Dure balsem voor heimwee naar Afrika
Vlees van tropisch wild is in België illegaal, maar Afrikaanse expats hebben er een aardige duit voor over om het te kunnen blijven eten.
Mensen van West- of Centraal-Afrikaanse afkomst blijven gehecht aan het eten van wild uit hun landen van herkomst. Dat blijkt uit een studie die onderzoekers van onder meer het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen en de Universiteit van Kisangani (Congo) gevoerd hebben naar de handel in bushmeat in België. De studie verscheen onlangs in het tijdschrift Biodiversity and Conservation.
Bushmeat is vlees van wilde dieren die in tropische wouden bejaagd worden. De invoer van zo’n vlees in Europa, en dus ook in België, is verboden. Toch gebeurt het clandestien door passagiers op vluchten vanuit Afrika. Volgens een rapport over inbeslagnames op Brussels Airport uit 2017-2018 loopt het gesmokkelde volume vlees op tot bijna 44 ton per jaar.
In groepsgesprekken met zestien mensen uit zeven landen (Congo, Angola, Burundi, Kameroen, Guinee, Senegal en Togo) werd gepolst naar de reden waarom ze bushmeat eten. Om ons verbonden te blijven voelen met het thuisland en met de voorouders, gaven de respondenten aan. Ook al woonden de meesten al tien jaar of langer in ons land.
Onder de toog
De expats ervaren Afrikaanse producten als smakelijker, puurder en van betere kwaliteit dan wat er in de Europese winkel ligt. Vijftien van de ondervraagden zegden zelf af en toe bushmeat naar hier mee te brenom gen. Het vlees was voor de kinderen, de familie en dichte vrienden. Sommigen verdienden er ook een centje mee, genoeg om hun reiskosten te betalen.
Ze kenden de strenge regels die rond vleesimport gelden wel, maar waren ervan overtuigd dat zijzelf het vlees veilig vervoerden.
De expats ervaren Afrikaanse producten als smakelijker, puurder en van betere kwaliteit dan wat er in de Europese winkel ligt
Een koelbox draagt daartoe bij, meenden ze. En de douanecontroles? Die zagen ze als een loterij: ‘Soms raak je erdoor, soms niet.’
Ook winkeliers in Brussel die het vlees aanbieden, weten dat het illegaal is. Het wordt stiekem – ‘onder de toog’ – verkocht, stelden de onderzoekers vast. In drie van de negen bezochte voedingswinkels van de Matonge-wijk in Brussel konden ze bushmeat krijgen.
Het blijkt een dure delicatesse te zijn. De prijzen liepen op tot 62 euro per kilogram. ‘Het gaat om een georganiseerde luxemarkt’, schrijven de auteurs van de studie. Het vlees kwam uit Congo en er was de één tot twee weken een aanbod.
Bedreigde diersoorten
Vijftien stalen van het gekochte vlees werden aan een DNA-onderzoek onderworpen. Minstens vier daarvan (mogelijk zes, want de stalen waren niet allemaal identificeerbaar) bleken van een dier te zijn dat op de Cites-lijst prijkt, een lijst met bedreigde diersoorten waarvan de handel wereldwijd verboden is. Het ging om een roodstaartaap, een Brazzameerkat en een blauwe duiker (een kleine antilope).
De handel vormt een gevaar voor de volksgezondheid. Ziektekiemen kunnen van dieren naar mensen overspringen, denk maar aan coronavirussen. Bovendien brengt de jacht het voortbestaan in het gedrang van (soms erg bedreigde) wilde dieren in Afrika of tropische regio’s van andere continenten. In de stalen die in Brussel aangetroffen werden, ging het om dieren die (nog) niet op de rode lijst van meest bedreigde soorten van de internationale natuurorganisatie IUCN staan.