‘Afhandeling dieselgate in Europa is flop’

Vijf jaar na het uitbreken van het sjoemelschandaal wachten de meeste gedupeerden nog steeds op schadeloosstelling. ‘Een flop voor de rechtshandhaving.’

Op 18 september 2015 stuurde het Amerikaanse milieuagentschap EPA een ingebrekestelling naar Volkswagen. Het had gemerkt dat duizenden Volkswagens en Audi’s in de VS waren verkocht met verboden technologie om de uitstootnormen te omzeilen. Vijf jaar later heeft VW in de VS schoon schip gemaakt, maar wacht het merendeel van de eveneens bedrogen Europese consumenten nog steeds op een vorm van compensatie. Dat stelt de Europese koepel van consumentenorganisaties Beuc vast.

VW erkende dat het wereldwijd in 11 miljoen wagens voorzieningen had aangebracht waardoor het leek alsof er minder stikstofoxide werd uitgestoten dan werkelijk het geval was. ‘Het is het grootste autoschandaal ter wereld. Het schokte Europese consumenten en beleidsmakers’, aldus Beuc.

In de VS slaagden gedupeerde auto-eigenaars er na iets meer dan twee jaar in om compensatie af te dwingen. Er werd 9,5 miljard dollar uitbetaald aan schadeloosstellingen. De Amerikaanse autoriteiten waren tevreden over Volkswagens bereidwillige medewerking aan een snelle afhandeling. Maar in Europa liep het heel anders. Verscheidene vonnissen hebben bevestigd dat Volkswagen ook Europese wetten overtrad. Maar in de meeste landen is het nog niet tot compensaties gekomen, hoewel het grootste deel van de voertuigen met sjoemelsoftware in Europa werd verkocht.

Een van de problemen is het patchwork van verschillende wetten in de lidstaten. Naar de methode van een groepsvordering, die in de VS tot een vlotte afwikkeling leidde, werd in slechts in vier Europese landen gegrepen. Het ging om België, Italië, Spanje en Portugal. In Duitsland en Oostenrijk groepeerden de beklaagden zich eveneens, maar via een andere juridische procedure. In andere landen werden individuele klachten ingediend. Alleen in Duitsland is een schikking met VW getroffen. Ongeveer 260.000 auto-eigenaars kunnen aanspraak maken op bedragen tussen 1.350 en 6.257 euro, wat VW 750 miljoen kost.

De meeste andere procedures zijn nog lopende. ‘Omdat Volkswagen procedurekwesties inriep, mazen in het Europese juridische net wist te vinden of verschillen in nationale regels gebruikte om de zaak te vertragen’, zegt Beuc.

Het voornaamste argument van Volkswagen was dat de autobezitters geen materiële schade hadden geleden. Hun auto’s waren immers perfect bruikbaar. In mei van dit jaar verwees het Duitse gerecht die argumentatie naar de prullenmand. Omdat de verkoop van een auto met bedrieglijke technologie op zich een schadelijk gegeven is, hebben consumenten recht op compensatie, besliste de federale rechtbank.

Veel tijd verloren

In Oostenrijk betwistte Volkswagen de bevoegdheid van de rechtbank. Omdat VW een Duits bedrijf is, kan een Oostenrijkse rechter zich niet over het sjoemelschandaal uitspreken, meende de autogroep. Een argument dat in juli door het Europees Hof in Luxemburg werd weerlegd, maar wel veel tijd verloren deed gaan.

Een andere verdedigingsstrategie van VW was het in twijfel trekken van de bedrieglijke aard van de sjoemelsoftware. Die zou in de VS wel verboden zijn, maar in de EU niet. Ook deze kwestie is voorgelegd aan het Europees Hof. Dat heeft zich nog niet uitgesproken, maar de advocaat-generaal meent dat er wel degelijk bedrog in het spel is. In afwachting van de uitspraak is de rechtsgang in Nederland en Frankrijk opgeschort. In ons land heeft Test-Aankoop een groepsvordering aangespannen die ontvankelijk is verklaard. De eerste zittingen zijn gepland voor februari 2022.

‘Enkele uitzonderingen daargelaten, is dieselgate een flop geweest voor de openbare rechtshandhaving’, meent Beuc. ‘De reacties van overheden en autoriteiten zijn gefragmenteerd en ongecoördineerd.’

Een van de problemen is het patchwork van verschillende wetten in de Europese lidstaten

met de collectie schilderijen en beelden (16°-20°e) e.a. van het KAPUCIJNENKLOOSTER van BRUGGE; Engelse antiek en zilver en moderne kunst uit een grote VILLA te DESSEL (Europalaan); de collectie Napoleon III & Chinees porselein uit een APPARTEMENT en VILLA te Izegem