Tegen morgen 200 covid-bedden extra op intensieve zorg
Verwacht wordt dat de 300 bedden op intensieve zorg voorbehouden voor covid-19-patiënten morgen bezet zijn. Daarom moeten alle ziekenhuizen tegen dan samen 500 bedden hebben.
Het ‘Comité Hospital & Transport Surge Capacity’ van de federale overheidsdienst Volksgezondheid heeft alle algemene en universitaire ziekenhuizen gevraagd om meer bedden vrij te maken voor covid19-patiënten. Alle ziekenhuizen gaan officieel in fase 1a. Daardoor moeten ze niet langer 15 procent, maar 25 procent van hun bedden op intensieve zorg voor covid-19patiënten voorbehouden – voor heel het land zijn dat 500 bedden – en nog eens vier keer dat aantal op gewone covid-afdelingen.
In het overlegorgaan zitten onder meer infectiologe Erika Vlieghe en intensivist Geert Meyfroidt. Die laatste zegt dat dit sneller komt dan hij zelf had verwacht. ‘Als je mij vorige week had gevraagd wanneer we naar een volgende fase zouden moeten gaan, had ik niet gezegd dat dit nu al nodig zou zijn. Ik vrees dat er weer een onderschatting is geweest. Drie weken geleden zaten ziekenhuizen nog niet in de problemen. Toen al hadden maatregelen genomen moeten worden om de pandemie in te dijken.’
Volgens de huidige tendens zullen alle 300 bedden voor covidpatiënten die vandaag (in fase 0) op intensieve zorg voorbehouden zijn, morgen bezet zijn. De opschaling naar fase 1a moet tegen dan gebeuren. ‘Als we woensdag klaar willen staan, moeten we vandaag schakelen’, staat in de brief voor de ziekenhuizen die De Standaard kon inkijken.
Afschakelplan
Zuiver cijfermatig bevonden afgelopen weekend al 37 ziekenhuizen zich in fase 1a of 1b. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de provincies Namen en Luik waren officieel al opgeschaald naar fase 1a/1b. In totaal waren 49 van de 103 Belgische ziekenhuizen al overgeschakeld naar een volgende fase.
Volgens Margot Cloet van Zorgnet-Icuro, dat alle Vlaamse ziekenhuizen overkoepelt, is de regel om bij een overgang naar een volgende fase ook nog eens vier keer zoveel covid-bedden op gewone afdelingen vrij te houden, mogelijk niet houdbaar. ‘Wij krijgen signalen, vooral uit het Antwerpse, dat het aantal patiënten op gewone covid-afdelingen sterker toeneemt. Als we nog meer bedden moeten voorbehouden, zal dat nog meer impact hebben op de andere zorg.’ Zorgnet-Icuro vergadert vandaag over het ‘afschakelplan’ voor de gewone zorg. Zaken als slaaponderzoeken en kleine knieoperaties zullen allicht het eerst sneuvelen.
Twee weken geleden verstuurde het overlegorgaan dat de ziekenhuiscapaciteit monitort al richtlijnen voor een geleidelijke afbouw van de gewone zorg. De bedoeling is eerst de niet-dringende ingrepen te schrappen waarvoor intensieve zorg vereist is. Vervolgens zullen de klassieke hospitalisaties en daghospitalisaties zonder intensieve zorg, andere daghospitalisaties (zoals geriatrie en psychiatrie) en gewone raadplegingen worden afgebouwd. Het gaat om een richtsnoer. Veel zal afhangen van de specialisaties in elk ziekenhuis en aan welke artsen en verpleegkundigen eerst zal worden gevraagd bij te springen.
‘In eerste instantie zullen wij ambulante of dagchirurgische ingrepen afbouwen waarvoor anesthesie (verdoving, red.) nodig is, omdat we die anesthesisten op intensieve nodig zullen hebben’, zegt Marc Noppen, directeur van het UZ Brussel. ‘Voor patiënten die geen anesthesie nodig hebben, willen we de gewone zorg zo lang mogelijk laten doorlopen. In de eerste golf hebben we gezien tot welke ellende uitgestelde zorg kan leiden. Zo hebben wij diabetici die zodanig achteruit zijn gegaan, dat ledematen moesten worden geamputeerd.’
‘Ik vrees dat er weer een onderschatting is geweest. Drie weken geleden zaten ziekenhuizen nog niet in de problemen’
Geert Meyfroidt
Intensivist
Niet iedereen solidair
Om de gewone zorg in alle ziekenhuizen zo veel mogelijk te vrijwaren, is op nationaal niveau afgesproken dat ziekenhuizen sneller covid-patiënten naar andere ziekenhuizen kunnen overbrengen. Maar, staat in de brief die gisteren naar de ziekenhuizen is verstuurd: ‘Spijtig genoeg hebben we afgelopen weekend ook moeten vaststellen dat niet alle ziekenhuizen solidair zijn. Een aantal ziekenhuizen stelt dat ze volzet zijn of volzet dreigen te raken in hun fase 0 en weigert dus patiënten. Wetende dat collega’s al in fase 1b zitten, is dit onaanvaardbaar.’ Het zou gaan om veertien ziekenhuizen die niet happig waren om patiënten van buiten de eigen regio op te vangen.
Vanaf vannacht is het tussen 1 uur en 6 uur ’s ochtends verboden om zich in Waals-Brabant en de provincie Luxemburg op de openbare weg te begeven, behalve bij medische noodgevallen, bij overmacht, voor hulp aan kwetsbare personen of om naar het werk of het buitenland te gaan. De twee provincies scherpen op die manier voor twee weken de coronaregels aan, nu de covid-besmettingen Wallonië hebben omgetoverd in een donkerrode zone.
Het aantal bevestigde gevallen in de provincie Luxemburg is in een week tijd toegenomen met 172 procent; het aantal besmettingen verdubbelt er om de vijf dagen. Het noopt de gouverneurs om zwaar in te grijpen. In Waals-Brabant is het ook verboden om van deur tot deur te gaan, zoals bij Halloween, of te eten of drinken op markten, brocantemarkten en andere plaatsen waar een mondmasker verplicht is. Kantines van sportclubs mogen geen alcohol meer ser veren en moeten een halfuur na affluiten worden gesloten.
‘Sommige maatregelen zijn zwaar, maar proportioneel en noodzakelijk om de verspreiding van het virus tegen te gaan’, zegt Gilles Mahieu, de gouverneur van Waals-Brabant. ‘Alleen op die manier kunnen alle sectoren aan de slag blijven.’
10.000 nieuwe besmettingen per dag
De Waalse provincies zijn niet de enige om bijkomende maatregelen te nemen. De sportwereld schakelt over naar code oranje, besliste Vlaams minister van Sport Ben Weyts (N-VA) gisteren. Indoorsporten waarbij afstand houden onmogelijk is, zijn daardoor vanaf morgen verboden voor iedereen boven de 12 jaar. De kleedkamers gaan dicht, behalve in de zwembaden (zie bladzijde 6). De stad Leuven besliste dan weer dat van zondag tot en met donderdag restaurants om 23 uur de deuren moeten sluiten, zoals dat voor cafés al gedurende de hele week het geval is. Ook mag er vanaf 22 uur geen alcohol meer op straat worden gedronken.
Virologen en andere experts dringen erop aan bijkomende maatregelen te nemen. Steven Van Gucht, de woordvoerder van het crisiscentrum, noemt de manier waarop het coronavirus opnieuw aan kracht wint, ‘onrustwekkend’. In alle provincies en leeftijdsgroepen stijgen de cijfers. Als de stijging van het aantal coronabesmettingen in het huidige tempo doorzet, zullen we deze week al dagen met 10.000 nieuwe gevallen per dag bereiken.
Toch wordt de roep om strakkere maatregelen niet overal gehoord. De andere Waalse provincies, uitgerekend die waarin de grote Waalse steden liggen, voeren geen avondklok in. En ook de federale regering noch de Vlaamse provinciegouverneurs zijn voorlopig geneigd in te gaan op de roep om scherpere regels.
‘De nieuwe maatregelen zijn welgeteld vier dagen geleden ingegaan’, klinkt het op het kabinet van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (SP.A). ‘De focus ligt nu op het naleven ervan.’ Vandenbroucke verwijst expliciet door naar de lokale overheden, die in overleg met Binnenlandse Zaken bijkomende maatregelen kunnen nemen.
Ook die zijn niet geneigd om nu al de regels aan te scherpen. ‘Ik zal geen provinciale maatregelen meer nemen’, zegt Cathy Berx. ‘Het is niet wijs de regels om de haverklap te wijzigen.’ Na overleg met de burgemeesters kiest de Antwerpse provinciegouverneur ervoor om vooral in te zetten op een stevige handhaving van de bestaande regels.
Vrijdag barometer?
In de andere provincies klinken vergelijkbare stemmen. 'Die feestjes in de privésfeer waar alle regels aan de laars worden gelapt, die moeten eruit’, zegt de gouverneur van Oost-Vlaanderen, Carina Van
Cauter. De gouverneur van Limburg, Jos Lantmeeters, antwoordt ronduit neen op de vraag naar bijkomende maatregelen. Volgens hem moet de federale overheid haar verantwoordelijkheid nemen. Ook hij rekent, net als de West-Vlaamse gouverneur Carl Decaluwé, op een strengere handhaving en op de kleurcodes waar de federale overheid aan werkt. Die moeten aangeven welke maatregelen nodig zijn als de cijfers bepaalde drempels overschrijden.
Het adviesorgaan Celeval werkt die barometer af, kersvers coronacommissaris Pedro Facon moet hem langs de ingewikkelde bevoegdheidsverdelingen in dit land loodsen. Het proces zou tegen vrijdag afgerond moeten zijn, klinkt het in overheidskringen. ‘De barometer moet maandenlang meegaan en dus helemaal waterdicht zijn.’
‘Ik zal geen extra maatregelen meer nemen. Het is niet wijs de regels om de haverklap te wijzigen’
Cathy Berx
Provinciegouverneur Antwerpen
In provincie Luxemburg verdubbelt het aantal besmettingen om de vijf dagen