Scholenclusters Edegem en Kontich testcase voor huidige corona-aanpak
De analyse van de besmettingen in de Antwerpse scholen zal tonen hoe kwetsbaar onze scholen zijn voor grote uitbraken met de besmettelijke ‘Britse’ variant van sars-CoV-2 en dus of de huidige coronamaatregelen volstaan.
Het was gisteravond nog onduidelijk hoeveel kinderen en personeelsleden van de basisschool Olfa Elsdonk in Edegem exact besmet zijn geraakt met de besmettelijkere coronavariant B.1.1.7. De eerste resultaten om 22 uur, na analyse van ongeveer de helft van de meer dan 500 afgenomen tests, waren (nog) niet alarmerend. ‘De eerste resultaten lijken inderdaad mee te vallen’, zei Guy Hans, die als medisch directeur van het UZ Antwerpen de testing in de Antwerpse scholen leidt. Meer wilde hij gisteravond niet kwijt. De ouders zouden via sms op de hoogte gebracht worden over het resultaat van hun kind, de definitieve resultaten worden vandaag verwacht.
Zondagavond kregen de ouders van de Edegemse basisschool te horen dat hun kinderen én alle personen die met de kinderen onder één dak wonen in quarantaine moesten gaan. De ouders van het Sint-Jozefinstituut in Kontich ontvingen dezelfde boodschap. De burgemeesters waren zondag na overleg met de CLB’s, het agentschap Zorg en Gezondheid en medische experts tot die drastische maatregel overgegaan, nadat in beide scholen besmettingen vastgesteld waren met de Britse variant van sars-CoV-2.
Ook in Aalst heerst sinds dit weekend ongerustheid omdat een leerling er mogelijk met de Britse variant besmet is. Drie klassen van basisschool De Brug zijn in quarantaine. Ook over de aard van die besmetting was gisteren nog geen uitsluitsel.
De gedetailleerde analyse van de besmettingen in de scholen zal cruciaal zijn voor hoe de scholen de komende weken en maanden functioneren. Tot dusver bleef het aantal coronaclusters in Belgische scholen beheersbaar. Ze bleken geen aanjagers van de epidemie (DS 9 januari). Maar nu de besmettelijkere Britse variant ook hier begint te circuleren, is het onzeker of de bestaande inzichten over de rol van kinderen en scholen wel overeind blijven. Kinderen geven, net als volwassenen, de nieuwe variant gemakkelijker door dan oudere varianten (al lijken kinderen nog altijd minder besmettelijk dan volwassenen).
Wat betekent dat in de praktijk voor ons onderwijs? Volstaan de huidige coronamaatregelen in de lagere en middelbare scholen? Is het nodig dat bij besmettingen van leerlingen en personeelsleden meteen de hele school gesloten wordt?
Daarvoor zal niet alleen de grootte van de clusters van belang zijn, maar ook informatie over hoe de leerlingen en personeelsleden op school besmet zijn geraakt: via dicht of vluchtig contact met een besmette leerling of leerkracht? Beide types contacten blijken risicovoller met de nieuwe variant (DS 18 januari).
Verlenging krokusvakantie ‘De ontdekking van de Britse variant in een aantal scholen geeft ons de kans om belangrijke data te verzamelen en te kijken hoe snel die mutatie al dan niet verspreid raakt’, zegt Geert Molenberghs, die als professor biostatistiek (UHasselt, KU Leuven) het onder wijsveld adviseert. ‘Met de data die nu verzameld worden, kunnen we kijken hoe we de gehele pandemie in ons land verder kunnen aanpakken.’
‘Zelfs als nu in een school veel besmettingen met de Britse variant opduiken, is dat niet per se een reden om alle scholen te sluiten. In Groot-Brittannië deed men dat wel omdat de variant daar al volop circuleerde. Op dit moment is het kwestie om de huidige corona- en quarantainemaatregelen strikt op te volgen.’
Mogelijk is het daar misgelopen in Kontich en Edegem. Een moeder van een leerling van de basisschool in Edegem was op skireis geweest. Ze zou (na een eerste negatieve test) tijdens haar quarantaine haar dochter hebben besmet. Op school besmette het meisje een ander meisje, van wie de moeder leerkracht is in Sint-Jozef in Kontich.
Minister Weyts zegt dat hij in het ‘licht van de actuele ontwikkelingen’ aan de Risk Assessment Group (RAG) heeft gevraagd of de huidige protocollen voor de scholen moeten worden aangepast. ‘Dat is een zaak voor virologen, geen zaak voor politici of onderwijsexperts.’
Morgen komt het onderwijsveld samen. Een eventuele verlenging van de krokusvakantie (weliswaar met afstandsonderwijs) ligt er dan opnieuw op tafel.
‘Dit geeft ons de kans belangrijke data te verzamelen en te kijken hoe snel die mutatie al dan niet verspreid raakt’
Geert Molenberghs
Professor biostatistiek
‘Degene die het heeft binnengebracht, heeft zich asociaal gedragen’, meent Olivier Spaenjaers, de vader van Felix uit de tweede kleuterklas. Hij staat in de wachtrij tussen de ouders van enkele van de andere 550 kinderen die schoollopen in Olfa Elsdonk. Zij moesten gisteren allemaal een coronatest ondergaan. ‘We leven nu al maanden met de coronamaatregelen, we zijn het beu’, zegt Spaenjaers. ‘Mijn vrouw en ik werken voltijds. Ons dochtertje van negen maanden mag nu ook niet naar de crèche. Het allemaal geregeld krijgen met twee kleine kinderen is niet evident.’
Spaenjaers is niet de enige met die verzuchting in de wachtrij aan het geïmproviseerde testcentrum. Ook bij Caroline Van den Abeelen, de moeder van een kind in het eerste leerjaar en een in de tweede kleuterklas, wringt het. ‘Reizen was niet verboden en ik begrijp dat iemand behoefte heeft aan ontspanning. Maar ik heb het er moeilijk mee dat je, nadat je teruggekeerd bent, de regels niet respecteert.’
Eerst negatief, dan positief
Zondag was duidelijk geworden dat twee meisjes uit het zesde leerjaar besmet zijn met de Britse variant van het coronavirus. Ze hielpen mee in de kantine en zijn zo in contact gekomen met de andere leerlingen, ook de kleuters. ‘Vandaar dat ook de kleuterschool betrokken is’, zegt codirectrice Heidy Lievens. ‘We hebben steeds de preventiemaatregelen – afstand houden, handen wassen – gerespecteerd’.
De bron van de besmetting zou de moeder van een van de twee meisjes zijn, vernam De Standaard uit goede bron. Tijdens de kerstvakantie ging ze skiën. De eerste coronatest na haar terugkeer bleek negatief, maar de tweede test een week later bleek positief. De vrouw zou niet gewacht hebben op het resultaat van de tweede test, maar toen was het kwaad allicht al geschied: de moeder had haar dochter besmet en via haar ook een tweede leerling op Olfa Elsdonk. Het tweede
‘Ik begrijp dat je behoefte hebt aan ontspanning. Maar ik heb het er moeilijk mee dat je de regels niet respecteert’
Caroline Van den Abeelen Moeder van twee leerlingen
meisje zou dan op haar beurt haar moeder hebben besmet. Die vrouw geeft les op het Sint-Jozefinstituut in Kontich, zodat ook die school zich genoodzaakt zag te sluiten. Daar worden leerlingen en personeel vandaag getest.
Toen het nieuws rondging dat het virus in de school was binnengebracht door iemand die mogelijk de regels niet gerespecteerd had, deed dat maandagochtend de emoties hoog opgelopen in de Whatsapp-groep van de ouders. Maar in de wachtrij gisteren bleken de gemoederen al wat bedaard. ‘De school heeft snel gehandeld en dit is goed georganiseerd’, klonk het bij vele ouders.
Duizenden in quarantaine
Het was alle hens aan dek toen de besmetting zondag bekend was geraakt. De school ging onmiddellijk dicht, alle 550 leerlingen en 70 personeelsleden werden opgeroepen maandag een test te ondergaan en hun gezinnen moesten in quarantaine.
Pas om halftien zondagavond vertrok de mail naar de ouders met daarin de drastische maatregelen. ‘We hadden de ouders voordien wel verwittigd dat ze hun mail in de gaten moesten houden’, zei codirectrice Vanessa Cuyvers.
Gistermiddag streek een team van het UZ Antwerpen neer om de kinderen, zowel de kleuters als de lagereschoolkinderen, te testen. Daarvoor had het speciale neuswissers op kindermaat meegebracht. De stalen gingen per koerier naar het lab van het UZ. De ouders kregen te horen dat ze het resultaat vanavond zouden krijgen.
Alles bij elkaar moeten in Edegem en Kontich vijf- tot zesduizend mensen in quarantaine. De gevolgen laten zich ook elders voelen. Zo vallen in de Andreas Vesaliusschool in Edegem zes van de twintig leerkrachten weg, omdat hun kinderen op de getroffen scholen zitten.