De modefotograaf in Anton Corbijn
Voor een expo in Knokke-Heist zicht de Nederlandse fotograaf Anton Corbijn in zijn archief beelden waarin kleding een opvallende rol speelt.
MOØDe Tot en met 10 januari 2021 in Cultuurcentrum Scharpoord in KnokkeHeist. Het gelijknamige boek is nu uit bij Hannibal.
Anton Corbijn maakte iconische foto’s van muzikanten als Bono, Keith Richards en Miles Davis. Maar vanaf de jaren 90 werkte de Nederlandse fotograaf ook voor modebladen en -merken. Zijn allereerste mode-opdracht was voor Levi’s Duitsland, met een piepjonge Kate Moss in de hoofdrol. Corbijn had heel wat moeite om de Duitsers te overtuigen om Moss – toen nog alleen bekend in het Verenigd Koninkrijk – te casten. ‘Een vreselijke ervaring’, herinnert Corbijn zich. ‘Mijn agente indertijd vond het een grote kans, maar die Duitsers waren zo anal – verschrikkelijk.’
De grofkorrelige foto uit die campagne in 1992 met Moss, die smachtend in zijn camera kijkt, kon ondanks de pijnlijke herinnering uiteraard niet ontbreken in MOØDe. Voor die nieuwe expo in het cultuurcentrum van Knokke-Heist selecteerde Corbijn zo’n 150 beelden uit zijn archief die flirten met de modewereld. De expo is een voortvloeisel uit de Corbijnretrospectieve 1-2-3-4, die eerder op
AntwerpPhoto en in het Fotomuseum Den
Haag te zien was. Het viel de fotograaf op dat kleren vaak een rol speelden in zijn oeuvre.
Maar de glamoureuze wereld van de modefotografie, met zijn groots opgezette producties, vaak in een studio, botste al eens met de no-nonsense werkwijze van Corbijn, die het liefst snel, in openlucht en alleen of met hoogstens één assistent erbij werkt. Toch fotografeerde Corbijn sinds 2010 geregeld voor de Amerikaanse Vogue en, de voorbije drie jaar, ook voor de Britse Vogue. ‘Het gaat niet om dat jasje als je voor Vogue een foto maakt. Sterke modefotografie draait niet om de kleren’, zei hij op de persvoorstelling van MOØDe.
Nog altijd portretteert hij het liefst muzikanten, en het minst graag acteurs. ‘Professionele modellen zitten daar ergens tussen in’, legt hij uit. ‘Muzikanten gebruiken zichzelf om zich uit te drukken, en hun kleren maken daar onderdeel van uit. Dat maakt hen zo fantastisch om te fotograferen. Ze maken zich die kleren eigen. Tom Waits zei me ooit: “Als ik een Gucci-jas draag, ziet niemand dat, want het ziet er altijd verfrommeld uit.”’
‘Sterke modefotografie draait niet om de kleren'
Anton Corbijn Fotograaf
Ook in de foto’s die hij maakte van modeontwerpers toont de Nederlander zich een meesterlijk portrettist. Modeontwerper Rick Owens poseert, in zichzelf gekeerd en met ontbloot, gespierd bovenlichaam, tegen een muur van klimop: het beeld toont evenzeer kracht als kwetsbaarheid. Nooit eerder zagen we Dries Van Noten, met een kap over zijn hoofd, zo melancholisch. Ontroerend is ook zijn portret van de door depressies geplaagde Alexander McQueen. En geestig is de foto die hij maakte van Simone Rocha in haar woonkamer: wie goed kijkt, ziet haar kind uit een kartonnen doos piepen.
Tuinhandschoen
Zwart-wit is de natuurlijke beeldtaal van Corbijn, maar als hij zich aan uitstapjes naar mode waagt, fotografeert hij soms wel in kleur. Voor Levi’s Scandinavië bijvoorbeeld, een campagne die in Noorwegen controversieel was omdat ze het drugsmilieu zou verheerlijken. Van Grace Coddington, de voormalige creatief directeur van Vogue, met wie hij samenwerkte voor Louis Vuitton, maakte hij tussen het officiële werk door een fijn snapshot. Hij fotografeerde haar op haar rug, zodat haar kenmerkende rode haar alle aandacht krijgt.
MOØDe belicht de humoristische kant in Corbijns werk. Florence Welch van Florence & The Machine poseert in een lange blauwe jurk tussen barbecues op het strand. Een breeduit glimlachende Tina Turner veegt het zweet van haar voorhoofd met een tuinhandschoen – diva zijn is hard werk.
Corbijn durft ook zelf een stilist te zijn die speelt met accessoires. Nick Cave laat hij een valse snor dragen, de Stones krijgt hij zo ver dat ze op straat in Boedapest Dr.Seuss-achtige hoeden opzetten.
Voor een expo over modefotografie selecteerde Corbijn ook best wat mensen zonder kleren aan – al zijn het dan topmodellen als Naomi Campbell.
Boven alles, zo blijkt uit deze expo, blijft Corbijn een portretfotograaf, voor wie kleren slechts manieren zijn om de persoonlijkheid te vatten van wie hij voor zijn lens krijgt. Op een paar foto’s uit modecampagnes na worden ook alleen de namen van de geportretteerden in de expo vermeld, en niet de merken die ze dragen. ‘Daar had ik niet zo’n zin in, en van veel dingen wist ik het ook niet’, is Corbijns nuchtere repliek.
Zwarte T-shirts
MOØDe toont geweldige portretten van beroemde mensen, maar een feest van de modefotografie is het door die erg brede invulling van mode niet geworden. Want wat heeft een foto van acteur Ed Harris in een stoel nog te maken met mode? ‘Hij zit erin omdat hij een zwart T-shirt draagt’, zegt Corbijn. ‘Ik had eigenlijk meer zwarte T-shirts in de tentoonstelling willen tonen (lacht). Zwarte kleren kleden mensen mooi af. En visueel vind ik zwart, net als wit, altijd interessant.’