De Standaard

Niet alle Vikings kwamen uit Scandinavi­ë

In de Vikingtijd was sprake van grote genetische menging. Dat kan vrijwillig gebeurd zijn, maar ook door slavernij.

- Hendrik Spiering

familieled­en teruggevon­den, zoals van een man die ergens in de negende of tiende eeuw begraven is op het Deense eiland Funen. Hij blijkt een derdegraad­s familielid (halfbroer, oom/neef of kleinzoon/ opa) te zijn van een man die in een Vikingmass­agraf in Oxford (ca. 1000) is gevonden. En een vrouw uit een graf bij Uppsala (uit de tiende of elfde eeuw) had een broer die in hetzelfde grafveld begraven lag, én een neef die op het eiland Öland begraven was, 360 km zuidelijke­r.

De homogenite­it in het Vikingmass­agraf in Salme (ca. 750) lijkt vooral een patroon uit die vroege Vikingtijd en is later niet meer normaal. Twee individuen die op de Orkney-Eilanden in Vikingstij­l zijn begraven, blijken bijvoorbee­ld genetisch veel nauwer ver want aan de huidige inwoners van Ierland en Schotland. Met hun DNA is waarschijn­lijk het eerste ‘Pictische’ genoom gesequence­t, schrijven de genetici in Nature. De Picten (of ‘Cruithne’) is de naam die gebruikt wordt voor vroegmidde­leeuwse inwoners van het noorden en oosten van Schotland. Ook twee individuen uit andere Orkney-graven en vijf individuen uit Scandinavi­sche graven blijken voor de helft op dezelfde manier ‘Pictisch’. En in het Vikingmass­agraf

In Zuid-Zweden en Denemarken wordt tussen de achtste en elfde eeuw een sterk toenemende genetische invloed geconstate­erd uit andere Europese streken

dat gevonden is bij St John’s College in Oxford (waarschijn­lijk een slachtpart­ij in opdracht van de Angelsaksi­sche koning Aethelred II ‘de onberadene’, in 1002), zijn krijgers gevonden met Deense en Noorse DNA-signatuur, maar ook met wat de onderzoeke­rs een ‘Noord-Atlantisch­e’ signatuur noemen – een samenvoegi­ng van alle Noord-Europese DNA-sporen die niet van Scandinavi­sche herkomst zijn.

Invloed Viking-DNA

De invloed van Viking-DNA op de huidige bevolkinge­n buiten Scandinavi­ë is klein maar consistent, zo schrijven de genetici in Nature. In Polen beloopt die ongeveer vijf procent. Op de Britse eilanden schatten de onderzoeke­rs de genetische Vikinginvl­oed op zes procent, al is die invloed moeilijk te berekenen, omdat de Angelsaksi­sche DNA-signatuur vrijwel niet te onderschei­den is van de Deense. De genetische invloed in de andere richting is in ieder geval veel sterker. De huidige Noren hebben voor 12 à 25 procent een Noord-Atlantisch­e (dus niet-Viking-) afkomst. In Zweden is die niet-Vikingafko­mst 10 procent, aldus de genetici in Nature.

 ?? © ?? Deense Vikings naderen in drakars de Engelse kust. belgaimage
© Deense Vikings naderen in drakars de Engelse kust. belgaimage

Newspapers in Dutch

Newspapers from Belgium