Kunst wegdoen om de inboedel te redden
MUSEA Het Amerikaanse Brooklyn Museum laat twaalf kunstwerken uit zijn collectie veilen, nu het door de lockdown in zwaar weer verkeert. Schilderijen van Lucas Cranach, Gustave Courbet, Camille Corot en anderen uit de collectie van het Brooklyn Museum werden gisteren geveild bij Christie’s in New York. De geschatte opbrengst ligt ergens tussen 2,3 en 3,5 miljoen dollar (2 tot 3 miljoen euro). Met de opbrengst wil het museum een bufferfonds aanleggen waaruit het kan putten voor de verdere beheerskosten van de verzameling. Het geld kan ook gebruikt worden om personeel te betalen.
Het Brooklyn Museum is een van de grotere instellingen in New York, met een collectie van 160.000 stuks. Deaccessioning of afstoting kan in de VS niet zomaar. Grote musea, zoals het Metropolitan Museum of het Los Angeles County Museum of Art, verkochten eerder al werken. Maar dat was telkens om met de opbrengst de collectie te versterken en de leemtes aan te vullen. Andere instellingen, in San Francisco en Baltimore, gebruikten het geld recentelijk voor een inhaalbeweging. Ze kochten in ruil werk van vrouwelijke of niet-westerse kunstenaars aan en maakten zo hun collectie diverser.
Sinds dit voorjaar is de regelgeving tijdelijk versoepeld. De
Association of Art Museum Directors besliste in april dat het haar leden de volgende twee jaar niet zal sanctioneren als die kunstwerken van de hand doen om directe noden van de musea te lenigen.
Door de lockdown, die de musea in New York bijna een half jaar dicht hield, kwamen nogal wat grote huizen in de problemen. Amerikaanse cultuurinstellingen draaien op eigen inkomsten uit donaties en ticketverkoop. Voor 2020, met tot tachtig procent minder inkomsten, vrezen veel musea diepe putten. Er vielen ook al ontslagen. Zo schroefde het Metropolitan Museum zijn staf eind augustus met twintig procent terug.
‘Een werk uit eigen verzameling afstoten, is bij ons bij wet verboden en wordt als onkies beschouwd’, zegt Ben van Beneden, directeur van het Rubenshuis. ‘Er kunnen juridische complicaties ontstaan als het werk geschonken is. En er zijn altijd vergissingen mogelijk: wat nu niet in de mode is, kan over twintig jaar belangrijk worden.’
Anderzijds mogen voorstellen voor een afstotingsbeleid in Vlaanderen wel aangescherpt worden, vindt hij. ‘Veel kunstwerken leiden een troosteloos bestaan in donkere depots waar ze nooit meer uit raken. Het moet denkbaar zijn om ze een tweede leven te gunnen, als dat ten minste de eigen instelling ten goede komt.’