‘Abortusrechten meer in gevaar dan Obamacare’
Staan abortus en Obamacare op de helling, als Trump een derde conservatieve opperrechter aanduidt? ‘Vijf staten hebben nu al maar één abortuskliniek. Hoezo, abortus een grondwettelijk recht?’
Barack Obama’s gezondheidswet, de Affordable Care Act, maar bovenal ook Roe versus Wade, het historische arrest uit 1973 dat abortus legaliseerde. Die komen in het vizier, zo vrezen progressieven, als Trump erin slaagt nog een derde rechter in het Hooggerechtshof te krijgen, met als resultaat een solide conservatieve meerderheid van zes tegen drie.
Zo komt abortus dus in de verkiezingscampagne terecht, al is dat thema voor beide partijen niet zonder risico. Het lokt zeker one issue voters – uitgesproken voor- of tegenstanders van abortus – naar het stemhokje. Maar de meeste Amerikanen denken gematigder over abortus dan activisten aan beide zijden. Er bestaat een brede consensus dat zwangerschapsonderbreking mogelijk moet zijn, mits er een aantal belemmeringen zijn. Een radicaal antiabortusstandpunt kan Trump ook gematigd conservatieve kiezers kosten, vooral dan die vrouwen uit de Amerikaanse voorsteden die hij de voorbije jaren al was kwijtgespeeld en die hij voor zijn herverkiezing hard nodig heeft.
Ook de Democratische presidentskandidaat Joe Biden praat liever niet te veel over abortus. Als praktiserend katholiek heeft hij het moeilijk met het thema, waarover zijn partij een stuk liberaler denkt. Biden voelt zich veel comfortabeler als hij wijst op de gevaren voor Obama’s gezondheidswet, politiek gezien ook een veel minder explosief thema.
De stem van RBG
‘De opperrechters houden op 10 november een zitting over Obama’s gezondheidswet’, zegt gezondheidseconoom Timothy McBride, die de overheid adviseerde over Obamacare, aan de telefoon vanuit Missouri. ‘De vorige stemming over Obamacare, in 2012, eindigde op 5 tegen 4, waarbij Ruth Bader Ginsburg een belangrijke stem leverde in het arrest dat bepaalde dat Obamacare grondwettelijk is. Is zij in november nog niet vervangen, en eindigt de stemming in het Hooggerechtshof op 4-4, dan zou de uitspraak van de lagere rechtbank gehandhaafd worden en Obamacare ongrondwettelijk worden verklaard.’
Timothy McBride
Maar het hóéft zo niet te lopen. Obamacare komt opnieuw voor het Hooggerechtshof, omdat de Republikeinen de boete voor wie geen ziekteverzekering afsluit, hebben afgeschaft. ‘Daarmee hebben de Republikeinen het meest onpopulaire deel van Obamacare geschrapt’, zegt McBride. ‘Maar er was nog een tweede voordeel. Door de boete te schrappen is de wet gewijzigd, en kan de grondwettelijkheid van Obamacare andermaal in vraag worden gesteld. Het is zeker mogelijk dat de opperrechters hun stemming uitstellen tot er een negende rechter is benoemd, omdat het om zo’n belangrijke wet gaat.’
Zelfs dan moeten we niet zomaar aannemen dat de sterke conservatieve meerderheid Obamacare integraal begraaft. ‘De wet heeft ongeveer 20 miljoen extra Amerikanen een ziekteverzekering geboden’, zegt McBride. ‘Obamacare is populair bij 49 procent van de Amerikanen. Ik durf voorts te betwijfelen dat John Roberts, de voorzitter van het Hooggerechtshof en iemand met ontzag voor de instellingen, een wet die door het parlement is goedgekeurd, vollédig schrapt. Van Neil Gorsuch en Brett Kavanaugh, de twee opperrechters die Trump heeft genomineerd, weten we ook nog niet hoe zij tegenover Obamacare staan, aangezien ze de eerste keer nog
‘De Republikeinen hebben het meest onpopulaire deel van Obamacare al geschrapt’
Gezondheidseconoom
niet hebben meegestemd. Gorsuch zou weleens, net als Roberts, verrassend met de progressieven mee kunnen stemmen. Het is dus goed mogelijk dat het Hooggerechtshof alleen dat deel over de boete als ongrondwettelijk beschouwt, en de rest van de gezondheidswet behoudt.’
De gezondheidseconoom maakt zich grotere zorgen over de toegang tot abortus. ‘Voorzitter Roberts is géén voorstander’, zegt
hij. Net zomin als Amy Coney Barrett, de favoriet onder Trumps kandidaten (zie inzet).
‘Mensen met middelen vinden altijd een manier om abortus te plegen. Altijd treffen de restricties vooral kansarme vrouwen’
Werkt in abortuskliniek in Alabama
Favorietenrol voor Amy Coney Barrett
Wachtkamers en echo’s ‘Zelfs als de opperrechters Roe versus Wade niet helemaal afschaffen, zullen abortusrechten onder druk blijven staan’, stelt Timothy McBride. ‘Nu al werpt een reeks staten vele obstakels op, zoals wachttijden en verplichte echografieën. In Missouri, waar ik woon, is er maar één abortuskliniek voor de hele staat. Een andere kliniek kreeg zwaardere restricties opgelegd en ging twee jaar geleden dicht. Een conservatief Hooggerechtshof zal weinig doen om de bestaande belemmeringen af te schaffen.’
Mia Raven
Mia Raven, die werkt in een abortuskliniek in Montgomery, Alabama, is het daarmee eens. ‘Vijf staten in de VS tellen maar één abortuskliniek, zoals Missouri’, zegt Raven. ‘In Alabama zijn er nog drie, maar kun je echt spreken van een grondwettelijk recht op abortus, als je uren moet rijden naar zo’n kliniek? De vrouwen die naar ons centrum komen, moeten zich aanmelden en dan 48 uur wachten op de ingreep. We sturen hen dus twee dagen weg. Dat betekent dat ze de reis moeten betalen, op hotel moeten, vrijaf moeten vragen op het werk, opvang zoeken voor de kinderen die er al zijn én 550 dollar betalen voor de ingreep zelf.’
Het recht op abortus ís in de VS al sterk ingeperkt, besluit Raven. ‘Mensen met middelen vinden altijd wel een manier. De restricties zullen altijd vooral kansarme vrouwen treffen.’
President Trump maakt vrijdag of zaterdag bekend wie hij nomineert om de gestorven Ruth Bader Ginsberg op te volgen bij het Hooggerechtshof. Volgens Lindsey Graham, de voorzitter van de Senaatscommissie Justitie en een Trumployalist, hebben de Republikeinen voldoende stemmen om Trumps genomineerde goed te keuren in de Senaat. ‘We hebben het aantal stemmen om de kandidaat nog voor de verkiezingen goed te keuren’, zei Graham tegen
Bij haar benoemingsprocedure tot fede
raal rechter in Chicago, in 2017, kreeg ze meermaals de vraag hoe ze over abortus dacht. Ze antwoordde toen dat ze als rechter Roe versus Wade, het arrest van het Hooggerechtshof, zou respecteren. Progressieven zijn bezorgd dat ze aan dat arrest zal tornen, als ze zélf in het Hooggerechtshof wordt benoemd. (iro)