Met de groeten van de Mossad en Netanyahu?
De uitschakeling van het hoofd van het Iraanse kernprogramma, Israëls vijand nummer 1, is goed nieuws voor Netanyahu. Hij kan ook hopen dat Biden het moeilijker krijgt om het kernakkoord met Iran nieuw leven in te blazen.
‘Onthou die naam!’, bezwoer Benjamin Netanyahu de Israëlische bevolking in 2018. Tijdens een persconferentie die live op televisie werd uitgezonden, liet hij een grote foto projecteren van Mohsen Fakhrizadeh. Volgens de premier van Israël leidde deze wetenschapper binnen het Iraanse ministerie van Defensie nog altijd een project om kernwapens te ontwikkelen, net zoals het ‘Amad-project’, dat volgens het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie kort na 2000 was stopgezet. Netanyahu baseerde zich voor die beschuldiging op een lading geheime documenten die Israëlische commando’s hadden buitgemaakt bij een geheime operatie in Iran. ‘Onthou die naam!’
Het verklaart waarom ervan wordt uitgegaan dat de Mossad verantwoordelijk is voor de aanslag op Fakhrizadeh, die gold als vijand nummer 1 van Israël. Een anonieme Amerikaanse functionaris zei tegenover
The New York Times dat Israël de klus klaarde. De krant citeerde ook een anonieme Israëlische bron, die zei dat de wereld Israël dankbaar mag zijn voor de dood van Fakhrizadeh. En Israëlische media verwezen naar de cryptische uitspraak van Netanyahu vrijdagavond, die in een video met een weekoverzicht zei dat hij ‘niet alles kon vertellen’.
Ook de professionele manier waarop de ‘vader van het Iraanse kernprogramma’ vrijdag uit de weg werd geruimd, verraadt de hand van de Mossad. De wagen van Fakhrizadeh werd eerst tot stilstand gedwongen door de ontploffing van een bomauto die een lading hout vervoerde. Meteen daarna doken schutters op, die het vuur openden op de wagen waarin het doelwit van de operatie en zijn lijfwachten zaten.
Recentelijk lekte ook uit dat de nummer twee van Al-Qaeda enkele maanden geleden gedood werd in Teheran – ook die operatie wordt toegeschreven aan de Mossad. De Israëlische geheime dienst beschikt namelijk over een netwerk van Farsi-sprekende medewerkers, en ze heeft voet aan de grond in Irans buurland Azerbeidzjan, om spionageactiviteiten uit te voeren en contacten te leggen met Iraanse ‘operatoren’.
Stokken in de wielen van de diplomatie
Amerikaanse analisten dachten meteen aan een tweede reden waarom Netanyahu nu wilde afrekenen met Fakhrizadeh: de toekomst van het kernakkoord dat Iran in 2015 afsloot met de vijf vaste leden van de VNVeiligheidsraad en Duitsland, maar waaruit de VS zich terugtrokken op initiatief van president Donald Trump. Joe Biden overweegt de VS weer te laten aansluiten, om het akkoord daarna als hefboom te gebruiken om het ook te hebben over het ballistische programma van Iran – zoals de bedoeling was van de andere ondertekenaars.
Voor Netanyahu is het akkoord nefast voor zijn land, omdat het volgens hem op termijn in het voordeel van Iran speelt. In 2030, wanneer het verstrijkt, vallen ook de beperkingen op de verrijking van uranium weg voor Iran. ‘Er mag geen terugkeer zijn naar het vorige kernakkoord’, zei de Israëlische premier een week geleden. ‘We moeten vasthouden aan een compromisloos beleid om ervoor te zorgen dat Iran geen kernwapens ontwikkelt.’ Dat werd begrepen als een boodschap aan het adres van Biden.
‘De reden voor het vermoorden van Fakhrizadeh was het belemmeren van diplomatie’, twitterde Mark Fitzpatrick van het International Institute for Strategic Studies. ‘Met de steun van president Trump lijkt de Israëlische premier Netanyahu te kiezen voor de verschroeide aarde, om onder Biden een terugkeer naar de diplomatie moeilijker te maken’, schreef de journaliste Barbara Slavin, die ook directeur is van het ‘Future of Iran Initiative’ aan de Atlantic Council.
‘Netanyahu lijkt te kiezen voor de verschroeide aarde, om een terugkeer naar de diplomatie onder Biden moeilijker te maken’
Barbara Slavin
Dat laatste wordt zeker het geval als Iran besluit hard terug te slaan. De executie van Fakhrizadeh volgt op de uitschakeling begin januari van de Iraanse generaal Qassem Soleimani op bevel van Trump (Iran repliceerde met raketaanvallen op VS-basissen in Irak) en een ontploffing in een kerncentrale in Natanz in juli.
Ayatollah Ali Khamenei, de opperste leider van Iran, voorspelde dit weekend ‘de definitieve bestraffing van de uitvoerders en de opdrachtgevers’. Maar volgens de woordvoerder van de regering zal Iran niet ‘in de val trappen’ door meteen te reageren en mogelijke gesprekken onder Biden te ondermijnen: ‘Deze moord zal niet onbeantwoord blijven, maar dat zal niet gebeuren op het tijdstip dat zij willen of de plek die zij verwachten.’ Met die ‘zij’ bedoelde hij Trump en Netanyahu.
Journaliste