ZaakVan Avermaet
Hoofdaanklaagster karteldossier securitysector moet weg
Er woedt een storm bij de Belgische Mededingingsautoriteit (BMA), de waakhond die moet speuren naar verboden afspraken tussen bedrijven waarbij prijzen kunstmatig hoog gezet worden en/of de concurrentie beperkt wordt. Die storm heeft alles te maken met de opvolging van de twee sleutelpersonen aan de top van wie het mandaat is verlopen: de voorzitter en de auditeur-generaal.
Vooral de post van auditeurgeneraal is cruciaal. Die aanklager is de effectieve waakhond die beslist welke onderzoeken worden opgestart en wie beboet wordt voor verboden marktafspraken. De functie was de afgelopen zeven jaar in handen van Véronique Thirion, die opviel door veel zondaars te betrappen én te beboeten.
Het belangrijkste onderzoek dat Thirion en haar team nu voeren, is dat naar de kartelvorming in de beveiligingssector. In die zaak is Jean-Paul Van Avermaet (ex-G4S en baas van Bpost) een van de hoofdverdachten en werd er al een officiële inbreukprocedure gelanceerd.
Thirion was al sinds 2018 kandidaat voor een nieuw mandaat van zes jaar. Ze was toen een van de twee personen die na een selectieprocedure op de shortlist stonden. Ook voor de functie van voorzitter was er toen een shortlist van twee personen.
Shortlist opgeborgen
Over die vier personen (van wie drie interne kandidaten) had de jury gemeld dat er punten van verbetering waren. In de sector werd vreemd opgekeken bij die opmerkingen en sommige specialisten hadden bedenkingen bij de samenstelling van de jury.
Door de val van de regering-Michel werd uiteindelijk nooit gekozen wie van de vier respectievelijk als auditeur-generaal en voorzitter zou worden voorgedragen. Maar afgelopen zomer besliste de minister van Economie, Nathalie Muylle (CD&V), om een nieuwe benoemingsprocedure op te starten. Die werd onlangs gelanceerd. Kandidaten kunnen zich nog melden tot 30 september. De vier (van wie twee al elders aan de slag zijn) kregen te horen dat ze niet mogen deelnemen aan de nieuwe procedure, omdat aangenomen werd dat hun punten van verbetering na twee jaar nog niet van de baan zouden zijn.
Een opvallende stellingname die betekende dat Thirion plots niet meer mocht meedingen naar een nieuw mandaat. Nochtans heeft ze de concurrentiewaakhond volgens specialisten de afgelopen zeven jaar doen meetellen. ‘Daarvoor hing de waakhond als los zand aan elkaar.’ Ook Jacques Steenbergen, de voorzitter van de BMA zegt dat Thirion de concurrentiewaakhond op de kaart heeft gezet. Dat is een verdienste, want de Belgische toezichthouder heeft veel minder middelen dan de Nederlandse, Duitse, Britse of Franse. De Nederlandse ACM heeft drie keer zoveel mensen die toezien op eerlijke concurrentie.
Het kleinere Belgische team verliest ook veel tijd met onderzoeken naar marktconcentratie door fusies, waardoor er weinig middelen overblijven om inbreuken op de eerlijke concurrentie op te sporen. Maar bijna alle inbreukdossiers die Thirion opstartte, wist ze te slechten met een schikking, waarbij de zondaars schuld bekenden. Daardoor konden tijd en middelen vrijgemaakt worden voor nieuwe onderzoeken en werden aanslepende procedures vermeden.
Thirion zelf neemt het niet dat ze plots niet meer mag solliciteren voor een nieuw mandaat. Ze vraagt de Raad van State om die verbodsbepaling te schrappen. Gisteren, vrijdag, vonden de debatten plaats. Verwacht wordt dat de Raad van State komende week zijn arrest velt.
Waakhond zonder tanden
Bij de waakhond veroorzaakt de affaire onrust. De posten van voorzitter en auditeur-generaal bij de BMA worden slechter vergoed dan die bij andere overheidsfuncties (150.000 euro per jaar vóór belastingen). Dat is minder dan wat concurrentie-experts elders verdienen. Zeker wie partner is in een advocatenkantoor, verdient een veelvoud. Zullen goede experts bereid zijn in te leveren en zich kandidaat stellen? Al jaren luidt de kritiek dat de Belgische overheid geen waakhond met tanden wil. Het verwijderen van Thirion betekent ook dat het onderzoek naar de kartelvorming in de beveiliging vertraging dreigt op te lopen, want de nieuwe baas zal zich moeten inwerken.
‘Véronique Thirion heeft de concurrentiewaakhond op de kaart gezet’
Jacques Steenbergen Voorzitter BMA