Pieptoon in de oren dempen? Kietel de tong
Elektroshocks op de tong zouden de pieptoon in de oren van mensen met tinnitus kunnen doen afnemen. Het effect van de behandeling kan tot een jaar aanhouden.
Mensen die lijden aan tinnitus, of oorsuizen, horen constant hinderlijke tuut- of zoemgeluiden. De aandoening treft naar schatting tien tot twintig procent van de volwassen bevolking. ‘De kwaal is moeilijk te begrijpen’, zegt Frederic Acke, neus-keel-oorarts bij UZ Gent. Soms horen mensen met tinnitus échte geluiden, zoals de bloedstroom in hun oor. Maar doorgaans gaat het om geluiden die hun omgeving niet waarneemt. Dan zit de ziekte (letterlijk) ‘tussen de oren’ en zijn het de hersenen die geluiden registreren die er niet zijn. Een mogelijke verklaring is dat de hersenen als reactie op gehoorverlies overcompenseren voor frequenties die het oor niet langer waarneemt. ‘Als deze mensen een gehoorapparaat krijgen, kan de tinnitus afnemen’, zegt Acke.
Maar doorgaans is er geen verklaring voor de aandoening, die bijgevolg moeilijk te behandelen is. Cognitieve gedragstherapie, die mensen aanleert om hun aandacht te verleggen van het storende oorsuizen naar iets anders, is de enige bewezen behandeling. Maar de aanpak is arbeidsintensief, en verlicht de symptomen doorgaans slechts matig.
Knettersnoep
Daarom zocht een internationaal onderzoeksteam uit of de hersenen van tinnituslijders met elektroshocks weer op het juiste spoor te brengen zijn. Ze dienden 326 patiënten via een klemmetje op hun tong lichte elektroshocks toe, tot een uur lang per dag. Dat gaf een licht tintelend gevoel op de tong, zoals bij het eten van ‘knettersnoep’. Tegelijkertijd kregen ze via een hoofdtelefoon een reeks geluiden te horen. De dubbele prikkeling, auditief en sensorieel, was erop gericht om de fixatie van de hersenen op geluiden te doorbreken. Neuromodulatie heet die aanpak; wordt ook getest tegen andere hersenziektes als epilepsie of depressie.
De experimentele behandeling duurde twaalf weken. In die tijd namen de klachten van de deelnemers flink af, rapporteren de onderzoekers in het goed aangeschreven vakblad Science Translational Medicine. Ruim tachtig procent van diegenen die zich aan de voorgeschreven behandeling hielden, zei erop vooruit te zijn gegaan. Op een schaal van nul tot honderd namen hun klachten met gemiddeld veertien punten af. Dat effect hield minimaal een jaar lang aan, leerde opvolging van de patiënten.
‘Die verbetering is opmerkelijk groot’, zegt Frederic Acke, die niet bij het onderzoek was betrokken. Cognitieve gedragstherapie, vandaag de standaardbehandeling voor tinnitus, haalt zulke hoge scores niet. Maar, noteert Acke, er zat geen controlegroep in de studie. ‘Dat betekent dat de onderzoekers niet kunnen weten hoeveel van de patiënten uit zichzelf beter zouden zijn geworden. Vergelijking met een groep die de standaardbehandeling kreeg, of géén behandeling, had dat kunnen leren. Bij tinnitus speelt placebowerking namelijk een grote rol.’
Te vroeg
Ook merkt Acke op dat niet alle proefpersonen de behandeling de volle twaalf weken volhielden. ‘De onderzoekers rapporteren een uithij val van zestien procent. Waarom deze patiënten afhaakten, zeggen ze niet. Werkte de aanpak bij hen niet? Vonden ze de elektroshocks te lastig? Daar hebben we het raden naar.’
De studie werd gefinancierd door het bedrijf dat het elektroshockapparaat op de markt brengt, stipt Acke nog aan. ‘Meerdere van de onderzoekers zijn aan dit bedrijf verbonden. Dat wil nog niet zeggen dat de studie niet correct is uitgevoerd, wel dat er meer dan alleen maar wetenschappelijke belangen meespelen.’
In elk geval zit er degelijke wetenschap achter het uitgangspunt van de studie, zegt Acke. ‘We weten bijvoorbeeld dat neuromodulatie de klachten van mensen met een depressie of epilepsie kan verlichten. Maar om mensen met tinnitus nu al een behandeling met elektroshocks aan te raden, is het nog iets te vroeg.’
Ruim tachtig procent van degenen die de behandeling met elektroshocks ondergingen, zei erop vooruit te zijn gegaan