E-commerce sloopt heilige huisjes
De stevige opmars van e-commerce maakt van sluitingsuren en zondagsrust abstracte begrippen. ‘Hoe sneller, hoe beter, denkt de klant. Maar of dat economisch houdbaar is, is een andere vraag.’
piekmoment om online te bestellen, maar ook een uitgelezen dag om thuis pakjes te ontvangen.
In ons land zijn leveringen op zondag nog eerder uitzondering dan regel. Behalve enkele kleinere spelers levert ook PostNL (alleen vanuit Nederland) op de dag des Heren. Maar nu gaat ook marktleider Bpost vanaf volgend jaar overstag (DS 26 november). Grote klanten, zoals Bol.com, dringen daar al langer op aan, en dreigen anders bij de concurrentie aan te kloppen.
België geen eiland
Voor de vakbonden bij Bpost, die bij het voormalige staatsbedrijf een weinig buigzame reputatie meetorsen – soms onterecht – was het naar eigen zeggen ‘een historische stap’ om met zondagswerk en verdere flexibilisering in te stemmen. ‘Het waren harde en lange onderhandelingen’, zegt Patrick Waumans van de liberale vakbond VSOA. ‘Maar als grote webwinkels dat eisen, wil je ze als klant niet verliezen. Op termijn zouden mogelijk duizenden banen kunnen verdwijnen.’
‘België is geen eiland’, zegt Els Breugelmans, professor marketing aan de KU Leuven. ‘De concurrentie stopt niet bij de grens, en al zeker niet bij webwinkels. In onze buurlanden, waar e-commerce al veel verder ontwikkeld is, zijn leveringen
Rogier De Langhe op zondag heel gewoon. Ook op weekdagen worden leveringstijden niet alleen opgerekt, het moet ook steeds sneller. Op sommige plaatsen kunnen klanten hun pakje al binnen enkele uren na de bestelling ontvangen.’ De klanten worden niet alleen veeleisender, vult Nathalie Dens, marketingprofessor aan de UA, aan, ‘ze worden ook meer verwend’.
En wie denkt dat e-commerce zal gaan plafonneren, ‘heeft nog niets gezien’, zegt e-commercespecialist Roel Gevaers (UA). ‘Er is nog enorm veel groei mogelijk. In Nederland krijgen starters soms geen krediet meer van de bank voor hun fysieke winkel als ze niet tegelijk een webwinkel beginnen.’ Sluitingsuren en zondagsrust worden abstracte begrippen. ‘Het zijn de klassieke winkels die zullen moeten volgen’, zegt Sofie Geeroms, directeur van Becommerce, dat webwinkels vertegenwoordigt.
Hoe sneller, hoe beter
Zijn er dan geen grenzen aan de 24 uurseconomie waarbij we onze bestelling meteen aan huis willen? ‘Voor de klant duidelijk niet’, zegt Dens. ‘Hoe sneller hoe beter. Maar of het ook economisch en ecologisch houdbaar is, is een andere vraag.’ De focus op snelheid maakt het moeilijker om bestellingen te bundelen, en het transport te optimaliseren. In plaats van één keer heen en terug te moeten rijden, komen de witte bestelwagens met ieder afzonderlijk item soms drie dagen na elkaar langs. ‘De consument krijgt vaak niet de keuze om langer te wachten’, zegt Breugelmans. ‘Ik zie daar toch een maatschappelijke uitdaging.’
Industriële revolutie
‘Of je die 24 uurseconomie een goede zaak vindt of niet, het is een logische evolutie, en die hou je niet tegen’, zegt economiefilosoof Rogier De Langhe (Howest). ‘Wie trouw wil blijven aan zijn waarden, zal ze moeten omarmen en zelf initiatief nemen, voor buitenlandse spelers, zoals Amazon, te machtig zijn geworden.’ Dat er negatieve uitwassen zullen zijn, noemt De Langhe onvermijdelijk. ‘Maar vergelijk het met de industrialisering, waaruit er op termijn ook nieuwe instellingen en regels voortkwamen. E-commerce en digitalisering hebben ons in een nieuwe wereld gebracht. Het is met die logica dat we naar oplossingen voor de uitdagingen moeten zoeken.’
‘Wie trouw wil blijven aan zijn waarden, moet zelf initiatief nemen, voor Amazon en co. te machtig zijn geworden’ Economiefilosoof Howest