Waarom stinken nieuw aangelegde fietssuggestiestroken zo?
Fietsen doet Wouter Florizoone graag, maar hij stoort zich wel aan de penetrante lucht die vrijkomt wanneer er ergens pas een fietssuggestiestrook is aangelegd. ‘Die stroken worden vaak gemarkeerd met een okerkleurig materiaal’, mailt hij. ‘Waar is dat van gemaakt? En is de lucht die vrijkomt slecht voor je?’
Echt lekker spul is het zeker niet. Tenminste, als de coating nog niet is uitgehard. ‘Zie je werklui fietssuggestiemarkeringen aanbrengen op de weg, dan kun je daar maar beter met een grote boog omheen gaan’, zegt Dimitri De Coninck van het laboratorium voor arbeidshygiëne van de Arbeidsinspectie. ‘Ik zou er minstens vijf meter vandaan blijven.’
Voor fietssuggestiestroken, maar bijvoorbeeld ook voor oversteekplaatsen bij schoolingangen, wordt vaak een koudplast gebruikt. Die bestaat uit twee substanties die een keiharde laag vormen als je ze met elkaar vermengt. De kleur kan okergeel zijn, maar evengoed rood of groen. De a-component is meestal een combinatie van een hars en een acrylaatmonomeer. De b-component is de zogenaamde verharder. ‘Die laatste brengt na korte tijd een polymerisatieproces op gang waardoor de hars uithardt’, zegt De Coninck. ‘Tijdens deze reactie verdampt een deel van de acrylaatmonomeer. Dat molecuul zorgt voor die karakteristieke penetrante lucht.’
Na een halfuur is de reactie afgelopen en zou er nagenoeg geen acrylaatmonomeer van het wegdek meer vrijkomen. Maar onze neus is zo scherp afgesteld op deze chemicaliën dat we het geringste spoortje ervan in de lucht oppikken.
Een van de acrylaatmonomeren die weleens gebruikt worden, en waar onze neus zeer gevoelig voor is, heet methylmethacrylaat. Deze stof heeft een geurdrempel van 0,008 deeltjes per miljoen (ppm). Dat betekent dat als er 1 op de 125 miljoen moleculen in de lucht methylmethacrylaat is, we deze stof nog net weten te detecteren. ‘Dat verklaart dat we een vers aangelegde fietssuggestiestrook tot enkele dagen later kunnen ruiken’, zegt De Coninck.
Toch is er geen gevaar meer voor de gezondheid als het wegdek weer gebruiksklaar is. ‘Vergelijk het met de geur van een nieuwe auto, waarbij je ook een tijdlang een zweem van stoffen ruikt die vrijkomen uit de gebruikte composietmaterialen.’
Voor de werklui bestaat er wel een risico. Zij kunnen tijdens de klus worden blootgesteld aan hoge concentraties van het stinkende goedje. Acrylaatmonomeren zijn vluchtig en irriterend voor huid, ogen en luchtwegen. Werknemers moeten handschoenen dragen en beschikken over ademhalingsbescherming.
Er zijn alternatieven. Zo kun je wegmarkeringen ook aanbrengen met een verf met een oplosmiddel. Of, nog fijner voor de gezondheid van de werklui, door middel van thermoplasten: korreltjes van een polymeer die je vloeibaar maakt door verhitting. Deze vloeistof kun je op de weg spuiten of handmatig met een trekker aanbrengen. Daarbij komen volgens De Coninck minder schadelijke stoffen vrij.
Tomas van Dijk
Onze neus is zo scherp afgesteld op deze chemicaliën dat we het geringste spoortje ervan in de lucht oppikken