in de kosten moeten snijden.
LHH verwacht dat ook in België meer grote bedrijven naar deze techniek zullen grijpen. Pre-corona zouden al 20 procent meer mensen vrijwillig vertrokken zijn tegenover twee jaar geleden. Voor bedrijven zou het lanceren van vrijwillige vertrekplannen heel wat voordelen inhouden tegenover de zware regels die gelden bij een collectief ontslag. Kwestie van de tijdrovende en dure Renault-procedure te vermijden.
Door de toenemende onzekerheid op de arbeidsmarkt zullen minder werknemers zelf ontslag nemen
De verwachting van LHH dat er vanwege de coronacrisis ook in België meer vrijwillige vertrekplannen zullen komen, is een open deur intrappen. Door de coronacrisis zal het aantal herstructureringen automatisch toenemen en volgens arbeidsrechtspecialist Filip Tilleman zit in elk zo’n herstructureringsplan een onderdeel ‘vrijwillig vertrek’.
Alleen is het maar de vraag hoe men dat vrijwillige vertrek definieert. Volgens Tilleman leggen vakbonden het scenario van een vrijwillig vertrek meestal zelf bij een collectief ontslag op tafel. Via soepele afscheidsregelingen zoals een verkapt brugpensioen waarbij het bedrijf een deel van het loonverlies compenseert, hoopt men naakte ontslagen te vermijden. Dergelijke technieken werden recent bij Brussels Airlines en vorig jaar ook bij Proximus gebruikt. Bij herstructureringen zullen er altijd kandidaten zijn die de bonus op zak willen steken die een bedrijf op tafel legt. Die bonus komt soms terecht bij mensen die sowieso van plan waren elders aan de slag te gaan.
De zuivere vorm van vrijwillig vertrek is een werknemer die zelf ontslag neemt om elders actief te worden. Een al iets minder zuivere vorm is een werknemer die vrijwillig ontslag neemt, omdat het bedrijf daar geld voor overheeft. Met de herstructureringsgolf die op de economie afkomt, is het de vraag of het vrijwillige vertrek waarbij de werknemer zelf ontslag neemt en dus niet onmiddellijk kan gaan stempelen, erg gewild zal zijn. Bedrijven zitten, los van specifieke arbeidsprofielen, in een saneringsmodus. De lucht boven de arbeidsmarkt betrekt. Dat bedrijven bereid zouden zijn om tot het dubbele van de normale opzegvergoeding te betalen, is al even twijfelachtig. De wettelijke ontslagregelingen in België zijn al duur. Zelf ontslag nemen zonder uitzicht op een nieuwe job en vervangingsinkomen, lijkt in de corona-conjunctuur een idee dat veel werknemers als riskant zullen inschatten.