Had de pers het ook kunnen weten?

De politie, het gerecht en Binnenlandse Zaken liggen onder vuur in de zaak-Chovanec. Maar had het perscommuniqué dat het parket van Charleroi enkele dagen na zijn dood verspreidde, ook de pers niet kunnen, of zelfs moeten, alarmeren? niet moeten of kunnen weten?

In dit dossier zijn zeker fouten gemaakt. Maar journalisten laten zelf ook weleens steken vallen. Dat besef kan hen alleen maar aanzetten tot enige terughoudendheid wanneer ze fouten van de politie, het gerecht en de politiek aanklagen. Sommige lezers verweten de krant de voorbije weken dat ze te veel focuste op de verantwoordelijkheid van minister Jan Jambon (N-VA), en te weinig op het gerecht en de politie. Maar het parket van Charleroi reageerde pas enkele dagen geleden op de kritiek en de vragen. Feiten komen slechts mondjesmaat aan het licht.

Dat journalistieke verontwaardiging vaak selectief is, bleek ook bij de moord op de Aalsterse ex-burgemeester Ilse Uyttersprot. Toen vorig jaar aan het licht kwam dat de man die de verkrachting en de moord van Julie Van Espen bekend had, al eerder veroordeeld was wegens verkrachting, stond het hele land in rep en roer. Hij was op vrije voeten in afwachting van zijn beroepsprocedure, die al bijna twee jaar op zich liet wachten. Dagenlang stonden de kranten vol met artikels over de lakse aanpak van zedendelinquenten en de trage werking van het gerecht. Maar toen Uyttersprot vorige maand om het leven gebracht werd door haar partner, bleef die brede verontwaardiging uit.

Nochtans had de verdachte in die zaak ook een gerechtelijk verleden. Hij was al twee keer veroordeeld wegens partnergeweld, maar kreeg telkens bijzonder lichte straffen opgelegd. Enkele dagen na de dood van Uyttersprot werd, eveneens in Aalst, een vrouw neergestoken door haar ex-man op de parking van het woonzorgcentrum waar ze werkte.

Femicide of vrouwenmoord is wereldwijd een groot probleem. De Standaard besteedde er redactioneel uitgebreid aandacht aan in artikels over Turkije, in Latijns-Amerika, in Frankrijk. De hoofdredacteur van de krant heeft er minder dan een jaar geleden over gecommentarieerd naar aanleiding van enkele gevallen in eigen land. Maar toch leidden de twee nieuwe gevallen in Aalst niet tot een nieuwe opstoot van verontwaardiging. In De Standaard bleef die beperkt tot een opiniestuk. Even opmerkelijk is dat in de zaak-Uyttersprot nauwelijks kritiek werd geuit op de lichte bestraffing van de dader bij zijn voorgaande veroordelingen.

Hoe dat komt? Wel, het was begin augustus, de krant draaide op vakantiebezetting. Het coronavirus was zich net weer beginnen te roeren. Een gigantische ontploffing had net half Beiroet verwoest. Er bewoog eindelijk nog eens iets in de regeringsvorming, want de PS en de N-VA leken elkaar gevonden te hebben. Als dat alles de journalistieke aandacht niet had opgeëist, zou er misschien wel meer verontwaardiging geweest zijn over de dood van Uyttersprot. De nieuwswaardigheid van nieuws is altijd tot op zekere hoogte relatief.