Revolte in rood-wit
De Wit-Russische politie heeft afgelopen week een jonge vrouw verhoord. Ze had aan de hekken in de buurt van haar woning rode en witte lintjes gehangen. De rood-witte vlag, stammend uit 1918 toen Wit-Rusland enkele maanden lang onafhankelijk was, is hét symbool van het protest tegen president Loekasjenko. Die heeft volgens veel Wit-Russen de verkiezingen van augustus vervalst.
Hier volgt een deel van het verhoor, zoals het door de oppositie op Twitter wordt verspreid. We weten niet hoe de vrouw heet, noch hoe het met haar is afgelopen:
‘Waarvoor bent u vandaag aangehouden?’
‘Ik was een laken en een handdoek die ik tot lintjes had gescheurd, aan het ophangen.’
‘Welke kleur hadden de lintjes?’ ‘Het laken was rood en de handdoek was wit.’ ‘Hebt u minderjarige kinderen?’ ‘Drie. Ik heb drie minderjarige kinderen.’
‘Dus u hebt drie minderjarige kinderen. Waarom hangt u rood-wit lintjes op in plaats van uw kinderen op te voeden?’ ‘Mijn kinderen zijn nu op school.’ ‘En waarom bent u de lintjes gaan ophangen?’
‘Ik zag dat er geen hingen. Meestal verschijnen ze er wel. Dus heb ik een rood laken en een witte handdoek in repen gescheurd en ben ik die gaan ophangen om mijn buren te plezieren.’
‘Dus u hebt het gedaan om uw buren te plezieren?’
‘Ja.’
‘Hebt u er spijt van?’
‘Ja.’
De Wit-Russische politie steekt veel tijd en energie in het verwijderen van het – in onze ogen – ‘onschuldige’ rood-witte protest uit de publieke ruimte. Ze heeft er haar handen mee vol, want mensen blijven hun gevels, balkons, wasdraden en andere verrassende plekken in wit en rood tooien. Via de sociale media verspreiden ze hun protestacties. Elke week zijn er verschillende vreedzame manifestaties. Het protest duurt intussen al meer dan honderd dagen.
De Franse president Emmanuel Macron krijgt veel kritiek voor zijn beleid in binnen- en buitenland. Toch is hij populairder dan in jaren. Daar zitten corona en de recente terreuraanslagen voor veel tussen.
Van Turkije tot India en Pakistan werd zijn portret verbrand. Er werd een fatwa over hem uitgesproken. Engelstalige media zetten hem weg als racist en islamofoob. Ook in eigen land krijgt Emmanuel Macron bakken kritiek. Dat hij de gezondheidscrisis maar niet onder controle krijgt, kunnen de Fransen hem nog vergeven. Dat lukt in de buurlanden ook niet. Maar dat hij zijn ecologische en sociale beloftes niet lijkt na te komen, ligt veel moeilijker. Ook de autoritaire drift waarmee zijn regering een nieuwe veiligheidswet heeft doorgeduwd, leidde de voorbije weken tot woede. Je zou haast denken dat de Franse president stilaan zijn koffers mag pakken om het Élysée te verlaten. Het imago van de president had al deuken opgelopen ten tijde van de gele hesjes. Toch is Macron volgens een recente peiling populairder dan hij in lange tijd geweest is.
Peilingbureau Ifop vroeg aan de Franse bevolking hoe ze hun president beoordelen. 41 procent geeft aan tevreden te zijn. Dat is voor een Franse president verre van slecht. Macrons voorgangers François Hollande en Nicolas Sarkozy konden daar op hetzelfde moment in hun ambtstermijn alleen maar van dromen.
Henriette
Macron heeft sinds zijn verkiezing in 2017 al heel wat crises gekend. Tijdens de hoogdagen van de gele hesjes stond nog amper een op de vijf Fransen achter hun president. Een absoluut dieptepunt.
De protesten van de gele hesjes weerspiegelden de diepe breuk tussen het platteland en de grote steden. Het was alsof een vulkaan waarin jarenlang alle miserie en wrok uit la France profonde werden opgestapeld, plots tot uitbarsting kwam. Bijzonder aan de gele hesjes was dat ze zich niet in één hokje lieten duwen. Hun achtergrond, problemen en frustraties waren divers, maar over één ding waren ze het allemaal eens: de schuldige was Macron. Hij was arrogant, een product van de Franse elite en bestuurde zijn land als een zonnekoning vanuit zijn paleis.
De boodschap kwam over. Macron hield een Grand Débat, waarin iedereen zijn ideeën mocht geven. Er werd een burgerparlement samengesteld dat moest nadenken over maatregelen voor een beter klimaat. Macron nam de voorstellen bijna integraal over. Hij klom stilletjes uit het populariteitsdal, tot hij er een jaar later weer in viel door de betogingen tegen zijn pensioenhervorming.
Klappen opvangen
Toen diende de volgende crisis zich aan. Corona maakte Macron plots weer een pak populairder. Nadat hij in een televisietoespraak de lockdown afgekondigd had, steeg zijn populariteit met 11 punten. Hoewel er nog steeds veel kritiek is op de aanpak van het virus, lijken de Fransen zich in onzekere tijden toch aan hun president vast te klampen.
‘Als ze de situatie bij onze buren zien, realiseren veel Fransen zich dat er geen plan B of wonderrecept bestaat. Ze vinden dat Macron doet wat hij kan en dat niemand anders in de oppositie het beter zou doen’, zegt Jérôme Fourquet van IFop. ‘Ze zien een president die zich inzet voor de gezondheid van zijn volk.’
Dat corona-effect merkte ook de Britse journalist John Lichfield. Hij woonde jarenlang voor The Independent in Parijs en leeft nu op het platteland in Normandië. Op Politico beschrijft hij een gesprek met zijn buurvrouw, die hij Henriette noemt. Zij was twee jaar geleden een geel hesje. ‘Ik ben van gedacht veranderd over Macron’, vertelt ze aan Lichfield. ‘Hij spreekt anders nu. Hij is bescheidener en probeert zijn best te doen voor ons. Toen Macron net verkozen was, deed hij alsof hij alles wist, maar met corona moest hij toegeven dat hij fouten heeft gemaakt. Dat heeft hem dichter bij de mensen gebracht.’
Samen rond de vlag
Ook de nieuwe regering, die Macron vier maanden geleden aanstelde, legt hem geen windeieren. Zijn vorige premier Edouard Philippe was populairder geworden dan de president zelf. Hij moest dat evenwicht zien te herstellen. Dat deed hij met de aanstelling van Jean Castex, een trouwe hond. Die vangt nu de klappen op voor het coronabeleid, terwijl Macron de grote beslissingen neemt.
De recente terreuraanslagen deden dan weer een gevoel van nationale eenheid ontstaan, waarvan de president het gezicht is. ‘Tijdens grote crises profiteert het staatshoofd van een effet drapeau’, noemt politiek analist Frédéric Dabi het. ‘Het volk sluit zich rond de president.’ Zijn strenge toon tegen islamisme en voor de vrijheid mag hem in het buitenland dan wel kritiek opleveren, in eigen land maakt het van hem de beschermer van waar Frankrijk voor staat. Daar zijn ze best trots op.
‘Toen Macron net verkozen was, deed hij alsof hij alles wist. Nu moest hij toegeven dat hij fouten heeft gemaakt. Dat bracht hem dichter bij de mensen’ Was twee jaar geleden geel hesje