De middeleeuwse nar van de operawereld

Een beeldenstormer of operavernieuwer wil hij zich niet noemen. Toch creëerde Benjamin Abel Meirhaeghe (25) een sublieme en spectaculaire happening die nog lang nazindert.

Gouden wanden, kroonluchters, bombastische ornamenten: het is moeilijk meer ‘opera’ uit te stralen dan de neo-barokke Lullyzaal in de Gentse opera. Net op deze plek streek Benjamin Abel Meirhaeghe neer voor de première van A revue, een fascinerend gesamtkunstwerk met dans, zang, tekst en beeldende kunst. Het is een zinnenprikkelende belevenis, iets tussen een decadente modeshow, een queer cabaret en een sjamanistisch vruchtbaarheidsritueel.

Kosten, moeite noch fantasie werden gespaard. Op een catwalk tussen twee tribunes paradeert een bonte stoet figuren, onder wie een naakte nimf met meterslang okselhaar. De spacy kostuums, spiraalvormige sculpturen en stroboscopische effecten zijn een streling voor het oog. Met nummers van Monteverdi, Vivaldi en Tsjaikovski worden de liefhebbers van klassiek verwend, terwijl de sferische soundscapes en vooral de fantastische finale met de ‘robotzangeres’ Dolly Bing Bing de club kids behagen. Hier is duidelijk een regisseur met branie en lef aan het werk.

Zelf omschrijft Meirhaeghe zijn meest grootschalige creatie tot nu toe als een retro-futuristisch cabaret. ‘A revue is een woordspel op terug-kijken’, vertelt hij een

dag na de première. ‘Over 2.000 jaar kijken androïden terug op de flarden en scherven opera en ballet die ze terugvinden.’ De vorm is die van een revue, vol uiteenlopende fragmenten. ‘Ik wou er eerst ook film in verwerken, maar dat was toch wat te ambitieus.’

Geen cynisme

Aan ambitie heeft de pas 25-jarige Meirhaeghe anders geen gebrek. Nadat hij in 2018 was afgestudeerd aan de performance-opleiding van de Toneelacademie Maastricht maakte hij Nachten, een experimenteel antwoord op het ballet waarin Louis XIV zichzelf als Zonnekoning opvoerde. Daarin toonde hij al zijn kunnen. Maar het is in A revue, gemaakt met een team van dertig man, dat hij zijn stem heeft gevonden als regisseur van eclectisch muziektheater.

Dat is opmerkelijk, omdat Meirhaeghe geen opleiding in zang of opera gevolgd heeft. ‘Ik voel mij een alien in de wereld van opera’, geeft hij toe. ‘Ik weet er weinig over. Maar ik voel er een intrinsieke affiniteit mee.’ Vooral het grote gebaar trekt hem aan. ‘Ik hou van de grandeur, de schoonheid en het eindeloze potentieel van opera. Maar helaas zie ik ook veel saaie dingen.

De strakke conventies doen opera vaak ter plaatste trappelen.’

Aan hem om het genre open te breken, dus. ‘Ach, er wordt een beeld van mij opgehangen alsof ik het genre zal vernieuwen, maar zo zie ik het niet’, relativeert Meirhaeghe. ‘Ik beschouw mezelf als een middeleeuwse nar in de opera. Iemand die zich zeer bewust is van zijn onwetendheid, maar ook kritiek levert.’

Het instituut van binnenuit bevragen, dat is precies het doel van Vonk, de nieuwe lijn binnen Opera Ballet Vlaanderen voor jong talent en experiment. Artistiek leider Jan Vandenhouwe is in zijn nopjes met

Benjamin Abel Meirhaeghe

A revue, het eerste concrete resultaat. ‘Het is straf hoe Benjamin al op zo’n jonge leeftijd een hybride, kleurrijke groep mensen rond zich heeft verzameld. Hoe deze generatie twintigers met klassieke muziek en het operarepertoire omgaat, boeit me enorm. Cynisme ontbreekt compleet bij hen, er straalt net een enorme liefde en positiviteit uit.’

Een beeldenstormer wil hij Meirhaeghe niet noemen. ‘Beeldenstormers maken iets kapot. Ik vind niet dat Benjamin dat doet.’ Meirhaeghe is het daarmee eens. ‘Het is niet mijn bedoeling om te schofferen. Door A revue te maken, heb ik net meer respect gekregen voor het ambacht van klassieke zangers. Iemand als Eurudike De Beul heeft een fenomenale techniek en zingt vanuit een groot gevoel. Dat laatste mis ik vaak bij klassieke zangers. Ze klinken perfect, maar wat hebben ze verteld met hun stem? Waar zit hun benzine? Zingen ze wel vanuit het hart?’

Zingend brandalarm

Meirhaeghe weet waarover hij spreekt. Behalve regisseur is hij ook zanger. Of zoals hij zelf zegt: een ‘wannabe contratenor’. ‘Als puber had ik een hoge stem waarmee ik op school het brandalarm imiteerde. Later vroeg een leerkracht me om Schuberts Ave Maria te zingen, en zo ging de bal aan het rollen.’ Maar ook al kan Meirhaeghe geen noten lezen, toch creëerde hij al drie zangperformances met zijn muziekproducer Laurens Mariën – ook de componist van A revue. Samen werken ze ook aan een nieuw ‘opera-dada-pop-theaterconcert’, getiteld Spectacles.

Plannen en projecten heeft hij te over. Bij Muziektheater Transparant, de Singel en wie weet nog een keer Opera Vlaanderen. ‘Ik zie hem over enkele jaren een grote opera regisseren’, orakelt Vandenhouwe. Zelf is Meirhaeghe nog een beetje in dubio. ‘Het is niet mijn ambitie om dé operaregisseur te worden. Ik heb moeite met het repertoire, omdat het zo weinig vrijheid toelaat. Maar van Schönberg vind ik een fantastische opera die ik graag eens wil ensceneren. Voor moet men mij niet vragen – ook al omdat Romeo Castellucci de perfecte heeft geregisseerd.’

‘Ik voel mij een alien in de wereld van opera' Muziektheaterregisseur