Een echte oorlog kent geen superhelden
Mosul is een gespierde actiefilm over een illuster eliteteam dat de Iraakse stad Mosul bevrijdde uit de klauwen van IS. Maar de vijand kijkt mee.
broers Anthony en Joe Russo regisseerden populaire superheldenfilms voor Marvel, zoals Avengers: Endgame – de succesvolste film aller tijden – en Captain America: Civil war. De burgeroorlog is menens in de nieuwste film die ze voorstellen, ditmaal als producenten: Mosul dropt je recht in de chaos en de bevrijding van de Iraakse stad Mosul uit handen van IS.
In een echte oorlog zijn er geen superhelden en Mosul is een rauwe oorlogsfilm, recht uit de krant geplukt. De film dankt zijn overtuigingskracht aan zijn authenticiteit. Het is een Amerikaanse film, maar wel volledig Arabisch gesproken en zonder Hollywoodsterren. En het is, volgens BBC, de eerste Hollywoodfilm vanuit het standpunt van Irakezen. ‘De Amerikanen gooien alles plat,’ wordt erin verzucht, ‘omdat ze het niet zelf moeten heropbouwen.’
De film is gebaseerd op een lijvige reportage in The New Yorker uit 2017, The desperate battle to destroy Isis, over een eliteteam van Iraakse soldaten bekend als het ‘Nineveh Swat-team’. Het team had een eigenzinnig rekruteringsbeleid: om lid te worden van de speciale eenheden moest je ofwel zelf verwond zijn door IS, of een familielid verloren hebben door IS. Voor deze mannen is oorlog persoonlijk: de vrijheid van hun eigen gezin, hun eigen vrouwen en dochters staat op het spel. Wraak geeft dit team een heilig vuur en een gevoel van onoverwinnelijkheid – zij het geen onsterfelijkheid, zoals de lange lijst met gesneuvelden na afloop van de film duidelijk maakt.
Fictie maken uit lijden is altijd een heikele zaak. De film opent met een schietpartij die recht uit een viDe deogame lijkt te komen. Bij een schermutseling met IS-strijders verliest de Koerdische jongen Kawa zijn oom. Zelf wordt hij gered door het Swat-team, dat hem terstond inlijft. Het is de lente van 2017 en IS lijdt zware verliezen in wat ooit zijn grootste stad in Irak was. Het is nog opletten voor de overgebleven radelozen, een ratjetoe aan handelaars in krijgsgevangenschap en af en toe een autobom.
De contentstrategen van IS lanceerden een tegenaanval op Twitter en Facebook met eigen propagandabeelden
Zombies
Mosul is een gespierde actiefilm die onvermijdelijk doet denken aan The hurt locker van Kathryn Bigelow – en daar onvermijdelijk bij verbleekt. Het ontbreekt vooral aan motivering van al die actie, momenten die de kijker ervan overtuigen waar het in deze wraakfilm om draait. Er is de hereniging van een van de soldaten met vrouw en dochter, van wie hij prompt het hoofddoekje afneemt, maar dat komt erg stroperig in beeld.
Het blijft fictie en uiteraard permitteert regisseur Matthew Michael Carnahan zich vrijheden. De scenarist van de zombiefilm World war Z maakte van gedramatiseerde feiten de voorbije jaren zijn fort, als scenarist van de waargebeurde rampenfilms Deepwater Horizon en Dark waters. Met Mosul maakt hij zijn regiedebuut, maar dan wel omringd door klasbakken zoals monteur Alex Rodriguez (Children of men) en chef fotografie Mauro Fiore (Avatar), die de film opnam in Marokko.
Om maar te zeggen: dit is geen klein filmpje. Het is niet omdat Mosul, althans voor een westers oog, de kant van de Irakezen kiest, dat de film niet zou passen in Amerikaanse propaganda, net zoals de Tweede Wereldoorlog ook bevrijdingsfilms opleverde.
In deze context is elke vorm van communicatie ook een oorlogsdaad. Zo is het alvast dat de copywriters en ‘contentstrategen’ van IS het interpreteerden: zij lanceerden een tegenaanval op Twitter en Facebook met eigen propagandabeelden. Op die beelden plaatsten ze de titel Mosul: Another perspective en het logo van Netflix, ogenschijnlijk om algoritmes te doen geloven dat het om officieel beeldmateriaal uit de Netflix-film gaat. Kortom: warm aanbevolen door de kenners.