Koester het licht, schrijf een brief, haal een maaltijd af

In crisistijd moeten we een team zijn, zegt de overheid. Dus moeten we goed voor elkaar zorgen. Maar wat kunnen we meer doen dan elkaar opbellen en samen gaan wandelen? Vijf aparte tips.

‘Iedereen is op een bepaald moment in zijn leven kwetsbaar’, zei premier Alexander De Croo (Open VLD) gisteren. ‘Elkaar nu helpen is de logica zelve.’ Onze ouders eens opbellen bijvoorbeeld, maar dat deden we daarvoor natuurlijk ook al. Net als de buren op vragen voor een koffie op afstand, iets geven aan een bedelaar, met de kinderen gaan wandelen, foto’s in de nieuwe Whatsappgroep plaatsen. Het blijft, meer dan ooit, belangrijk. Maar kunnen we nog op andere manieren goed voor onszelf en voor elkaar zorgen?

1. Voor virtueel contact met ouderen: kies een tablet

Voor veel oudere mensen is de logica van tal van computerprogramma’s een brug te ver. Jammer, want in de lange winterdagen die eraan komen, kan een chat met de kinderen of een filmpje van de spelende kleinkinderen deugd doen.

‘Cruciaal zijn ervaring en zelfvertrouwen, en die elementen ontbreken vaak’, zegt socioloog Werner Schirmer (VUB). ‘De beste optie is een tablet, die is eenvoudiger in gebruik dan een laptop of een desktop. Steve Jobs wou dat een vijfjarige in Afrika hem zou kunnen gebruiken. Het apparaat is intuïtief gemakkelijk te gebruiken via de icoontjes die je met de hand kunt aanraken. Je kunt op het eerste bureaublad alleen die apps zetten die je vaak gebruikt, eventueel zelfs vergroot, de rest naar het tweede blad verhuizen. Zo krijgen oudere mensen vlotter toegang tot de buitenwereld.’

2. Koester zo veel mogelijk het daglicht

De gemiddelde Vlaming zit 88 procent van zijn tijd binnen. Daar is de lichtsterkte tussen 200 en 500 lux. ‘Buiten is dat op een grijze dag al het tienvoudige, op een zonnige dag zelfs het twintigvoudige’, zegt slaapexperte Inge Declercq, auteur van De kracht van slapen. ‘Dat daglicht heeft een grote impact op de gemoedscentra in het brein. Ochtendlicht geeft bovendien aan onze centrale klok het sein dat de energieproductie op gang mag komen. De overschakeling van nacht naar dag gebeurt gewoon steviger. Wat het oplevert? Wakker worden in daglicht betekent dat je beter gezind bent, meer empathie kunt opbrengen voor anderen, gewoon liever zult zijn voor je medemensen. Mensen die vroeg móéten opstaan of depressief zijn, kunnen lichttherapie krijgen, maar voor de anderen geldt: ga ’s morgens genoeg naar buiten en kijk naar boven, in het licht: het komt de positiviteit ten goede.’

3. Solidariteit gaat verder dan egocentrisme

‘Het is fijn om te horen dat de Belgen solidair moeten zijn met elkaar’, zegt filosoof Johan Braeckman. ‘Maar onze gemeenschappelijke vijand belaagt niet België, maar de hele planeet. We beleven nu het “dilemma van de gevangenen”: omdat ze elk apart hopen op strafvermindering, vertikken ze het om samen te werken, waardoor ze een langere straf krijgen. Het is normaal dat we vanuit ons eigenbelang denken, maar eigenlijk moeten we nu precies internationaal samenwerken om dat eigenbelang te verzekeren. Ik mis dat in de politiek. Dus laten we onze grootouders vaak opzoeken en onze kunstenaars steunen, maar laten we ook nadenken of we meer middelen moeten overhevelen naar waar die het meest nodig zijn, en over de vraag wie het best de eerste vaccins krijgt. Spontaan zullen we steeds het grootste deel voor onszelf willen, maar het gaat er nu om het virus op heel de planeet onder controle te krijgen.’

4. Een warmste herfst?

Op het einde van het jaar zendt Studio Brussel traditioneel De warmste Week uit, maar eigenlijk zouden we nu dagelijks positieve initiatieven moeten zien én erover kunnen lezen, zegt psycholoog Maarten Vansteenkiste (UGent). ‘Één keer per week een afhaalmaaltijd bestellen bij een restaurant, of van woensdag een “burendag” maken, en een dessert delen met iemand die alleen is. Dat zou structureel moeten gebeuren, en idealiter van onderuit. We hebben sleutelfiguren nodig die dat ondersteunen, media die heel regelmatig de goede initiatieven belichten en getuigenissen. Dan kunnen mensen het bredere plaatje zien en zinken ze niet meer weg in momenten van vertwijfeling.’

‘Wakker worden in daglicht betekent dat je beter gezind bent en meer empathie kunt opbrengen voor anderen’ Slaapexperte

Inge Declercq