Politieke cul-de-sac
In zowat alle democratieën raakten kiezers de voorbije jaren ontgoocheld omdat ze, hoe ze ook stemden, altijd grosso modo hetzelfde beleid kregen. In een mondiale economie zitten grotere machten aan het roer. Nationale politiek heeft nog nauwelijks impact. De machteloosheid geldt bij uitstek voor een klein land als België, dat de hefbomen voor zijn welvaart niet meer in eigen handen heeft. Toen kwam corona. Mondialer kan een crisis niet toeslaan. Eenzelfde virus gaat overal op dezelfde manier over van mens tot mens, slaat overal harder toe bij ouderen, zaait overal lijden en dood bij hetzelfde type patiënt.
Toch sterven in het ene geïndustrialiseerde land tien en zelfs twintig keer meer mensen dan in het andere. Het verschil zit een beetje in de cultuur, maar vooral toch in de kwaliteit van het bestuur en in de politieke slagkracht. Corona bracht de politiek weer onbetwist en oppermachtig aan het roer. Het virus creëerde de onuitgegeven situatie dat regeringen hefbomen in handen kregen, die alleen leiders in oorlog gebruiken. Ze mogen zelfs dicteren met hoeveel mensen we intiem zijn.
Voor de tweede keer hoort België nu bij de ergst getroffen landen. In maart speelde pech nog een rol, naast de catastrofale beslissing om de strategische voorraad mondmaskers te vernietigen. Voor wat ons nu overkomt, moeten we naar de eigen leidende klasse kijken. Die heeft het zo verknoeid dat de regering-De Croo vrijdag voor de loodzware beslissing staat of ze het land opnieuw in een vorm van lockdown zet. Almaar meer stemmen pleiten ervoor. We verloren de controle, testing en tracing kan niet meer volgen, ziekenhuizen staan aan de rand.
Toen ze vorige week alvast de horeca sloten en thuiswerk verplichtten, zeiden politici, onder wie regeringsleiders als Jan Jambon die wel in volle bevoegdheid waren tijdens de eerste golf, dat de goeden in de bevolking moeten opdraaien voor het gedrag van onverlaten. Dat is een schromelijke onderschatting van de eigen invloed en macht, en dus van het eigen aandeel. Dat de besmettingen weer exponentieel toenemen, is het voorspelde gevolg van de beslissing om eerst de scholen en daarna de universiteiten verregaand te openen, waar premier Sophie Wilmès een sussende versoepeling bovenop legde. De bevolking begreep collectief en eensgezind dat het niet zo streng meer hoefde. Twee weken later veerden de besmettingscurves krachtig op.
Dat ze geen andere keuze heeft, zal de regering-De Croo argumenteren bij wat ze vrijdag beslist. Verbijsterend dat de Belgische regeringen, met alle armslag en impact die ze hadden, zichzelf en ons in zo’n cul-de-sac wringen.
Voor wat ons nu overkomt, moeten we naar de eigen leidende klasse kijken