Merkel is niet van plan ‘Poetin-pijplijn’ stop te zetten
Bondskanselier Angela Merkel staat onder druk om Rusland te straffen voor de vergiftiging van Navalni door Nord Stream 2 stop te zetten. Maar economische belangen zitten in de weg.
‘De regering kan de vergiftiging van de Poetin-criticus ten scherpste veroordelen. Ze kan van het Kremlin dringend uitleg eisen. Maar zolang ze bij de gaspijplijn Nord Stream 2 samenwerkt met Poetin, blijven alle verklaringen niet meer dan lege woorden.’ De Duitse krant Bild, bekend om haar uitgesproken standpunten, lanceerde donderdag deze oproep aan de Duitse bondskanselier Angela Merkel: ‘Stop de Poetin-pijplijn.’
Ook CDU’ers kritisch
De Duitse oppositie schaart zich achter die eis. ‘Een regime dat moorden via vergiftiging organiseert, is geen partner voor grote samenwerkingsprojecten’, zei de liberale FDP-voorzitter Christian Lindner. En zelfs binnen Merkels eigen partij gaan stemmen in die richting op: ‘We moeten antwoorden met de enige taal die Poetin begrijpt: die van natuurlijk gas’, zei Norbert Röttgen, voorzitter van de commissie Buitenlandse Zaken in de Bundestag en kandidaat-voorzitter van de CDU.
Nord Stream 2, goed voor 1.230 kilometer leidingen, is bedoeld om dubbel zoveel Russisch gas richting Duitsland en Europa te exporteren als nu: 110 miljard kubieke meter per jaar. Het gaat om een samenwerkingsakkoord tussen Gazprom, dat eigenaar is, en vijf Europese energiebedrijven ter waarde van 9,5 miljard euro.
‘Een moratorium invoeren of het project stopzetten zou een sterk signaal zijn richting Rusland’, zegt Jörg Forbrig, directeur bij het German Marshall Fund over de telefoon. ‘De directe economische impact zou gering zijn. Er zijn genoeg pijpleidingen om Russisch gas naar Europa te exporteren en Nord Stream 1 wordt niet op volledige capaciteit gebruikt. Maar het zou wel betekenen dat er een einde komt aan de decennialange Duitse loskoppeling van politieke en economische relaties’, aldus Forbrig. ‘Ook Merkel beschermt de economische samenwerking met Rusland.’
Europese verdeeldheid
De Russische annexatie van de Krim en inmenging in Oost-Oekraine, het neerhalen van MH17, de moord op een Georgiër in Berlijn vorig jaar, die volgens de Duitse justitie gebeurde in opdracht van Moskou: het veranderde niets.
Merkel vindt dat er te veel belang wordt gehecht aan Nord Stream 2, dat volgens haar een gewone economische deal is. Ze wijst er graag op dat de voormalige Sovjet-Unie tijdens de Koude Oorlog ook gas leverde aan West-Europa, zonder gevolgen voor het buitenlands beleid. Vorige vrijdag, toen Navalni al opgenomen was in Berlijn, zei ze: ‘We zijn van mening dat Nord Stream 2 afgewerkt moet worden. Het is niet gepast om een verband te leggen tussen dit zakelijke project en het geval-Navalni.’ Volgens Forbrig wijst niets erop dat
‘ Nord Stream 2 moet afgewerkt worden. Het is niet gepast om een verband te leggen tussen dit zakelijk project en het geval-Navalni’ Angela Merkel Duits bondskanselier
Merkel ook maar overweegt het project stop te zetten.
Nochtans is het overduidelijk dat Nord Stream 2 haar manoeuvreerruimte tegenover Moskou verkleint, bevestigt hij. Het liet Poetin toe om verdeeldheid te zaaien binnen de Europese Unie – de Baltische staten en Oost-Europa zijn tegen het project gekant. De VS namen al sancties tegen bedrijven die betrokken zijn bij de aanleg van de pijplijn en bereiden extra sancties voor; daardoor zette het bedrijf Allseas zijn medewerking in 2019 stop en ligt de aanleg van de laatste 150 kilometer stil.
‘Velen van ons stellen zich daar vragen bij’, aldus Forbrig. ‘Er is natuurlijk sterke druk vanuit de zakenwereld om de goede economische relaties met Rusland te behouden en de energievoorziening moet verzekerd worden. Maar de systematische verslechtering van de politieke relaties maken dat heroriëntering van de Duitse politiek jegens Rusland nodig is.’
Volgens de voormalige Duitse diplomaat Wolfgang Ischinger, voorzitter van de Veiligheidsconferentie in München, moet dan ook over economie gepraat worden: ‘Als we een duidelijke boodschap willen uitsturen naar Moskou, moeten economische relaties op de agenda staan. En dan mag men Nord Stream 2 niet terzijde laten.’