‘Er is vooral onzekerheid’
Ze werd ziek in maart, maar is tot op vandaag herstellende. ‘Omdat de langdurige klachten van covid-19 moeilijk meetbaar zijn, worden ze soms nogal snel van tafel geschoven.’
‘Ontwrichtend.’ Bernadette Michiels (56) zoekt het juiste woord om de voorbije zeven maanden te omschrijven. Ze werd ziek eind maart, leek even te herstellen, maar de aanhoudende klachten duwden haar met de neus op de feiten: covid-19. De zwaarste maanden volgden uiteindelijk in mei en juni. ‘Ik was aan de zetel gekluisterd door een combinatie van hoofdpijn, vermoeidheid, duizeligheid en ernstige kortademigheid’, vertelt ze. ‘Ik kon drie keer per dag een halfuur een lichte inspanning doen, zoals de was opplooien. Dat was het.’
Vandaag schat ze dat ze op driekwart van haar oude energiepeil zit. Tegen Kerstmis hoopt ze vurig opnieuw de oude te zijn. ‘Maar er is nog een weg af te leggen. Ik kan geen lange wandeling maken met de hond, het blijft bij twintig minuten met een pauze halverwege. Ook mijn praktijk als psychotherapeute staat op en laag pitje: ik werk twee tot drie dagen per week in plaats van vijf.’ De vermoeidheid tast momenteel haar zicht aan en haar concentratievermogen.
‘Plots moet je ondergaan,’ vertelt Michiels, ‘en dat is heel lastig als je normaal gezien zeer actief bent. Ik ben een periode opstandig geweest, maar mijn lichaam riep me telkens tot de orde. Want je kunt wel beslissen dat je tegen die vermoeidheid wilt ingaan, maar de volgende dag betaal je daar een zware prijs voor. Dus leer je luisteren en doseren. Het is de eerste keer in mijn leven dat ik zo bruusk en zo lang tot stilstand wordt gebracht. Het is een uitdaging om dat te aanvaarden.’
Niet oordelen
‘Je wilt antwoorden, maar er is vooral onzekerheid. Ook op medisch vlak’, zegt Michiels. ‘Het gebrek aan informatie in de eerste maanden was frustrerend. Dan moet je kunnen terugvallen op een sterke, veilige thuisbasis.’
Als psychotherapeute denkt ze daarbij aan de mensen die in zo’n periode moeilijk een luisterend oor vinden. ‘Ik kwam zelf heel boos thuis na de eerste functietesten. Omdat er nog zo weinig evidentie is en ook artsen vaak zoekend zijn, proberen ze je klachten soms te verklaren aan de hand van diagnoses die wel gekend zijn. De aanhoudende kortademigheid maakte dat ik bij de minste fysieke inspanning terechtkwam in een negatieve lus van ver
‘Ik kan geen lange wandeling maken met de hond, het blijft bij twintig minuten met een pauze halverwege'
‘Sommige klachten vertonen gelijkenis met depressieve klachten, maar dat wil niet zeggen dat het ook een depressie ís'
snelde oppervlakkige ademhaling, wat als “hyperventilatiesyndroom” bestempeld werd, hoewel er geen sprake was van angst of paniek.’
Ondanks een goede nachtrust, wordt Michiels moe wakker en draagt ze die vermoeidheid mee doorheen de dag. ‘Sommige klachten vertonen gelijkenis met depressieve klachten, maar dat wil niet zeggen dat het ook een depressie ís. Daarom juist is het belangrijk om met professionele kennis het onderscheid te maken.’
Ze hoopt daarom dat zowel zorgverstrekkers als de directe omgeving van patiënten voorzichtig zijn in hoe ze covid19-zieken met langdurige klachten ‘labelen’. ‘Er schuilt vaak een oordeel in en als je – op een moment dat je het zelf ook moeilijk hebt – niet je mannetje staat … Dat hakt er in. Daarom: laten we ons allemaal hoeden voor het beoordelen en stigmatiseren van anderen, want dan laten we mensen in de steek.’
Michiels beseft goed waar de valkuilen liggen. ‘Omdat de langdurige klachten van covid-19 vaak moeilijk “technisch meetbaar” zijn, worden ze soms nogal snel van tafel geschoven. Het zit tussen de oren, hoor je dan. Is er een correlatie tussen onderliggende depressiviteit en de veerkracht waarmee sommigen dit onvoorspelbaar en ongekend herstel doorlopen? Zonder twijfel. Maar deze mensen mogen niet afgewimpeld worden, ze hebben extra zorgzame aandacht nodig.’