Etterbuil barst open bij privacywaakhond
Bij de Gegevensbeschermingsautoriteit rollen de toplui vechtend over straat. Het was een kwestie van tijd voor die interne oorlog losbarstte.
‘Je moest een oen zijn om dit niet te hebben zien aankomen'
Willem Debeuckelaere Voorzitter voorloper van GBA
Bij de Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA), de privacywaakhond van ons land, woedt een open oorlog aan de top. Twee directeurs dringen bij het federaal parlement aan op het ontslag van voorzitter David Stevens.
Charlotte Dereppe en Alexandra Jaspar, beiden Franstalig, beschuldigen de Nederlandstalige Stevens van heel wat. In een brief, waar Le Soir en Knack over berichten, stellen ze dat hij beslissingen van het directiecomité niet uitvoert. Die beslissingen handelen onder meer over ‘invloedrijke personen’, en op die manier geeft de voorzitter hen een voorkeursbehandeling, klinkt het. Ze beschuldigen Stevens er ook van deel te nemen aan vergaderingen van de Vlaamse Toezichtscommissie, die als ‘Vlaamse’ privacywaakhond fungeert, wat ze ongepast vinden. Daarnaast wrijven ze hem inbreuken op ‘regels inzake behoorlijk bestuur’ aan. Stevens stuurde wat later zelf een brief naar het parlement waarin hij die beschuldigingen ontkent. De betrokkenen wensten niet te reageren.
Dat de situatie escaleert, is niet verrassend. Afgelopen zomer schreef De Standaard nog dat de GBA gespleten was over de aanpak van de contactopsporing. Franstalige leden van de GBA maakten toen meer principiële bezwaren over de privacy-aspecten van de contacttracing, en botsten met de meer pragmatisch ingestelde Nederlandstaligen. Toen al werd duidelijk dat de neuzen niet in dezelfde richting stonden.
Dat mag niet verbazen, zeggen kenners. De GBA bestaat uit vijf verschillende entiteiten, elk met een directeur. Die directeurs zijn allemaal even machtig, en om de drie jaar wordt een van hen voorzitter via een rotatiesysteem.
‘Je moest een oen zijn om dit niet te hebben zien aankomen’, zegt Willem Debeuckelaere, jarenlang voorzitter van de voorloper van de GBA, de Privacycommissie. ‘Die vijf directeurs hebben allemaal verschillende opdrachten, maar het is niet duidelijk welke die opdrachten zijn en ze lopen in elkaar over. Daardoor moeten ze met elkaar concurreren.’
Doordat de vijf directeurs evenveel macht hebben, kunnen ze elkaar ook niet aan de deur zetten. Zo kon voorzitter Stevens, die zich achter de contactopsporing schaarde, niet ageren tegen de directrice van het kenniscentrum, Alexandra Jaspar, die daar mordicus tegen was. Het leidde tot hallucinante taferelen waarbij Karine Moykens van het Interfederaal Comité Testing en Tracing niet meer wist wat haar mensen nu wel of niet mochten doen van de GBA.
De enige manier om een van de vijf directeurs te verwijderen, is via het parlement. En zo is er nu de brief naar de Kamer.
Toen de GBA in de steigers stond, heeft de toenmalige Privacycommissie zich nog nadrukkelijk verzet tegen zo’n vijfledige structuur. ‘Als je vijf stenen met elkaar wilt laten vechten, dan moet je zo’n constructie opzetten’, aldus Debeuckelaere. Hij maakte toen al zijn bezorgdheden kenbaar, maar toch werd er doorgezet. Charlotte Dereppe, die nu mee tegen Stevens stelling neemt, heeft destijds die structuur mee uitgetekend als adviseur op het kabinet van toenmalig staatssecretaris voor Privacy Philippe De Backer (Open VLD).
Revanchepolitiek
Binnen de GBA sluimerden de conflicten al langer, maar pas tijdens de coronacrisis barstte de etterbuil open. Eerder kwam Frank Robben, de IT-topambtenaar die het contactonderzoek uitbouwde en die lid is van het kenniscentrum van de GBA, onder vuur. Dat zou ook het lot zijn van andere medewerkers binnen de GBA. Er wordt gesproken over de dreiging van ‘een revanchepolitiek’, mogelijk gemaakt door het roterende voorzitterschap. In 2022 neemt Alexandra Jaspar het voorzitterschap over.
Nu is het vooral onduidelijk hoe de GBA weer in rustig vaarwater zal komen. Naar de buitenwereld is de schade groot. De gespleten tong rond contacttracing toont er de concrete gevolgen van. Volgende woensdag buigt de Kamercommissie Justitie zich over de affaire.