‘In Vivaldi zal CD&V oppositie moeten voeren binnen de meerderheid’
Minister van Binnenlandse INTERVIEW PIETER DE CREM Zaken Pieter De Crem (CD&V) zet zijn voet voor een deelname van zijn partij aan Vivaldi. ‘Er loopt nog altijd een koude rilling over de rug van CD&V en van Vlaanderen bij het horen van de term paars-groen.’
‘Ik ga rechts beginnen, mijn natuurlijke kant’, lacht Pieter De Crem bij de begroeting – met de elleboog. De minister van Binnenlandse Zaken en boegbeeld van de conservatieve flank van CD&V zweeg tot nu over de formatie van Vivaldi, de coalitie waarbij zijn partij een meerderheid zou vormen met de socialisten, liberalen en groenen. Maar nu de onderhandelingen opnieuw voluit van start gaan, laat De Crem zich horen. ‘We zijn met CD&V op een cruciaal moment aanbeland. Vivaldi is allerminst een symfonie. We worden alleen rond de tafel gevraagd om zo dicht mogelijk bij een Vlaamse meerderheid te komen. Alleen daarom.’
De Crem was altijd voorstander van een alliantie tussen de N-VA en de PS. ‘Wij konden ons vinden in hun akkoord. Maar helaas heeft Open VLD paars-geel opgeblazen.’ Nu zijn partij op een kruispunt staat, benadrukt hij dat CD&V met ‘een gigantisch geloofwaardigheidsprobleem’ zit als ze toetreden tot Vivaldi. ‘Dan zal onze electorale slagkracht nog verminderen.’
Volgens preformateurs Egbert Lachaert (Open VLD) en Conner Rousseau (SP.A) is het schip met zeven partijen vertrokken. ‘Zeker niet. Als de paars-groene partijen willen vertrekken, kunnen ze dat. Wij zijn mathematisch overbodig. Mijn ervaring leert dat zoiets betekent dat we geen rol zullen spelen. We zullen nooit ons veto kunnen stellen tegen een dossier. Beeld u in dat de regering vertrekt en onderweg wordt er toch een wetsvoorstel goedgekeurd dat de termijn voor abortus zou verlengen. Dat is een horrorscenario. We hebben geen enkele garantie. Abortus dreigt zo een Arco-bis te worden: een CD&V-eis die tussen de plooien verdwijnt en waar niets van komt.’
Heeft CD&V dan geen garanties gekregen over haar twee speerpunten, het ethische en het communautaire?
‘Niente, nada, niets. Ik heb niet de indruk dat er in de tekst, die bulkt van de algemeenheden, veel van onze punten staan. Het lijkt nog het meest op het programma van Groen en Ecolo, met termen als draagkracht, of de breedste schouders die de zwaarste lasten moeten dragen. De groenen hebben heimwee naar paars-groen. Ik ook, want nadien zijn de groenen onder de kiesdrempel gedoken.’
‘Daarom maakte onze voorzitter Joachim Coens zich vorige maandag zo kwaad. Dat er niets over onze eisen in de nota stond, heeft tot een grote vertrouwensbreuk geleid. Ik heb gelezen dat de plooien gladgestreken zijn, maar dat is helemaal niet het geval.’
‘Dat is gewoon niet haalbaar. Ik heb nog nooit zo veel partijen zo veel ruzie weten maken bij het vormen van een regering. De vorige paars-groene regering had een opendebatcultuur, bij deze lijkt het een openoorlogcultuur te worden. Als er al iets uitkomt, zal het een erg gedetailleerd akkoord moeten zijn. Vivaldi zal niet in staat zijn om tussentijdse akkoorden te sluiten.’
(denkt na) ‘Met CD&V erbij zal het niet Vivaldi of Avanti moeten zijn, maar Forza. Wij zullen de forcing moeten voeren op alle thema’s die de kiezer belangrijk vindt, maar niet door paars-groen worden verdedigd, zoals migratie, veiligheid, justitie, economie, law and order, rechten en plichten, normen en waarden.’
‘Het regeerakkoord moet een centrumrechtse focus hebben. Maar we zitten aan tafel met personen als Zakia Khattabi (excovoorzitster van Ecolo, red.), de gebuisde rechter van het Grondwettelijk Hof, die het gedrag van CD&V gemeen en beledigend noemt. De economische agenda van Open VLD lijkt verdwenen, daar blijft alleen nog wat serviceclubachtige peptalk van over. Als de liberalen in een regering zitten, verhogen de belastingen altijd. En elke belastingverhoging is een Vlaamse belastingverhoging. Dan zeg ik: dit gaat echt niet.’
‘Onze mantra is duidelijk: Vlaanderen eerst. Daarmee bedoel ik dat wij nooit in een regering stappen die de werking van de Vlaamse regering hypothekeert. Dat was de conclusie op ons partijbestuur, en ook de partijtop is het daarover eens.’
‘Onze mantra is duidelijk: Vlaanderen eerst. Wij stappen nooit in een regering die de werking van de Vlaamse regering hypothekeert’
Eigenlijk zegt u dat de paarsgroene partijen collectief hun programma’s ritueel moeten verbranden. Dat komt toch neer op een veto tegen Vivaldi?
‘Lachaert heeft zijn eigen programma van de liberale voorzittersverkiezingen zelf al ritueel verbrand. Ik stel alleen maar vast dat er nog altijd een koude rilling over de rug van CD&V en van Vlaanderen loopt bij het horen van de term paars-groen. We zullen zien, maar op onze frêle schouders van amper twaalf zetels zou de taak rusten om het hele pallet te beslaan dat groen, rood en blauw negeren. Als we in Vivaldi meestappen, zullen we oppositie moeten voeren binnen de meerderheid.’
Dat doet denken aan de regeringMichel, waar CD&V ook vaak op de rem stond. Dat is faliekant afgelopen.
‘In de regering-Michel waren we nog noodzakelijk, hier niet. Dat is een wereld van verschil.’
Waar ligt uw lat op het vlak van staatshervorming?
‘Er moet een groot traject uitgezet worden. Dat in een commissie steken of bij een minister, is volgens mijn ervaring een heel slechte zaak. Het is de premier die zulke gesprekken moet leiden. Maar ik zie dat de MR niets moet weten van een staatshervorming. Haar voorzitter, Georges-Louis Bouchez,
stelt zelfs aloude verworvenheden in vraag en begint over de uitbreiding van de rechten van Franstaligen in de faciliteitengemeenten.’
Kan het leveren van de premier een bijkomende garantie zijn voor CD&V?
‘Het zal al moeilijk genoeg zijn om te wegen op het beleid als we niet noodzakelijk zijn. Dat is het helemaal als we de synthese moeten maken tussen de coalitiepartners, wat een premier moet doen. Bovendien betaal je tijdens onderhandelingen een prijs voor die meest zichtbare post. Ik weet ook niet of de keuze voor een CD&V-premier bij het publiek positief onthaald zou worden. Dat de partijen die ons er per se bij willen, de premier maar leveren.’
Spreekt u voor meer CD&V’ers dan uzelf in uw protest tegen Vivaldi?
‘Op alle niveaus is er een heel grote terughoudendheid. Maar voor onze lokale mensen is paars-groen gewoon ondenkbaar. Zij willen de factuur niet betalen van een beleid waarop hun partij haar stempel niet kan drukken. Er heerst een grote angst voor wat zo’n regering gaat doen, bijvoorbeeld op het vlak van migratie. Het draagvlak daarvoor vertoont nu al heel wat barsten. Paars-groen voerde in de jaren 2000 de facto een politiek van open grenzen. Daar gaat deze regering opnieuw naartoe.