Levenslange benoeming wordt stukje verkiezingstheater
Amy Coney Barrett, Trumps kandidate voor het machtige Amerikaanse Hooggerechtshof, begint vandaag aan haar hoorzitting in de Senaatscommissie Justitie. ‘Het wordt erg gepolitiseerd, op twintig dagen voor de verkiezingen.’
Drie senatoren hebben positief getest op het nieuwe coronavirus, onder wie twee leden van de Senaatscommissie Justitie. Toch begint die commissie vandaag aan vier dagen van hoorzittingen over de kandidatuur van Amy Coney Barrett, Donald Trumps kandidate voor het Hooggerechtshof. Het worden ‘hybride’ hoorzittingen, waarbij sommige senatoren hun vragen live zullen stellen, en andere van achter de computer. Daarna, nog vóór de presidents- en parlementsverkiezingen van 3 november, stemt de voltallige Senaat over haar levenslange benoeming.
Barrett (48) is sinds drie jaar federaal rechter in Chicago en moeder van zeven, onder wie twee adoptiekinderen uit Haïti en een zoon met het syndroom van Down. Ze kreeg die diagnose te horen tijdens haar zwangerschap en besloot het kind te houden. Als devote katholiek is ze de favoriet van sociaal conservatieven en van religieus rechts, een groep die in 2016 overtuigend voor Trump heeft gestemd.
Met Barrett erbij krijgt het Hooggerechtshof een solide conservatieve meerderheid van zes tegen drie. Conservatieve activisten hopen dat het Hof met die nieuwe samenstelling dan Roe versus Wade, het historische arrest uit 1973 dat abortus in heel de VS legaal heeft gemaakt, van tafel veegt. Precies daarom zijn progressieven zo tegen haar kandidatuur gekant.
Trump heeft Barrett genomineerd na het overlijden van de progressieve opperrechter Ruth Bader Ginsburg (RBG), vorige maand. Al vlug wist de Republikeinse Senaatsvoorzitter Mitch McConnell dat hij het nodige aantal stemmen had om haar benoeming goed te keuren. Dat haalt de spanning rond de uitkomst van deze procedure helemaal weg. Wat overblijft, is partijpolitiek. Republikeinen én Democraten zullen de hoorzittingen, die op tv worden uitgezonden, gebruiken om de eigen kiezers aan te vuren.
Spots op Kamala Harris
Aan Republikeinse kant zal Lindsey Graham, de Trumpgetrouwe voorzitter van de Senaatscommissie, de hoorzittingen gebruiken om zijn eigen campagne kracht bij te zetten. Graham is in een nipte strijd voor zijn herverkiezing beland. ‘Aan Democratische kant krijgt Kamala Harris de kans om zich in de kijker te werken’, zegt Barbara McQuade, aan de telefoon. McQuade is hoogleraar in de rechten aan de universiteit van Michigan en voormalig aanklager. Harris, de running mate van de Democratische presidentskandidaat Joe Biden, is eveneens aanklager geweest, en ‘dat maakt haar een van de meest ervaren en bevlogen ondervragers van de Senaatscommissie Justitie’, vindt McQuade. ‘Slaagt zij erin om Barrett krachtig aan de tand te voelen, dan zet ze de Democratische presidentskandidatuur mooi in de verf.’ Loopt het niet als verwacht, dan kan ze die kandidatuur juist beschadigen.
Hoe zullen beide partijen zich opstellen? ‘De Democraten zullen niet nalaten om de Republikeinen hypocriet te noemen, aangezien die vier jaar geleden nog bij hoog en bij laag beweerden dat het not done is om tijdens een verkiezingsjaar snel een nieuwe opperrechter te benoemen.’ Toen blokkeerden de Republikeinen maandenlang de benoeming van Barack Obama’s kandidaat voor het Hooggerechtshof. Nu ze zelf de kans hebben om op enkele weken voor de verkiezing een eigen kandidaat te nomineren, kan het niet snel genoeg gaan.
‘Veel Amerikanen zien wel in dat de Republikeinen zich inconsequent tonen’, zegt McQuade. ‘Maar sommigen liggen er niet van wakker. Voor veel conservatieven heiligt het doel de middelen. Per slot van rekening hebben zij vier jaar geleden voor Trump gestemd, puur omdat die beloofde veel conservatieve rechters te benoemen.’ Op dat vlak hield de president woord. Barrett is al de derde conservatieve rechter die Trump voor het Hooggerechtshof nomineert.
‘Aanval op haar geloof’
De Republikeinen zullen de Democraten dan weer verwijten dat zij rechter Barrett aanvallen op basis van haar geloof. ‘Maar Biden is een katholiek, net als zij’, zegt professor McQuade. ‘Barretts religie vormt voor de Democraten niet het probleem, wél de bezorgdheid dat haar geloof haar juridische standpunten zou kleuren. De rechter mag tijdens de hoorzittingen vragen verwachten over abortus, misschien ook over de doodstraf, waar ze als katholiek tegen is.’
De Democraten zullen er ook voor waarschuwen dat Barretts benoeming in het Hooggerechtshof de gezondheidswet van voormalig president Obama hypothekeert. ‘Barrett had kritiek op John Roberts, de voorzitter van het
Hooggerechtshof, omdat die in 2012 met de progressieve rechters heeft meegestemd om Obamacare overeind te houden’, zegt McQuade. In de week van 10 november zal het Hooggerechtshof zich andermaal over ‘Obamacare’ buigen. De Democraten zullen erop hameren dat 20 miljoen Amerikanen hun ziekteverzekering dreigen te verliezen, als Obamacare verdwijnt, en dat pal in een dodelijke pandemie.
Ook rolmodel voor vrouwen Wat weten we verder van Barretts standpunt inzake abortus? In haar schriftelijke voorbereiding op de hoorzittingen stelt de rechter dat ze de wet zal volgen en niet haar persoonlijke overtuigingen. ‘Toch is enige bezorgdheid gerechtvaardigd’, zegt professor McQuade. ‘Als rechter kreeg Barrett de voorbije jaren drie zaken rond abortusrechten, en in alle drie nam ze een standpunt in tegen abortus.’
Conservatieve media wijzen erop dat rechter Barrett als topjuriste én moeder van zeven een rolmodel is voor moeders met carrières, net zoals RBG dat was.
‘Barrett heeft een succesvolle carrière in de rechten opgebouwd en combineert dat inderdaad met het moederschap’, stelt professor McQuade. ‘Maar de autonomie van vrouwen om hun moederschap naar eigen keuze in te vullen, is wel fundamenteel geweest voor hun emancipatie én voor hun succes op de werkvloer. Zelfs zonder Roe versus Wade van tafel te vegen, kan Barrett in het Supreme Court instemmen met extra belemmeringen voor de toegang tot abortus. De kans bestaat dat ze dat ook doet.’
‘Barrett behandelde de voorbije jaren drie zaken rond abortusrechten. In alle drie nam ze een standpunt in tegen abortus’
Barbara McQuade
Hoogleraar rechten