Een wereld van kartonnen dozen

Het is weinig waarschijnlijk dat de bevolking zal juichen als het Overlegcomité vandaag beslist dat de winkels weer een beetje open mogen. Elke beslissing over winkelen voelt als een achterhoedegevecht. Terwijl de winkeliers de spinnenwebben van hun voordeur halen, organiseren de internethandelaars een kooporgie. Black Friday zwengelt zoveel winkelwoede aan, dat er onvoldoende bestelwagentjes beschikbaar zijn om alle dozen rond te voeren. In zes maanden coronatijd maakt de e-commerce een grotere sprong dan in de afgelopen zes jaar. Omdat ze hun waar niet tijdig geleverd krijgen, doen de grote webshops het noodgedwongen zonder de garantie van supersnelle levering en beperken ze hun aanbod. Dat waren hun grote troeven tegenover fysiek winkelen. Maar dat georganiseerd krijgen kostte veel cash. Ook van die investeringen zijn ze nu verlost. Corona brengt de Amazons en Bol.coms bonussen die ze zich niet hadden kunnen wensen. We beleven een aardverschuiving.

Cruciaal voor ons sociale en economische welzijn, en voor ons mensbeeld, is nu dat we de schokken zo veel mogelijk in het bestaande weefsel absorberen. De Nationale Bank ziet 100.000 jobs voor laaggeschoolden verdwijnen, tienduizenden daarvan in de retail. Nu al tekent een nieuwe klassenmaatschappij zich af, met koeriers van Deliveroo en Uber Eats, die ’s avonds door verlaten straten fietsen om wie beter af is, voor een habbekrats aan huis te bedienen. Daarom is de beslissing van de vakbonden bij Bpost om in te stemmen met pakjesvervoer op zondag de juiste. Een grote sprong voorwaarts voor de mensheid is dat niet. Maar de koeriers krijgen 150 procent loon. Verzet betekent slechts omzeiling. Nu al komen zelfstandige onderaannemers van Nederlandse koerierbedrijven vanuit Nederland aanrijden. Bij negen op de tien van die onderaannemers van PostNL, DHL, DPD of GLS stelt de Nederlandse werkgelegenheidsinspectie misstanden vast. Online winkelen is een wereld van louter grote spelers, waarin de kleintjes slechts centiemen krijgen.

Even heeft de regering met het idee gespeeld om Black Friday uit te stellen. Maar niemand vroeg erom. Ook kleine handelaars zien het als een kans om toch een graantje mee te pikken van de digitaal verkochte overdaad. Ongetwijfeld stellen we straks vast dat werkelijk niemand gelukkig wordt van een strikt onpersoonlijke winkeleconomie, die draait op megapakhuizen in de buurlanden, laagbetaalde chauffeurs, overladen postpunten en consumenten die thuis eenzaam kartonnen dozen uitpakken terwijl ze al hun data aan giganten schenken. Maar minstens moeten we erover waken dat we niet dankbaar moeten zijn voor ongereglementeerde en onderbetaalde arbeid, terwijl alle winsten en baten naar het buitenland vloeien.

Online winkelen is een wereld van grote spelers waarin de kleintjes centiemen krijgen