Waarom vooral de MR het op Vandenbroucke gemunt heeft
Een ongelukkige uitspraak achtervolgt minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (SP.A). De heisa duidt op een diepere malaise bij de MR.
Het was warm gisterochtend op het partijbureau van de MR, de Franstalige liberalen. De inzet van de discussie: het interview dat Frank Vandenbroucke (SP.A) vorige vrijdag gaf in Terzake, waarin hij toegaf dat individueel winkelen op zich niet zo risicovol is en de winkels een maand geleden vooral dichtgingen ‘om een schokeffect te hebben’.
Bij nogal wat Franstalige liberalen, nochtans een coalitiepartner in de federale regering, kwam na het beluisteren van dat interview de stoom uit de oren. ‘Dit getuigt van een gebrek aan respect voor de zelfstandigen die getroffen zijn door de sluiting van de winkels. Het schept verwarring en ondermijnt elke toekomstige maatregel’, zei een aanwezige. ‘Hoe kunnen we nu nog geloof hechten aan de volgende maatregelen die Vandenbroucke neemt? Zijn ze gemeend, of is het alleen maar om het schokeffect te doen?’
Partijvoorzitter Georges-Louis Bouchez vreest al langer dat zijn partij de rekening betaalt van het coronabeleid. Terwijl Vandenbroucke de felicitaties van de zorgsector in ontvangst neemt, incasseert minister van Zelfstandigen David Clarinval de klachten van de middenstand.
Er is volgens de MR niet alleen nood aan meer overleg, ook moeten de maatregelen meer objectief onderbouwd zijn. De Franstalige liberalen willen trouw blijven als meerderheidspartij, maar intern moet een hartig woordje worden gesproken. Vicepremier Sophie Wilmès heeft in de kern al meer uitleg gevraagd.
Betuttelaars
In de ogen van de MR is er in de regering een fundamentele kloof tussen degenen die de verantwoordelijkheidszin willen aanwakkeren, en de ‘betuttelaars’, die tot nu toe aan het langste eind trekken. Te veel beslissingen worden genomen in het kleine kringetje rond Vandenbroucke en premier Alexander De Croo (Open VLD). Het frustreert de MR dat ze daar geen vat op krijgt, en uiteindelijk moet instemmen. De interne oppositie van figuren als Denis Ducarme, de verliezer bij de voorzittersverkiezingen die voortdurend minister Clarinval oppookt om verder te gaan in de versoepelingen, helpt niet.
Er was nochtans een andere, steekhoudende verklaring mogelijk waarom het beter was om de winkels een maand geleden te sluiten. ‘Het virus circuleerde zo hevig dat ook winkelen, en zeker de verplaatsing ernaartoe, niet zonder risico waren’, zei biostatisticus Geert Molenberghs (UHasselt/KU Leuven) vrijdag nog in De Standaard. ‘Nu we in een nieuwe situatie terechtkomen, is het normaal dat de sluiting herbekeken wordt.’
Te veel beslissingen worden genomen in het kringetje rond Vandenbroucke en De Croo. Het frustreert de MR dat ze daar geen vat op krijgt
Bij Open VLD wordt de uitspraak van Vandenbroucke daarom afgedaan als ‘een ongelukkig interview, waarvan de inhoud niet echt klopte’. Vlaams viceministerpresident Bart Somers (Open VLD) noemde de sluiting van de niet-essentiële winkels een noodzakelijke maatregel. ‘Ons gezondheidssysteem stond onder grote druk. We moesten drastisch ingrijpen en er alles aan doen om contacten te vermijden.’
Ook bij CD&V kwam het interview van Vandenbroucke ter sprake. Partijvoorzitter Joachim Coens blijft erbij dat het ‘een verkeerd beeld’ gaf. ‘We hebben toen de beslissing genomen die nodig was’, vindt hij. CD&V en Open VLD wijzen erop dat Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) de sluiting van de winkels mee heeft goedgekeurd en vorig weekend in De
Tijd nog hetzelfde argument ontwikkelde als Vandenbroucke. Het plaatst volgens die partijen de campagne die de N-VA rond de uitspraken heeft opgezet, in perspectief.
Geldingsdrang
De kritiek maakt voorlopig weinig indruk op Vandenbroucke. Hij gaf gisteravond de adviezen van de Risk Assessment Group en Celeval vrij, waarop het Overlegcomité steunde bij zijn beslissing eind oktober om de winkels dicht te doen. Over de sluiting was er geen consensus, maar zestien van de achttien experts spraken zich uit voor de sluiting van de winkels, zegt het kabinet-Vandenbroucke.
‘We zaten in een werkelijke noodsituatie’, luidt de verdediging. ‘Het was nodig maatregelen te nemen die het aantal contacten en verplaatsingen snel en maximaal terug zouden dringen.’ Er was dus wel meer aan de hand dan alleen maar een schokeffect.
Tussen Vandenbroucke en premier Alexander De Croo is voorlopig ook geen speld te krijgen. Had De Croo zijn politieke lot aanvankelijk nog verbonden aan het vermijden van een lockdown, dan is dat nu het vermijden van een derde golf. Binnen de federale kern zou hij al hebben aangegeven dat niet alleen de zorg, maar ook de regering zelf zo’n derde golf misschien niet overleeft. De reputatieschade zou niet te overzien zijn.
De vraag is hoelang Vandenbrouckes lijn het haalt. Wanneer de cijfers straks verbeteren, maar nog niet goed genoeg zijn om te versoepelen, wacht de echte test. De zenuwachtigheid bij bijvoorbeeld de MR dreigt dan om te slaan in regelrechte opstand. Ook bij de N-VA zal de druk dan groot worden om Vlaams een eigen weg in te slaan, weg uit de schaduw van Vandenbroucke.
Dat De Croo zijn minister van Volksgezondheid laat doen, mag volgens bronnen bij andere partijen niet afleiden van het feit dat de premier zelf problemen heeft met de geldingsdrang van Vandenbroucke, zeker mocht blijken dat die populairder zou worden dan hijzelf.
Er was meer aan de hand dan alleen een schokeffect, stelt Vandenbroucke. ‘Er waren maatregelen nodig die het aantal contacten en verplaatsingen snel en maximaal terug zouden dringen’