Duur ziekenfonds NMBS mag blijven bestaan

De regering-De Croo nam zich voor het aantal ziekenfondsen te verminderen. Het dure ziekenfonds van de NMBS mag wel blijven bestaan, om de vakbonden tevreden te houden.

Bij haar aantreden in oktober 2020 nam de regering-De Croo zich voor om het aantal ziekenfondsen in ons land te verminderen. ‘De consolidatie van het ziekenfondslandschap wordt gerealiseerd’, staat het in het regeerakkoord.

Ons land telt vandaag liefst 88 ziekenfondsen en landsbonden, gaande van de Christelijke Mutualiteit Oostende-VeurneDiksmuide tot de Freie Krankenkasse in de Oostkantons. Een buitenbeentje is de ‘Kas der Geneeskundige Verzorging’ (KGV) van HR Rail, de juridische werkgever van het personeel bij het spoorbedrijf NMBS en de spoorbeheerder Infrabel. Een landsbond met ziekenfondsen is dat ziekenfonds niet. Wie geen band met HR Rail heeft, kan zich er niet bij aansluiten, het statutaire personeel van HR Rail is dan weer verplicht dat te doen. Het maakt van HR Rail het enige bedrijf in ons land dat het ziekenfonds van zijn personeel zelf beheert, en dat al sinds 1991.

Efficiënt is dat niet. In 2020 had HR Rail zo’n 160 werknemers voltijds in dienst om de administratie van de 101.803 aangesloten leden in goede banen te leiden. Het kreeg daarvoor 19,2 miljoen euro van het Riziv, ofwel 189 euro per lid. De vijf ‘klassieke’ landsbonden kregen voor hun 11,1 miljoen leden 1,095 miljard euro van het Riziv, ofwel 98 euro per lid. Per lid kost het ziekenfonds van het spoorpersoneel de belastingbetaler dus bijna dubbel zoveel als de klassieke ziekenfondsen.

‘Ideologische aanval’

Toch ontsnapt de KGV aan het consolidatiestreven van de regering. De reden? Ze wil de spoorbonden niet voor het hoofd stoten. ‘Aan de structuur van de spoorwegen wordt deze legislatuur niets gewijzigd’, zegt Georges Gilkinet (Ecolo), federaal minister van Mobiliteit. ‘Er liggen veel uitdagingen op de plank, zoals een verdubbeling van het spoorvervoer tegen 2030. Om dat te realiseren, zal een positief sociaal klimaat nodig zijn. Alle energie die de komende jaren aan de NMBS besteed wordt, moet naar de reiziger gaan, niet naar structuurwijzigingen.’ Het kabinet van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (SP.A) voegt daaraan toe dat van de KGV wel ‘moderniseringen en een efficiënt beheer’ worden verwacht. Maar ook daar klinkt het dat het fonds in haar huidige vorm mag blijven bestaan.

Gilkinet vreest terecht dat gemorrel aan de KGV de gemoederen bij de spoorbonden zou verhitten. Toen de Kamer in november 2019 hoorzittingen hield over een wetsvoorstel van Valerie Van Peel (N-VA) om het ziekenfonds af te schaffen, sprak de socialistische vakbond van een ‘ideologische aanval’. Van Peel had dat voorstel in 2015 al ingediend, maar het raakte nooit goedgekeurd – zelfs al maakte haar partij van 2014 tot 2018 deel uit van de regering-Michel I. ‘Ook toen was daarover geen eensgezindheid’, geeft ze toe.

‘Dat ziekenfonds is compleet nutteloos en kost handenvol geld’

Valerie Van Peel (NVA)

Kamerlid

Toch vindt Van Peel dat Gilkinet zichzelf tegenspreekt. ‘Het klopt natuurlijk niet dat structuurwijzigingen bij de NMBS de reiziger niet ten goede zouden komen. Dat ziekenfonds is compleet nutteloos en kost handenvol geld. De extra voordelen die NMBS-medewerkers genieten (zoals een gratis hospitalisatieverzekering, red.), zouden bovendien blijven bestaan, want die