‘Lijsten te summier om te controleren op quarantaine’
De lijsten die de gemeenten krijgen om hun inwoners in quarantaine te controleren, volstaan niet. ‘Je kunt er geen risicoanalyse mee maken en er is geen extra personeel om iedereen te controleren.’
De steden en gemeenten kunnen sinds vorige week de lijsten krijgen van wie op hun grondgebied in quarantaine (mogelijk besmet) of in isolatie (besmet) moet. Intussen hebben 160 van de 300 Vlaamse gemeenten het protocol al ondertekend om de lijsten te ontvangen, en dat aantal stijgt nog elke dag.
Maar niet alle burgemeesters zijn even gelukkig met de lijsten die ze krijgen. ‘Ik kan niet zien of iemand besmet is of alleen een hoogrisicocontact had, of hij 1 jaar oud is of 95, of hij uit het binnen- of het buitenland komt en of hij al eerder gecontacteerd is door contacttracing’, zegt Vilvoords burgemeester Hans Bonte (SP.A). ‘Op basis daarvan kan ik toch geen beleid voeren? Iemand controleren die in een woonzorgcentrum woont, heeft weinig zin. We zijn lame ducks. Ze geven ons de verantwoordelijkheid, maar we kunnen die niet opnemen.’
Op de lijsten staan alleen een naam, telefoonnummer, domicilie of quarantaine-adres en de periode dat de persoon in quarantaine of isolatie moet. De periode is standaard tien dagen, om te vermijden dat het lokale bestuur de reden van de quarantaine of de isolatie kan achterhalen.
De Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG) deelt de kritiek en heeft de zaak al aangekaart bij de Vlaamse overheid. ‘De lijsten laten niet toe om een risicoanalyse te maken. Extra personeel om te controleren is er niet’, zegt woordvoerster Nathalie Debast. ‘Om bijvoorbeeld prioritair in te zetten op de controle van besmette personen, moet de gemeente de reden van de quarantaine kennen.’ De regels voor wie in isolatie moet, zijn strenger dan voor wie in quarantaine moet. Wie in quarantaine is, mag bijvoorbeeld nog boodschappen doen.
Respect voor privacy
‘We gaan toch niet de reden doorgeven waarom iemand in quarantaine moet’, zegt ook Lorin Parys, Vlaams Parlementslid voor de N-VA. ‘Voor de handhaving telt of iemand in quarantaine moet of niet. Medische details uit dossiers delen is te verregaand en kan juridisch niet. Ik wil het evenwicht tussen de volksgezondheid en de privacy bewaren.’ Het was al niet eenvoudig om het fiat te krijgen voor het decreet van de Vlaamse Toezichtscommissie, de Vlaamse privacywaakhond.
Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) vindt ook dat ‘de lokale besturen de nodige instrumenten hebben in het kader van de handhaving. De reden waarom iemand in quarantaine zit, heeft geen link met de handhaving.’ Veel gemeenten hebben overigens via de lokale bron- en contactopsporing ook al heel wat –vaak gedetailleerdere– informatie over hun burgers. Maar die informatiestroom mogen ze niet gebruiken voor de handhaving, want dan bestaat het risico dat niemand nog eerlijk zal meewerken aan die contactopsporing. Een politieman mag dus niet aanbellen en een proces-verbaal opstellen omdat iemand zijn isolatieverplichting niet nakomt, want hij kan en mag officieel niet weten dat de persoon in kwestie in isolatie zit.
De lijsten dienen in eerste instantie om preventief te werken. Er wordt op de verantwoordelijkheidszin van de burger gerekend.
‘Het zal niet evident zijn om te bewijzen dat iemand zijn quarantaineverplichtingen niet nakomt’, zegt Ine Wymeersch, procureur van het parket Halle-Vilvoorde. ‘Bewijs maar eens dat iemand de quarantaineregels niet volgt als hij zegt dat hij een essentiële boodschap gaan doen was. Het zal altijd een feitenkwestie zijn, en van het grootste belang om een dossier zorgvuldig op te bouwen. Daarom is een trapsgewijze aanpak aangewezen om een goed gestoffeerd proces-verbaal op te maken.’
Het is ook nog niet helemaal duidelijk of hardleerse weigeraars, die zelfs geen minnelijke schikking willen, voor de politierechtbank of de correctionele rechtbank zullen moeten komen. De teksten laten het tweede uitschijnen, maar het College van Procureurs-Generaal buigt zich daar nog over. ‘We bekijken momenteel of de bestaande rondzendbrief over de naleving van de coronamaatregelen aangepast of vervangen moet worden’, zegt woordvoerster An Schoonjans.
‘We zijn lame ducks. We krijgen de verantwoordelijkheid, maar kunnen die niet opnemen’ Hans Bonte Burgemeester Vilvoorde (SP.A)