Minister van Financiën Vincent Van Peteghem
‘Als we onvoldoende hervormen, is dit de laatste regering van België’
Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) haalt voor zijn fiscale hervorming de gecontesteerde dual income tax opnieuw van stal – ‘er mogen geen taboes zijn.’ Maar daar huiveren de liberalen voor, uit vrees dat dat leidt tot een meerwaardebelasting.
Twee jaar geleden was Vincent Van Peteghem (40) de ‘hoofdapostel’ bij de doorlichting van zijn partij. Relatief veilig van aan de zijlijn zei hij in september nog in
De Standaard dat C&V zich geen miscasts meer kan veroorloven. Vandaag is hij als vicepremier en minister van Financiën de spits van zijn partij. Een spits die bij de verkiezingen in 2024 in Oost-Vlaanderen wellicht zal moeten scoren tegen Petra De Sutter (Groen), Conner Rousseau (SP.A) en premier Alexander De Croo (Open VLD).
Zit de casting ditmaal wel goed?
(lacht) ‘In het rapport van de groep van twaalf stond dat de partij nieuwe mensen kansen moest geven. Op dat vlak heeft onze voorzitter een heel gedurfde keuze gemaakt, met profielen die elk op hun terrein de handen vuil durven te maken. We hebben de eerste maanden toch al getoond tot wat we in staat zijn? Annelies Verlinden (minister van Binnenlandse Zaken, red.) heeft in de coronacrisis al haar waarde getoond, Sammy Mahdi (staatssecretaris voor Asiel en Migratie, red.) heeft nuance in het migratiedebat gebracht en ikzelf heb op Financiën een turbostart gemaakt met onder meer een oplossing voor de effectentaks.’
Voelt de partij zich beter in deze regering dan in de regeringMichel?
‘Als we naar links en naar rechts kijken, zien we in deze regering langs beide kanten partijen. Dat maakt het voor ons comfortabeler, wat niet wil zeggen dat we geen duidelijk keuzes zullen maken en op onze strepen staan.’
U bestuurt in De Pinte met de NVA en had toch ook argwaan voor het Vivaldiproject?
‘In elke coalitie moet er een gezonde dosis argwaan blijven, maar je moet vooral geloven in het project dat voorligt. In De Pinte geloof ik in het project met de N-VA, en hier geloof ik het project zonder de N-VA. Het zegt toch genoeg als je ziet met wat voor een enthousiasme het regeerakkoord – na alle heisa – is onthaald door onze leden.’
Is de sfeer in de Whatsappgroep van de CD&Vburgemeesters ook omgeslagen?
‘Ik lees nog maar weinig negatieve berichten. Door de keuze die onze voorzitter heeft gemaakt, is er echt vernieuwd enthousiasme binnen en buiten de partij.’
Maar u dreigt wel het gezicht te worden van de ‘paarsgroene belastingregering’, zoals de NVA ze omschrijft
‘Ze toeteren maar over alle belastingvermeerderingen, maar over de belastingverminderingen die we al doorgevoerd hebben, heb ik ze nog geen woord horen zeggen. Zoals de ruimere 6 procent btw voor afbraak en heropbouw, de hogere investeringsaftrek of de ruimere fiscale tegemoetkoming voor gezinnen met kinderen ten laste.’
‘Wij beginnen nu aan een project dat deze regering overstijgt. De kiezer zal in 2024 bepalen of we met dit project verder kunnen gaan’
Het Rekenhof zegt toch ook dat de inspanning in 2021 voornamelijk ‘wordt geconcretiseerd door 700 miljoen euro aan nieuwe belastingen’. Dat is meer dan het afgesproken ‘een derde’.
‘Ze tellen er de solidariteitsbijdrage bij, terwijl bij het sluiten van het regeerakkoord was afgesproken dat die bijdrage er niet zou bijhoren.’
Is die solidariteitsbijdrage of de effectentaks 2.0 dan geen belasting?
‘We hebben afgesproken dat wie een groot vermogen heeft een eerlijke bijdrage zou leveren voor de financiering van onze gezondheidszorg. Op dat vlak voeren we perfect uit wat in het regeerakkoord staat. We zitten nu bij de start van de regering. Bij de eerste begrotingscontrole zal de een-derderegel al meer van toepassing zijn.’
Die taks wordt vermarkt als een maatregel om de gezondheidszorg te financieren, is ze dan tijdelijk?
‘Corona zal morgen niet verdwenen zijn. Het is logisch dat tegenover de structurele inspanning voor de gezondheidszorg, ook structurele belastinginkomsten staat.’
De grote bedragen die u via fraudebestrijding zal binnenhalen zijn niet gestaafd volgens het Rekenhof.
‘Het Rekenhof moet zijn rol spelen natuurlijk. In het regeerakkoord is afgesproken dat er heel veel aandacht zal zijn voor fraude en we zijn in de cijfers die we hebben vastgelegd heel ambitieus. We zullen dat ook zijn in de plannen om die cijfers te halen. Maar als nu al alle maatregelen uitgewerkt zouden zijn, dan hadden we tot op de eurocent een bedrag ingeschreven.’
Die één miljard extra in 2024 is dus echt nattevingerwerk?
‘Dat is de ambitieuze doelstelling die we hebben. Ik heb direct het ministerieel comité en het college voor de fraudebestrijding – met alle topambtenaren – opnieuw samengesteld. Vandaag werken al die diensten nog veel te veel naast elkaar. Ik ben ervan overtuigd dat er met een gemeenschappelijk actieplan veel mogelijk is wat vandaag nog niet kan.’
Dus in 2024 zult u wel kunnen aantonen dat u dat extra miljard binnenhaalt?
‘Fraudebestrijding bestaat erin de mazen van het net kleiner te maken. Je kan op voorhand heel moeilijk vastleggen hoeveel je precies waar gaat halen, maar omgekeerd zal het zelfs heel moeilijk zijn om achteraf te zeggen wat precies fraude was. De gewone belastinginkomsten zullen misschien stijgen omdat mensen stoppen met frauderen.’
Welke rol speelt de versoepeling van het bankgeheim daarin?
‘In het Centraal Aanspreekpunt (CAP) bij de Nationale Bank staan vandaag alle rekeningnummers genoteerd en we zullen ook alle bedragen op die rekeningen kunnen zien. Volgend jaar onderzoeken we welke meerwaarde datamining zou kunnen hebben. Vandaag kan het CAP alleen gebruikt worden bij een vermoeden van fraude. Door datamining zullen we ook bepaalde gedragingen of evoluties kunnen zien die mogelijk wijzen op fraude. Als dat systeem goed werkt, zal het mensen ook aanzetten om voor 2023 hun ontdoken belastingen te regulariseren, want dan is het onverbiddelijk gedaan.’
Waar iedereen naar uitkijkt, is de grote fiscale hervorming die u belooft. Waarom zult u wél meer kunnen doen dan het gebruikelijke gerommel in de marge?
‘Ik mag ambitieus zijn, want meerderheid én oppositie zijn het erover eens dat we nood hebben aan een grondige belastinghervorming. Die zal ook een sterke bijdrage leveren aan de relance. Behalve de investeringen zijn de structurele hervormingen daarin minstens even belangrijk. De puzzelstukken liggen er – er is een uitgebreid rapport van de experts in de Hoge Raad van Financiën (HRF) – en ze liggen beter dan ooit. Het systeem moet eenvoudiger, moderner, duurzamer en rechtvaardiger worden en de lasten op arbeid moeten omlaag. We zullen snel duidelijkheid moeten scheppen over welke richting die hervorming moet uitgaan om daarop verder te bouwen. We moeten nu een beslissing nemen die tien jaar lang een invloed zal hebben. Daarom moeten we de tijd nemen om de tanker te keren, zodat de mensen rechtszekerheid hebben en behouden.’
Op fiscaal vlak kan er moeilijk een grotere spreidstand zijn dan tussen de groenen en de liberalen.
‘De liberalen zijn toch ook voor duurzaamheid en de groenen willen toch ook dat de lasten op arbeid omlaag gaan? Deze regering heeft een kans om een evenwichtig verhaal te schrijven.’
Het zat er al bovenarms op toen minister van Klimaat Zakia Khatabbi (Ecolo) pleitte voor een snelle invoering van een koolstoftaks.
‘Het is belangrijk dat de discussie sereen wordt gevoerd. Als elke week iemand anders een taks wil invoeren of verlagen, komen we in een hopeloos spel van veto’s terecht. Laten we alles gewoon meenemen in die grote fiscale hervorming.’
CD&V heeft altijd gepleit voor de fameuze dual income tax. Is dat nog altijd het voorkeursscenario?
‘Ik blijf ervan overtuigd dat we moeten toewerken naar een systeem met twee pijlers: een pijler arbeidsinkomsten die progressief worden belast en een pijler kapitaal waar we de basis verbreden om die te belasten tegen een vast tarief.’
De liberalen zijn daartegen en de Hoge Raad van Financiën heeft dat scenario zelfs niet mogen becijferen.
‘We moeten met ieders gevoeligheden rekening houden en vertrekken van de uitgangspunten in het regeerakkoord. Er mogen geen taboes zijn. Hervormen is absoluut noodzakelijk, niet alleen fiscaal trouwens.’
In het regeerakkoord is nochtans amper sprake van hervormingen in bijvoorbeeld de pensioenen of de arbeidsmarkt?
‘De opstart van deze regering is heel snel gebeurd. Het zal er nu op aankomen om met het groeiende vertrouwen hervormingen op verschillende domeinen op te zetten, ook institutioneel. Dat wordt een marathon, maar deze ploeg moet de lijnen al uitzetten. Wij moeten de eerste regering zijn van een land dat zich heruitvindt. Als we onvoldoende hervormen, is dit de laatste regering van België. Het vertrouwen in de politiek hangt af van de vooruitgang die wij boeken.’
Is het dan de bedoeling om met deze ploeg na 2024 die marathon verder te lopen?
‘Wij beginnen nu aan een project dat deze regering overstijgt. De kiezer zal in 2024 bepalen of we met dit project verder kunnen gaan. Ik ben ervan overtuigd dat als we eendrachtig met oplossingen komen, iedereen in de ploeg daarvan zal profiteren. Maar voor het welslagen is niet alleen de politiek verantwoordelijk, ook de vakbonden, werkgevers en het brede middenveld. Er is nood aan een nieuwe grote deal.’
‘We zullen niet alleen de rekeningnummers, maar ook alle bedragen op Belgische bankrekeningen kennen. We zullen bepaalde evoluties kunnen zien die mogelijk wijzen op fraude’