Anti-universiteitswet van Orban is illegaal
Het Europees Hof veroordeelt de wet waarmee Viktor Orban de CEU-universiteit van George Soros wegpestte.
De onderwijswet uit 2017, waarmee de regering van premier Viktor Orban de Central European University (CEU) van George Soros grotendeels wegpestte uit Hongarije, is ‘incompatibel met het EUrecht’. Dat oordeelde het Europese Hof van Justitie gisteren. Met de wet pleegde Hongarije volgens het Hof een inbreuk op Europese grondrechten als academische vrijheid en principes als vrij verkeer van diensten en vrijheid van vestiging.
De CEU, in 1991 opgericht door de Amerikaans-Joods-Hongaarse filantroop Soros, noemt het arrest een ‘belangrijke morele en juridische overwinning’. Soros, die ook mensenrechten- en anticorruptieorganisaties in Hongarije financiert, wordt door Orbans regeringspartij gedemoniseerd in brede propagandacampagnes. De Engelstalige CEU, een van de meest gereputeerde academische instellingen in Midden-Europa, moest het pluralisme en de democratie in ex-communistische staten bestendigen. De universiteit in Boedapest reikte zowel Amerikaanse als Hongaarse diploma’s uit. Maar Orbans wet op het hoger onderwijs, door critici omgedoopt tot de ‘Lex CEU’, maakte begin 2019 de verhuizing van het grootste deel van de universiteit naar Wenen noodzakelijk.
Bureausteuntje
Cruciale onderdelen van de wet leken op maat van de universiteit gesneden, zoals de bepaling dat buitenlandse universiteiten voortaan ook in het land van herkomst hoger onderwijs moesten aanbieden én dat daarvoor een overeenkomst moest bestaan tussen het herkomstland en Hongarije. Op die elementen ging minister van Justitie Judit Varga gisteren niet in, toen ze reageerde op het arrest. ‘Alle universiteiten in Hongarije moeten zich op dezelfde wijze aan de wet houden.’ Tegelijk gaf ze aan dat ze het arrest zal implementeren.
De universiteit zegt dat het haar nu vrij staat om Amerikaanse diploma’s uit te reiken in Boedapest. Gezien de verhuizing is dat een schrale troost voor veel academici. ‘Ik had dringend iets nodig om de wankele poot van mijn nieuwe CEU-bureau in Wenen te ondersteunen’, twitterde hoogleraar Simon Rippon. ‘Nu de Lex CEU zijn werk gedaan heeft, kan Orban die weer intrekken en verdergaan met het ondermijnen van onafhankelijke instellingen.’