Kucam: held of smokkelaar?
Als staatssecretaris vertrouwde Theo Francken blindelings op partijgenoot Melikan Kucam om Syrische christenen op lijsten te zetten voor een humanitair visum. Maar vroeg Kucam ze daar ook grof geld voor? Het proces start vandaag.
‘Ik heb 5.000 gezegd, dus moet je 5.000 klaar houden. Als het 10.000 was, zou ik 10.000 zeggen. Als het 1.000 was, dan 1.000 euro. Wat anderen betaald hebben, maakt niet uit. Iedere situatie is anders.’
Twee jaar geleden krijgen de reportagemakers van Pano een geluidsopname in handen van een gesprek van iemand die beweert dat het Melikan Kucam zelf is die over prijzen praat voor humanitaire visa voor Syrische christenen. Het gerecht voert dan al een tijdje onderzoek naar hem. Op de dag van de uitzending wordt Kucam opgepakt voor ondervraging.
Wanneer zijn toenmalige advocaat het geluidsfragment door een beëdigde tolk laat vertalen, komt hij tot de conclusie dat de vertaling niet correct is en dat zijn cliënt helemaal niet over bedragen, maar over aantallen mensen praat. Volgens Pano is de context van het gesprek er echter één van prijszetting, betaling en bedragen en worden ook in een andere audioopname, van iemand uit de entourage van Kucam, enkelvoudige cijfers gebruikt om duizendtallen aan te duiden.
Was Kucam echt het kopstuk van een bende die grof geld heeft gevraagd voor humanitaire visa? Dat moet de openbaar aanklager hard maken. Kucam is niet de enige die voor de correctionele rechtbank van Antwerpen terechtstaat voor mensensmokkel, passieve omkoping en lidmaatschap van een criminele organisatie. Ook zijn vrouw en zoon, zeven andere Belgen en nog twee Syrische vluchtelingen – allen uit de Assyrische gemeenschap – moeten zich voor de rechter verantwoorden.
Het parket verdenkt Kucam ervan 219 mensen voor bedragen tussen de 2.500 en 7.500 euro per persoon aan een humanitair visum te hebben geholpen om naar ons land te komen. Het was de bedoeling dat zij hier asiel zouden vragen, maar 96 zouden volgens het parket niet in België gebleven zijn. Volgens onze informatie zouden er heel wat in Nederland, Duitsland en Zweden wonen.
‘Ontspoord systeem’
De arrestatie van Kucam, begin 2019, bracht Theo Francken (N-VA) in grote verlegenheid. Hij was het die als toenmalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie toegelaten had dat tussenpersonen zoals Kucam lijsten mochten indienen met namen van Syrische christenen wier leven in gevaar was en die een visum konden krijgen om naar ons land te komen. ‘Het systeemFrancken is ontspoord’, zei zijn opvolgster Maggie De Block daarover later in de Kamer.
De redding van oosterse christenen was voor Francken een speerpunt van zijn beleid. Een eerste groep van 250 Syrische christenen uit Aleppo werd vlak voor de zomer van 2015 gered. De christelijke denktank Logia had de regeringMichel daarvoor om hulp gevraagd. In 2017 belegde ook Sant’Egidio een humanitaire corridor voor 150 christenen en moslims. Sant’Egidio maakte daarover duidelijke afspraken op papier met het kabinet, zoals over de selectiecriteria. Hoe de Syriërs op de lijsten van Kucam terechtkwamen, blijft evenwel onduidelijk.
Als gemeenteraadslid voor de N-VA in Mechelen, kende Kucam Francken en zijn kabinetsmedewerkster die verantwoordelijk was voor het dossier van de humani
Het parket verdenkt Kucam ervan
219 mensen voor bedragen tussen de 2.500 en 7.500 euro per persoon aan een humanitair visum te hebben geholpen
taire visa. Kucam diende zijn lijsten met namen bij haar in. Zij stuurde de goedgekeurde lijsten door naar de Dienst Vreemdelingenzaken, met de opdracht om die mensen een humanitair visum te geven. De administratie moest alleen een veiligheidscheck doen.
Kucam en de medewerkster van Francken gingen regelmatig uit eten. Voor haar inspanningen werd ze door Kucam en de Assyrische gemeenschap in de bloemen gezet. ‘Zij verkeert nu in shock, net als ik’, zei Francken kort na de arrestatie van Kucam.