Opflakkerend coronavirus fnuikt economisch herstel
Nu overal in Europa het aantal coronabesmettingen weer stijgt, dreigt ook de economie een nieuwe klap te krijgen.
De Britse autoverkoop is op het laagste punt in twee decennia beland, een van de grootste cinemaketens ter wereld sluit opnieuw de deuren en in Parijs moeten de bars en cafés weer dicht (zie blz. 14). Het is duidelijk dat het virus het economische leven in Europa opnieuw ontregelt. Vooral de dienstensector dreigt nieuwe klappen te krijgen. Na het opmerkelijke herstel van afgelopen zomer, is een nieuwe krimp in het vierde kwartaal niet langer uitgesloten.
‘De beperkende maatregelen die in verschillende landen worden getroffen, zullen wegen op de consumptie’, zegt Peter Vanden Houte, de hoofdeconoom van ING België. Hij vreest dat de consumenten uit voorzorg meer zullen sparen en dus minder zullen uitgeven. Bovendien is er het risico op zogenaamde tweederonde-effecten: de oplopende werkloosheid – zowel tijdelijk als permanent – tast de koopkracht van de werknemers aan.
Luc Aben, hoofdeconoom van de bank Van Lanschot Kempen, deelt de analyse. Zolang het virus de ronde doet, zal het consumentenvertrouwen zwak blijven. ‘Afhankelijk van hoe het virus zich ontwikkelt, zouden we in het vierde kwartaal een stabilisering of zelfs opnieuw een negatieve groei kunnen zien.’
Dat de dienstensectoren het moeilijk hebben, blijkt ook uit de gisteren gepubliceerde ‘purchasing managers index’ (PMI) van september. Het cijfer wijst erop dat de economie van de meeste grote Europese landen in september nauwelijks nog groeide. De dienstensector kromp zelfs alweer, en
Peter Vanden Houte zette de slechtste prestatie neer sinds mei. ‘Nu de economie van de eurozone in september tot stilstand kwam, is de kans op een nieuwe achteruitgang in het vierde kwartaal duidelijk toegenomen’, schrijft hoofdeconoom Chris Williamson van IHS, het instituut dat de PMI-index bijhoudt.
Ook in België is het herstel in september tot stilstand gekomen, bleek vorige week uit een peiling door de Economic Risk Management Group. ‘De angst voor het virus en de beperkende maatregelen blijven het herstel van de omzet van veel Belgische ondernemingen afremmen’, luidde de vaststelling.
‘Tegen elke prijs zal men proberen te vermijden dat bedrijven gesloten worden die nog perfect kunnen werken’
Tijdelijke werkloosheid
In veel landen wordt de economie nu op peil gehouden door steunmaatregelen van de overheid, zoals tijdelijke werkloosheid. In België geldt die regeling voor sommige sectoren tot het einde van het jaar. Maar als de economie de komende maanden weer een stap achteruit zou zetten, is het de vraag of die maatregelen afgebouwd kunnen worden. Duitsland heeft zijn stelsel van Kurzarbeit in elk geval verlengd. Aben: ‘Het zal heel moeilijk worden om die maatregelen terug te draaien, zolang de economie nog niet goed presteert.’ Sectoren als luchtvaart en entertainment zullen waarschijnlijk nog lang ondersteund moeten worden. Het uitgangspunt dat deze bedrijven hun activiteiten weer relatief snel zouden kunnen hernemen, blijkt nu te optimistisch te zijn geweest.
Er zijn nu wel verschillen met de situatie van afgelopen voorjaar, ook in economische zin. Er is meer kennis over hoe het virus zich gedraagt, waardoor de beperkende maatregelen meer gericht kunnen
Hoofdeconoom ING België
worden toegepast. De kans dat bijvoorbeeld fabrieken opnieuw komen stil te liggen, is nu beperkt. ‘Men zal tegen elke prijs proberen te vermijden dat bedrijven gesloten worden die nog perfect kunnen werken’, voorspelt Vanden Houte. ‘Waar de afstandsregels gerespecteerd kunnen worden, kan de activiteit blijven doorgaan.’
Ook uit de PMI-cijfers blijkt dat de industrie vrij goed draait. Industrieland Duitsland deed het daardoor in september beter dan de rest van Europa. Ook de test-andtrace-inspanningen zouden kunnen helpen een algemene lockdown te vermijden, stipt Vanden Houte aan.