Opvolging Dedecker legt sluimerend conflict bij N-VA bloot
Jean-Marie Dedecker ruimt in de Kamer plaats voor zijn poulain Joren Vermeersch, adviseur ideologie bij de N-VA. Voor vrijbuiter Vermeersch, die ook dicht bij Theo Francken staat, was op het partijhoofdkwartier geen toekomst meer.
‘Als parlementslid ben ik niet meer gelukkig. De verplaatsing naar Brussel is een belasting geworden. (...) Het is een nutteloze stiel geworden. (...) Er wordt toch geen rekening gehouden met de stem van de kiezer. Het is bijna een straf om parlementslid te zijn. Ik ben ontgoocheld in onze democratie.’ In een interview met de Krant van West-Vlaanderen oordeelt Kamerlid Jean-Marie Dedecker andermaal vernietigend over de politiek.
In één adem bekrachtigt de 68jarige Dedecker wat al even gefluisterd maar nog niet bevestigd werd: dat hij vroegtijdig plaats ruimt voor zijn poulain Joren Vermeersch (39). De eerste opvolgersplaats voor de huidige adviseur ideologie bij de N-VA was Dedeckers eis toen hij bij de verkiezingen in 2019 door de partijtop gevraagd werd om als onafhankelijke de West-Vlaamse Kamerlijst te duwen. Die zet, tegen de wil van een deel van de partij in, moest onder meer Vlaams Belang afhouden.
De wissel is nog niet voor meteen. Eerst wil Dedecker nog contacten opbouwen met de ministers uit de nieuwe regering, in het belang van zijn gemeente Middelkerke. Die korte afstand tot de macht ‘is nog het enige voordeel aan Brussel’, zegt Dedecker aan De Standaard. ‘We bouwen aan een nieuw casino en gemeentehuis en een vernieuwde zeedijk, we leggen wegen aan.’ En in 2022 organiseert Middelkerke het BK veldrijden. Dat wil Dedecker laten doorgaan op militair domein.
‘Nieuwe partijideoloog’
Voor Vermeersch gebeurt de opvolging wel best zo snel mogelijk. Zijn positie op het partijhoofdkwartier van de N-VA is immers erg precair, vernam De Standaard. Vermeersch werd in augustus adviseur ideologie bij de studiedienst van de N-VA, op aansturen van kopstuk Theo Francken. Vermeersch was jarenlang parlementair en later kabinetsmedewerker van Francken, met wie hij samen twee boeken over migratie schreef. Francken had Vermeersch op zijn beurt in 2010 weggeplukt bij zijn goede vriend Jean-Marie Dedecker.
Afgelopen zomer werd Vermeersch in verschillende uitgebreide interviews, waaronder in De Standaard, aangekondigd als de nieuwe ideoloog van de partij. Hoewel Vermeersch telkens benadrukte in eigen naam te spreken, begon de relatie met de partijtop zo meteen onder een slecht gesternte. ‘Onze enige partijideoloog is Bart De Wever’, zegt een partijkopstuk.
In september werd Vermeersch vaste columnist van deze krant,
JeanMarie Dedecker zonder dat hij daarvoor het formele fiat van de partij had gekregen. Zijn columns zouden als het partijstandpunt overkomen, vreesde de N-VA. Bij de strak geleide partij wordt van elke mandataris overleg verwacht over de inhoud van externe communicatie. ‘Parlementsleden klaagden dat hun opiniestukken wel via het hoofdkwartier moesten passeren, en die van een medewerker van de studiedienst niet’, zegt een N-VA’er.
Je job of je column
Volgens onze informatie liet Piet De Zaeger, algemeen directeur van de N-VA, Vermeersch de keuze: zijn job op het partijhoofdkwartier of zijn column in deze krant. De liberale vrijbuiter in Vermeersch botste met de centralistische partij en Vermeersch bond niet in. De jurist en historicus kan altijd terug naar zijn vroegere job bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen. Hoewel Vermeersch formeel zijn titel behield, werd hij naar de Kamerfractie gestuurd.
Daar werkt Vermeersch nu voor Dedecker en Francken, die hem zijn blijven steunen. ‘Joren werkt op mijn bureau’, zegt Dedecker. ‘Bij de studiedienst van de N-VA durven ze hem niet te ontslaan, uit vrees voor imagoschade. Ze hebben hem wel verboden om nog interviews te geven. En hij was niet welkom bij de overige medewerkers van de N-VA-Kamerfractie.’
Dat laatste wordt bij de fractie ontkend. Francken en ook Vermeersch zelf weigerden commentaar te geven en de partijwoordvoerders van de N-VA waren niet bereikbaar voor een reactie.
‘Door koppigheid aan beide kanten is het conflict met de partijtop nog steeds niet uitgepraat’, zegt een ingewijde. De partij zou nog steeds aan een regeling werken. Door de aankondiging van het nationaal politiek pensioen van Dedecker is er nu een oplossing in zicht, al heeft zijn beslissing niets met de situatie van Vermeersch te maken, verzekert Dedecker.
In elk geval krijgt de rechterflank van de partij, vertegenwoordigd door Francken, er binnen afzienbare tijd in de Kamer een dichte medestander bij. Vermeersch vindt dat de N-VA nog sterker moet inzetten op het thema migratie, een strategie waarover discussie bestaat binnen de partij.
In interviews spreekt Vermeersch over de ‘positieve kanten’ van de kolonisatie, de ‘morele superioriteit van de westerse beschaving’ en het christendom als ‘de grootste emancipatiemachine in de geschiedenis van Europa’. Met het vertrek van de onafhankelijke Dedecker krijgt de N-VA er dan wel een Kamerzetel bij, de geest en ook het rebelse karakter van Dedecker zijn daarmee niet weg.
‘Bij de studiedienst van de N-VA durven ze Vermeersch niet te ontslaan. Ze hebben hem wel verboden om nog interviews te geven’ Kamerlid
Laten we dat beeld van Leopold II staan of niet? Lokale besturen hebben een handleiding gekregen om die discussie na een debat te beslechten.
Hoe ga je als stad of gemeente om met ‘controversiële standbeelden en andere verwijzingen naar het koloniale verleden in de publieke ruimte’? De Vlaamse minister van Binnenlands Bestuur, Bart Somers (Open VLD), had het Agentschap Integratie en Inburgering de opdracht gegeven daarvoor een handleiding op te stellen – ‘een handreiking’, noemen ze het zelf. Die is nu klaar. Ze is behalve op standbeelden ook van toepassing op straatnamen of gebouwen.
Somers noemt het een ‘menukaart met mogelijke oplossingen’, die maatwerk mogelijk maakt. Een lokaal bestuur kan ervoor kiezen een beladen beeld te laten staan, of om er duiding bij aan te brengen. Het kan ook een ‘tegenbeeld’ plaatsen of het helemaal weghalen. Belangrijker dan de beslissing noemt de minister ‘dat er een dialoog op gang komt tussen alle groepen in de samenleving’. Daartoe wordt een traject uitgestippeld dat die verschillende groepen erbij betrekt.
Plots urgenter
De kwestie werd urgenter na verschillende vernielingen die zich afspeelden tegen de achtergrond van manifestaties rond de zestigste verjaardag van de Congolese onafhankelijkheid en van de Black Lives Matter-beweging.
Bij de opmaak van de handleiding was een panel van vijftien experts betrokken, onder wie historicus Mathieu Zana Etambala (KU Leuven), schrijfster Tracy Bibo Tansia en Nadia Nsayi, politicologe en auteur van het boek Dochter van de dekolonisatie. Nsayi is tevreden met de handleiding. ‘Natuurlijk is het een compromis als er zoveel mensen aan werken, van academici tot activisten. Voor sommigen mocht het verder gaan, voor mij ook, maar het is goed dat het document er ligt. Het toont aan dat de Vlaamse regering de zaak ernstig neemt. Het belangrijkste is dat er meerdere stemmen worden betrokken. Niet langer één groep, en niet alleen de luidste roepers.’
Nadia Nsayi
‘Er zal echt geen beeldenstorm van komen. Niemand vraagt daar om’ Politicologe en schrijfster
‘Lokale besturen hebben door de handleiding geen excuus meer om de kwestie links te laten liggen’, meent Nsayi. ‘Hopelijk maken ze niet de fout te wachten tot zich conflicten voordoen en de zaak escaleert. Er zal echt geen beeldenstorm van komen. Er is niemand die daar om vraagt.’
In de ene gemeente kan de uitkomst anders zijn dan in de andere. ‘Dat mag’, vindt de politicologe. ‘De dynamiek in Antwerpen is nu eenmaal anders dan in pakweg Kortenberg, de gemeente waar ik woon. De inwoners bepalen zelf samen het eindpunt.’