Jonge influencers in Frankrijk beschermd
Frankrijk pioniert met een wet die minderjarige influencers beschermt tegen uitbuiting. In België is er nog geen goede regeling.
Influencers worden steeds jonger. De meest verdienende ster op Youtube is de negenjarige Ryan Kaji: 26 miljoen dollar bracht zijn Youtubekanaal vorig jaar in het laatje. Je ziet hem op dat kanaal spelen met speelgoed van de vele sponsors, voor een publiek van 27 miljoen abonnees. Anastasia Radzinskaya haalde vorig jaar ‘maar’ 18 miljoen binnen, maar ze was dan ook nog maar vijf.
Ook op Tiktok zijn piepjonge sterren met miljoenen volgers inmiddels doodgewoon. En ook daar gaan grote bedragen om, vooral in sponsoring. Er is nood aan wetgeving om die jonge influencers te beschermen, zegt Valerie Verdoodt, onderzoekster aan de London School of Economics. Zij publiceerde vorig jaar een vergelijkend onderzoek naar de wettelijke bescherming voor minderjarige influencers in België, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. ‘Uit ons onderzoek bleek dat de wetgeving niet is aangepast aan de digitale omgeving’, zegt Verdoodt. Kinderarbeid is in principe verboden. Er is wetgeving die daarop een uitzondering maakt voor minderjarige artiesten, onder welbepaalde omstandigheden die de jongeren beschermen. Maar kindinfluencers vallen vaak buiten die bescherming, constateert Verdoodt. ‘Er is vaak geen echte arbeidsrelatie en het werk gebeurt onder gezag van de ouders’. Over de impact van het influencerwerk op de ontwikkeling van een kind op lange termijn, is nog onvoldoende duidelijkheid, volgens de studie. In België zijn er wel enige regels rond reclame en sponsoring op sociale media, maar die zijn er vooral ter bescherming van de kinderen als consument, niet als influencer.
‘Er is nood aan een wetgevend kader waarbinnen de kinderen deze activiteiten op een veilige manier kunnen uitvoeren’, zegt Verdoodt. Een verbod vindt zij geen goed idee: kinderen moeten het recht hebben om deel te nemen aan het leven online en kunnen er veel nuttige vaardigheden leren, zegt ze. Maar het werk kan tijdrovend zijn, of fysiek of emotioneel te veeleisend.
Valerie Verdoodt
Frankrijk stemde eerder deze maand over een wet die jonge influencers moet beschermen tegen uitbuiting. Die wetgeving moet zorgen dat de werkuren binnen de perken blijven en dat de inkomsten op een geblokkeerde rekening komen tot de kinderen zestien jaar zijn. De wet zegt ook dat de kinderen later kunnen beslissen om alle beelden of video’s waarin ze voorkomen, van het internet te laten verdwijnen. ‘Dat initiatief in Frankrijk is volgens mij het enige instrument dat specifiek van toepassing is op kindinfluencerwerk’, zegt Verdoodt.
‘Overal herkend’
In België komt het weinig voor dat bedrijven geld betalen aan kinderen voor posts op sociale media, zegt Alicia Van Coillie van het socialmedia-agentschap Punchline. ‘Merken springen daar heel voorzichtig mee om’, zegt ze. Van Coillie werkte enkele jaren geleden wel met Fanta aan een campagne waar minderjarige influencers bij werden betrokken. Dat soort sponsordeals wordt meestal erg ad hoc geregeld zegt ze. ‘Er is weinig duidelijkheid. Het zou goed zijn
‘De Belgische wetgeving is niet aangepast aan de digitale omgeving’ Onderzoekster aan London School of Economics