Vlaamse regering zoekt tweede adem
De Vlaamse regering zit sinds vrijdagmiddag in de laatste rechte lijn van wat een doorstart moet worden voor de hele ploeg, inclusief een post-coronarelanceplan en begroting.
‘Op 29 september heb ik een overleg met de Britse ambassadeur. Help het mij te onthouden als ik het over 2,5 jaar vergeten zou zijn.’ Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) kon vorige week in de commissie Buitenlandse Zaken van het Vlaams Parlement al lachen met de gaten in zijn geheugen. De storm waarin hij zichzelf deed belanden door zich niets meer te herinneren over de zaak Chovanec – de man die overleed na een hardhandige aanpak door politiemannen in zijn cel – is overgewaaid. Jambon mag de federale regeringsonderhandelaars danken, die de jongste weken alle aandacht opeisen met hun capriolen. Het gaf zijn regering de mogelijkheid in de luwte te werken aan een doorstart. En die is nodig, na een jaar waarin de Vlaamse regering allesbehalve de indruk gaf een snelle en efficiënte regeringsploeg te zijn.
Het begon met de slecht verdedigde en soms niet te verdedigen besparingen waarmee de legislatuur werd aangevat. Tijdens de coronacrisis gaf de Vlaamse regering zelden de indruk ‘wat we als Vlaanderen zelf doen, doen we beter’. Tussendoor schoot minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open VLD) enkele keren onder de duiven van zijn collega’s, door maatregelen te nemen, rond klimaat, cultuur of praktijktests, die hun beleid leken te corrigeren of die het Vlaamse regeerakkoord oprekken.
Relance
Sinds vrijdag zit de Vlaamse regering in conclaaf om de doorstart te stofferen met een relanceplan gekoppeld aan aangepaste begrotingsvooruitzichten. Dat was nodig. Door de coronacrisis is een deel van de voornemens van de Vlaamse regering achterhaald. De coronaklap zal nog jaren nazinderen in de Vlaamse cijfers, met een bijkomende en blijvende schade van 1 tot 2 miljard euro. De ambities in het Vlaamse regeerakkoord mochten meteen bijgesteld worden.
Een economisch en een maatschappelijk relancecomité mochten de voorbije maanden voorzetten doen voor het Vlaamse beleid na corona. Daar kwamen voorstellen uit die nog altijd dicht aanleunen bij het oude regeerakkoord: Vlaanderen moet de top drie van de meest productieve regio’s halen, het doel van een werkzaamheids De graad van 80 procent en een begroting in evenwicht worden behouden, en dat dankzij een reeks doorbraken op bijvoorbeeld het gebied van digitalisering en klimaat of het aanmoedigen van een andere mobiliteit.
Het wordt uitkijken naar de ambitie waarmee de Vlaamse regering die investeringen en hervormingen aanpakt die de Vlaamse economie moeten helpen herop te starten. Verwacht wordt dat het volledige plan pas dit weekend rond zal raken, net op tijd voor de eerste echte septemberverklaring van Jambon.
verwachtingen zijn hooggespannen. De fietsers drongen deze week nog aan op veiligere infrastructuur, de bouwsector wil dat de Vlaamse regering werk maakt van de aangekondigde renovatiegolf, missing links moeten worden weggewerkt, de onderhoudsachterstand van wegen en waterwegen ingehaald. Investeringen in de zorg staan hoog op de agenda.
Goed bestuurder
Voor Jambon is het de uitgelezen kans om zich te herpakken. Zijn imago van goed bestuurder staat onder druk, zelfs in zijn eigen partij heerst er ongenoegen over zijn leiderschap, ook al heeft die commotie weinig weerklank gekregen in de Vlaamse regering zelf.
‘Het grootste verschil tussen Jambon en zijn voorganger, Geert Bourgeois (N-VA), is dat Jambon zelf de oplossing zoekt’, zegt een ervaren minister. ‘Geen slecht woord over Bourgeois, maar hij was principiëler. Jambon speelt zelf de gobetween, onder Bourgeois moesten de N-VA-ministers Philippe Muyters of Liesbeth Homans dat doen.’
De grootste spelbreker kan nog de federale regering zijn. Bij N-VA heerst groot wantrouwen over de Vivaldi-onderhandelingen, waarin de Vlaamse coalitiepartners CD&V en Open VLD nieuwe compromissen zullen moeten sluiten, die strijdig kunnen zijn met het Vlaamse regeerakkoord.
Op het eerste gezicht lijkt het mee te vallen. Voor zover al duidelijk, wordt ook in de federale teksten herhaaldelijk verwezen naar het noodzakelijke overleg met de regio’s, net zoals de Vlaamse regering aandrong op overleg met de federale. Het sociaal-economische beleid van Vivaldi lijkt ook niet mijlenver af te staan van het compromis dat de N-VA deze zomer met de PS bereikte.
Bazooka
Maar wie een hond wil slaan, vindt altijd een stok. De jongste weken waren er aanvaringen tussen minister van Omgeving en Energie Zuhal Demir (N-VA) en CD&V, onder meer over de Groene Delle en de vergunningen voor gascentrales. ‘Als ze een bazooka willen bovenhalen tegen coalitiepartners, zal de hele Vlaamse regering daaronder lijden’, klinkt het bij CD&V. ‘De N-VA heeft er alle belang bij om te tonen dat ze Vlaanderen kan besturen.’
De federale regering kan nog op een andere manier spelbreker zijn. Als alles goed gaat, valt de septemberverklaring van Jan Jambon samen met een cruciale dag in de federale formatie, waarop de naam van de volgende eerste minister duidelijk wordt en wie weet zelfs de contouren van een regeerakkoord worden afgebakend. Het moment waarop de regering-Jambon haar tweede adem vindt, dreigt daarmee in de schaduw te belanden.
Door de coronacrisis is een deel van de voornemens van de Vlaamse regering achterhaald