Tweetrapsraket op Google

Het is zo ver: Amerika klaagt Google aan voor misbruik van zijn monopolie. Hoe zal dat aflopen? De prognoses gaan alle kanten uit. Simpel gezegd: het valt niet te voorspellen. Maar dat alles gewoon bij het oude blijft, zoals sommigen beweren, is onwaarschijnlijk.

Want wat we alvast wél kunnen doen, is vergelijken. Namelijk met het antitrustproces tegen Microsoft, dat begon in 1998 onder president Clinton. Er zijn veel overeenkomsten. De positie van Google gelijkt sterk op die van Microsoft toen. Microsoft had zijn dominantie gevestigd in 1981: toen sloot het een deal met IBM om de software te leveren voor de allereerste PC. Bijna twintig jaar later was die dominantie zo verstikkend, dat concurreren met Microsoft onmogelijk was geworden. Netscape probeerde het, en ging ten onder. Microsoft sloot namelijk deals met pc-fabrikanten die verhinderden dat ze de Netscape-browser op hun apparaten installeerden. Precies het soort deals waar Google nu van wordt beschuldigd, en waarmee het kleinere zoekmachines uit de markt houdt. Google is nu ook ongeveer twintig jaar dominant – heel erg lang dus, in een markt

Het jarenlange proces tegen Microsoft miste zijn doel niet

die zogezegd constant en razendsnel evolueert.

Microsoft ontkwam nipt aan de ‘doodstraf’: opgesplitst worden in meerdere bedrijven. Dat had veel te maken met presidentsverkiezingen: onder de Republikeinse president George W. Bush hoefde zo’n drastische maatregel niet echt meer. Er kwam in 2001 een minnelijke schikking, die als belachelijk mild werd gezien. Maar intussen is duidelijk dat het jarenlange antitrustproces zijn doel niet had gemist: Microsoft werd in de vroege jaren 2000 zo voorzichtig, dat het de ene kans na de andere liet liggen. Zo kon Google voor de neus van Microsoft de opkomende markt voor smartphones inpalmen.

En wat gebeurt er deze keer? Wel, de kans is groot dat er over enkele maanden alweer een andere president in het Witte Huis zit. Maar Biden zal een zaak tegen Google juist ernstiger nemen dan Trump.

Google heeft een legioen van de allerbeste advocaten. Het is niet uitgesloten dat die straks de vloer aanvegen met de aanklacht. Dat was trouwens naar verluidt waarom een aantal van de advocaten binnen het Amerikaanse Ministerie van Justitie liever nog wat meer tijd nam om de aanklacht helemaal scherp te stellen. Sommige critici van Google zijn teleurgesteld dat de klacht zo beperkt is: alleen over die contracten en bijvoorbeeld niet over het stelen van gegevens van kleinere concurrenten als Yelp of over de Play Store.

Maar stel dat Google de zaak wint, over enkele jaren misschien, wat dan? Wel, dan weet het Congres dat de huidige wetten niet volstaan om Google te stoppen – en kunnen ze nieuwe wetten stemmen die dat wél kunnen. De kans is groot dat daar een meerderheid voor bestaat. Eerder deze maand schetste een rapport van het (door Democraten beheerste) Huis van Afgevaardigden al de krijtlijnen voor zo’n strengere wetgeving. Er komt dus een tweetrapsraket op Google af: als de eerste trap niet ver genoeg reikt, schiet de tweede – nieuwe wetgeving – in gang.

Google staat voor moeilijke jaren. En de kans dat Amazon, Facebook en Apple buiten schot blijven, is eerder klein.