Geen deal, geen vis? Europa en VK zoeken uitweg
Geen enkele sector zou door een no-deal-Brexit zo hard getroffen worden als de visserij. De helft van de ‘Belgische’ vis komt immers uit Britse wateren. ‘We zullen alternatieven moeten zoeken.’
België heeft nog 69 vissersboten, goed voor 400 bemanningsleden. Met veiling, transport en onderhoud erbij, werken er 2.000 mensen in de sector. Veel Belgische bedrijven doen het in hun eentje beter. Ook in de buurlanden en het Verenigd Koninkrijk weegt de sector niet zwaar door. Toch is de visserij een van de grote struikelblokken bij de Brexit-onderhandelingen die nu hun ontknoping naderen. Als er over een week geen handelsakkoord ligt, mogen de Europese vissers vanaf januari niet meer vissen in Britse wateren.
De visserij ligt gevoelig bij de Britten – meer autonomie over de Britse wateren was een belangrijke eis bij de onderhandelingen. Het was een van de redenen waarom de Britten niet zomaar akkoord gingen met de vraag van de EU om de oude regeling te handhaven. Een compromisvoorstel, waarbij de Europeanen 18 procent minder zouden opvissen, pikten de Britten niet. Ze willen voorlopig alleen jaarlijks aanpasbare quota geven aan de Europese vissers, wat tot permanente onzekerheid zou leiden. Geen akkoord of fors lagere quota zouden een stevige streep door de rekening van vooral de Franse, Belgische en Nederlandse vissers zijn. In België komt de helft van de gevangen vis – tong en pladijs voorop – uit Britse wateren.
Apart visserijakkoord
De kans is reëel dat de helft van de Belgische vissersboten vanaf januari niet meer kan uitvaren. Dat in dat geval de helft van de vissers zich zal laten omscholen, gelooft Emiel Brouckaert, de directeur van de rederscentrale, niet. ‘Als er geen Brexit-deal komt, verwacht ik dat er in de loop van 2021 toch nog een apart visserijakkoord met de Britten volgt. Dat is ook in het belang van de Britse vissers, want 70 procent van hun gevangen vis wordt uitgevoerd naar de EU – voor sommige regio’s als Wales is dat nog meer. Ook het internationale recht voorziet visrechten voor derde landen in exclusieve economische zones. Noorwegen en IJsland zijn bijvoorbeeld ook geen lid van de EU, toch zijn er afspraken dat vissers uit de EU in hun wateren mogen vissen.’ Maar wat als zelfs dat niet lukt met de Britten? ‘Dan moeten we naar alternatieven zoeken. We zouden bijvoorbeeld meer op andere plekken in de Noordzee kunnen vissen.’
Volgens Brouckaert viseren de Britten de grote fabrieksschepen met een crew van 15 tot 20 man die vooral op haring en makreel vissen. De Britten willen zelf meer van die vissoorten binnenhalen, ze consumeren zelf volop kabeljauw en schelvis. België heeft geen dergelijke grote schepen. ‘De grootste Belgische schepen tellen zes bemanningsleden. Wij vissen vooral op tong en pladijs, ook in het VK. Dat zijn soorten waarin de Britten zelf niet zo geïnteresseerd zijn. Bovendien hebben ze niet echt een vloot die gespecialiseerd is in dat soort vis.’
Als er een akkoord met een quotabeperking komt, hoopt Brouckaert dat de kleine Belgische sector niet te hard geraakt
Emiel Brouckaert wordt. ‘Hoewel we op het vlak van toegang en rechten met onze Europese collega’s aan één zeel trekken, is de kans groot dat eventuele quotaverminderingen voor iedereen evenredig zullen zijn.’
Franse havenblokkades
In Frankrijk zullen de vissers bij een no-deal heftig reageren, is de verwachting. De grootste Franse vissersvloot ligt in Boulogne, niet zo ver van de ferryhavens van Calais en Duinkerke. Die twee havens zijn cruciaal voor de bevoorrading van de Britten. De Franse vissers zouden ze relatief makkelijk kunnen afsluiten met hun schepen. Dat scenario duikt nu al op in de Britse pers.
En wat met het ‘Privilegie der Visscherie’, het recent opgedoken verdrag uit 1666 dat vijftig Brugse boten te allen tijde toelaat om in de Britse wateren te vissen? Brouckaert: ‘In de eerste plaats is de visserij een Europese bevoegdheid en hopen we met de EU-landen tot een akkoord te komen met de Britten. Het is onduidelijk wat dat privilege waard is, maar het ligt toch op tafel.’ Zowat de helft van de Belgische vloot zou in theorie gebruik kunnen maken van dat verdrag, omdat ze Zeebrugge als thuishaven heeft.
‘Een apart visserijakkoord is ook in het belang van de Britse vissers’
Directeur Belgische rederscentrale
geflitst