Een nieuw Europees Bauhaus
Ursula von der Leyen lanceert een nieuw Europees cultureel project dat inzet op goed, mooi en duurzaam design. De Bauhaus-beweging vormt de inspiratie.
Chicago, Tel Aviv, Ascona, Dessau, Kaliningrad. Paul Klee, Kandinsky, Anni Albers, Laszlo Moholy-Nagy, Iwao Yamawaki. Het ‘Staatliches Bauhaus’, dat in 1919 in Weimar door Walter Gropius en vrienden werd opgericht, werd in korte tijd een internationale beweging voor architectuur, kunst en design. Al meer dan een eeuw beïnvloedt het Bauhaus het creatieve denken, de vormgeving van meubels en de inrichting van steden overal ter wereld. Door kunst en functionaliteit te combineren, heeft de ingenieuze avant-garde letterlijk de sociale en economische transitie naar een industriële samenleving en de 20ste eeuw helpen vorm te geven.
Honderd jaar later worden we geconfronteerd met nieuwe mondiale vraagstukken: klimaatverandering, vervuiling, digitalisering en een demografische explosie, waardoor er tegen het midden van deze eeuw naar verwachting tot 10 miljard mensen zullen zijn. Die ontwikkelingen gaan gepaard met een ogenschijnlijk onbeperkte economische groei, die ten koste gaat van ons welzijn, onze planeet en onze beperkte natuurlijke hulpbronnen.
Gebouwen en infrastructuur veroorzaken ten minste 40 procent van alle broeikasgasemissies. Moderne gebouwen bestaan grotendeels uit cement en staal. Bij de productie daarvan worden enorme hoeveelheden energie verbruikt en komt zelfs rechtstreeks CO2 vrij.
Samenwerkingsruimte
Alle signalen wijzen in dezelfde richting: we moeten ons bezinnen en onze toekomst op een andere manier vormgeven. Europa kan en moet daarbij een leidende rol spelen. Om die reden hebben we van de Europese Green Deal een prioriteit gemaakt. De deal biedt tal van nieuwe kansen en is onze nieuwe groeistrategie, met als voornaamste doelstelling om van Europa tussen nu en 2050 het eerste klimaatneutrale continent te maken. Daarvoor moeten we meer doen dan de uitstoot terugdringen. We hebben een economisch model nodig dat de planeet teruggeeft wat eraan onttrokken wordt, via een circulaire economie die wordt aangedreven door hernieuwbare energie.
Maar ik wil dat dit verder gaat dan een ecologisch of economisch project. De Green Deal moet ook – en vooral – een nieuw cultureel project voor Europa zijn. Elke beweging heeft haar eigen uitstraling, en deze ingrijpende verandering vergt een eigen esthetiek, waarin design en duurzaamheid hand in hand gaan.
Daarom lanceren we een nieuwe Europese Bauhausbeweging – een samenwerkingsruimte voor design en creativiteit waar architecten, kunstenaars, studenten, wetenschappers, ingenieurs en ontwerpers deze visie samen tot een realiteit kunnen maken. Het nieuwe Europese Bauhaus zal een drijvende kracht zijn om de Europese Green Deal op een aantrekkelijke, innovatieve en mensgerichte manier tot leven te brengen. Het zal een beweging zijn die gestoeld is op duurzaamheid, toegankelijkheid en esthetiek om de Europese Green Deal dichter bij de mensen te brengen en van recycling, hernieuwbare energie en biodiversiteit de norm te maken.
Mensen moeten de Europese Green Deal kunnen voelen, zien en ervaren, of het nu gaat over het gebruik van natuurlijke materialen, zoals hout of bamboe in de bouw, of over architectuur die seminatuurlijke vormen en bouwbeginselen toepast, vanaf de ontwerpfase rekening houdt met ecosystemen, en duurzaamheid en herbruikbaarheid in de praktijk brengt, nu en in de toekomst.
Digitale tweelingversie
Het nieuwe Europese Bauhaus zou ook moeten profiteren van de andere revolutionaire megatrend van onze eeuw. Digitalisering verandert steeds meer de manier waarop we denken en handelen. In de toekomst zullen huizen, woonwijken en steden beter werken en functioneren dankzij de ‘digitale tweelingversie’. Computersimulaties zullen betere ontwerpbeslissingen mogelijk maken op het gebied van herbruikbaarheid of impact op het milieu en het lokale klimaat. We streven naar klimaatneutrale, leefbaardere steden.
Net zoals de historische Bauhausbeweging zich over de hele wereld verspreidde vanuit Weimar, is het de bedoeling dat het nieuwe Europese Bauhaus meer is dan gewoon een school voor architectuur die nieuwe technologieën en technieken gebruikt. Het baanbrekende succes van Bauhaus
De beweging zal een drijvende kracht zijn om de Green Deal op een aantrekkelijke, innovatieve en mensgerichte manier tot leven te brengen
zou niet denkbaar zijn geweest als de beweging geen brug had geslagen naar de wereld van kunst en cultuur of geen antwoord had geboden op de maatschappelijke uitdagingen van die tijd. De oude Bauhausbeweging heeft aangetoond dat industriële productie in combinatie met goed ontwerp het dagelijkse leven van miljoenen mensen kan verbeteren.
Het nieuwe Europese Bauhaus moet een soortgelijke dynamiek in gang zetten. Het moet aantonen dat nut en schoonheid elkaar niet uitsluiten en dat stijl en duurzaamheid hand in hand gaan. We moeten de vertrouwde paden verlaten en van koers veranderen. Het nieuwe Bauhaus creëert daarvoor de mogelijkheden.
Experimentele laboratoria
In de komende twee jaar zullen in verschillende landen van onze Unie de eerste vijf Europese Bauhausprojecten worden opgezet. Zij zullen allemaal streven naar duurzaamheid, maar met een andere focus. Zo kunnen de projecten toegespitst zijn op natuurlijke bouwmaterialen en energie-efficiëntie, demografie of toekomstgerichte mobiliteit, altijd in combinatie met cultuur en kunst. Als creatieve, experimentele laboratoria en draaischijf in het netwerk van de Europese industrie zullen zij het startpunt vormen voor een Europees en wereldwijd netwerk met maximale economische, ecologische en sociale impact naast de afzonderlijke Bauhausprojecten.
Ik zou graag zien dat het nieuwe Europese Bauhaus een creatieve en interdisciplinaire beweging op gang brengt die esthetische en functionele normen ontwikkelt – in combinatie met geavanceerde technologie, milieu en klimaat. Als we erin slagen duurzaamheid te combineren met goed ontwerp, zal de Europese Green Deal een impuls krijgen – zelfs buiten onze grenzen. De Bauhausprojecten moeten de discussie over nieuwe bouwmethoden en ontwerpen stimuleren. Ze moeten een antwoord formuleren op de vraag hoe we de levensstijl van Europeanen in harmonie kunnen brengen met de natuur. De projecten zullen de 21ste eeuw mooier en humaner maken.