De Kaaimaneilanden, belastingparadijs af

Hoewel ze nog altijd bijzonder gul zijn met belastingvoordelen allerhande, kunnen de Kaaimaneilanden niet langer als een belastingparadijs betiteld worden. Tenminste, dat is de mening van de Europese ministers van Financiën. Ze hebben de archipel geschrapt van de lijst met ‘niet-coöperatieve jurisdicties voor fiscale doeleinden’ – in de volksmond: de zwarte lijst van belastingparadijzen.

De beslissing was niet naar de zin van de sociaaldemocraten in het Europees Parlement. De belastingspecialist Pedro Marques was zelfs ‘geschokt’ toen hij het nieuws vernam. ‘De Kaaimaneilanden liggen met hun nultarief aan kop in de race to the bottom. Ze maken het voor bedrijven en superrijken eenvoudig om onder hun fiscale verantwoordelijkheden uit te komen.’

Dat de Kaaimaneilanden er zo makkelijk van afkomen, komt volgens hem doordat de criteria om al dan niet op de lijst terecht te komen, niet deugen. De aanwezigheid van een nultarief zou volgens Marques een van de indicatoren moeten worden om de belastingparadijzen te identificeren. Hij pleit ook voor meer transparantie. Want het screeningsproces is nu in handen van een werkgroep die door de lidstaten wordt samengesteld, en waarin vooral hoge fiscale ambtenaren de standpunten van hun land verdedigen.

Niet alleen het parlement wil een strengere aanpak, ook de Europese Commissie stelde in juli een hele reeks hervormingen voor. De gedragscode die nu gebruikt wordt voor de screening, zou aangepakt moeten worden. De Commissie wil alle gevallen van extreem lage belastingtarieven bekijken, in en buiten de Unie. Eerder toonde de ngo Oxfam International al aan dat de aanpassingen die belastingparadijzen op vraag van de EU doorvoeren, vaak nogal cosmetisch zijn.

Dat geldt ook voor de Kaaimaneilanden. Die zijn pas in februari op de zwarte lijst terechtgekomen, omdat hun juridische kader voor collectieve beleggingsfondsen te zwak was. Het ontbrak aan transparantie, en ook zonder echte activiteiten in de archipel konden fondsen er hun winsten onderbrengen. De lokale wet is nu voldoende veranderd om de Europese ministers tevreden te stellen. Maar dat garandeert niet dat er ook meer belasting wordt geheven.

‘Het toont aan wat er verkeerd is aan de lijst’, zegt Maaike Vanmeerhaeghe van Oxfam. ‘Dit is een soort micromanagement. Landen worden gescreend en passen, indien nodig, hun wetgeving een beetje aan. Maar de kern van het probleem wordt niet opgelost. Dat de Kaaimaneilanden nu van de lijst geschrapt worden, toont aan dat de criteria niet streng genoeg zijn en herzien moeten worden.’

Er zijn ook voorstanders van de huidige aanpak. Dat de lijst regelmatig herzien wordt, toont volgens hen aan dat landen er wel degelijk rekening mee houden. Sinds het ontstaan van de lijst in 2017 zijn al 95 landen gescreend, waarbij er 120 belastingregimes gewijzigd werden in zestig landen. ‘De zwarte lijst is een succesverhaal’, tweette Benjamin Angel, directeur belastingcoördinatie van de Europese Commissie, gisteren.

Dat de Kaaimaneilanden hun wet veranderd hebben, betekent nog niet dat er meer belastingen geheven worden

In ‘De Grote Markt’ duikt de economieredactie dagelijks in een opmerkelijke beweging in de economische wereld.