Een populaire podcast maakt je nog geen psycholoog
Het platform Onbespreekbaar wil het taboe op mentale gezondheid doorbreken. Maar individueel betalend advies en livesessies zijn toch een brug te ver, vinden psychologen.
Jef Willem, bijgenaamd Jef Eagl, werkte vroeger als dj. Omdat hij door corona werkloos werd, startte hij samen met Nicolas Overmeire en Bram Steenbrugge de podcast Onbespreekbaar. Sinds oktober brengen ze daarmee een debat op gang over mentaal welzijn in coronatijden.
Daar bleef het niet bij. Nadat Willem naar eigen zeggen veel vragen naar advies rond mentale gezondheid had binnengekregen, al dan niet in combinatie met vragen over ondernemen, bood hij in december individueel advies aan voor 50 euro per uur, zoals hij vroeger al deed als marketeer. Het eerste kwartier wilde hij gratis aanbieden, om te voorkomen dat iemand die echt professionele hulp nodig had hem zou betalen.
Enig probleem: zowel voor het aanbieden van psychologisch advies als voor het doorverwijzen is Willem, die geen opleiding als psycholoog heeft gevolgd, niet bevoegd. ‘Mentale gezondheid bespreekbaar maken is mooi, maar jullie fundering is gebaseerd op kapitalistische doeleinden’, luidde een van de vele reacties op sociale media, toen het nieuws dit weekend naar buiten kwam.
Ongewenste triggers
Willem schrok van die storm aan kritiek. In een bericht op Instagram reageerde hij dat die betalende sessies ‘compleet verkeerd, naïef en ongepast’ waren. Gevraagd naar meer uitleg, zegt hij dat hij uiteindelijk geen betalende consultaties heeft gedaan. ‘Sinds oktober steek ik al mijn tijd in Onbespreekbaar, maar ik heb er nog geen euro aan verdiend.’ Toch hoopt hij dat het meer wordt dan een hobby. ‘Ik zou het leuk vinden om een groot deel van mijn leven aan dit passieproject te wijden, maar de realiteit zal moeten uitwijzen of dat mogelijk is.’
Dat zal alleszins niet kunnen met betalend psychologisch advies, ook al is het een meer informele babbel, zegt Patrick Engelhardt, de voorzitter van de Vlaamse Vereniging Klinisch Psychologen. ‘Het is niet omdat je iets bespreekbaar maakt, dat je ook de vaardigheden hebt om het te bespreken.’ Om die reden vindt hij de livesessies die Onbespreekbaar tot voor kort op sociale media hield en waarbij volgers vragen konden stellen of getuigen, ook geen goed idee. ‘Die sessies kunnen zaken triggeren bij de getuigen of bij wie kijkt. Psychologen hebben een arsenaal aan interventies om iets wat ze hebben getriggerd op te vangen. Als je die kennis niet hebt, loop je gevaar dingen te verergeren. Dat is niet alleen gevaarlijk voor de persoon die jou in vertrouwen neemt, maar ook voor je eigen welzijn.’
Patrick Engelhardt
Na de kritiek is Willem gestopt met de livesessies, al waren ze volgens hem wel degelijk waardevol. ‘Mensen belden vrijwillig in, we zeiden hen vooraf dat we geen specialisten zijn. Achteraf kregen we vaak berichtjes van getuigen dat ze zich empowered voelden en opfleurden omdat ze hun verhaal konden vertellen.’
Willem ziet dan ook een grote opportuniteit in de combinatie van het laagdrempelige platform van Onbespreekbaar en een professionele ondersteuning van psychologen. Hij is hiervoor naar eigen zeggen in contact met psychologen, maar wil (nog) niet zeggen met wie.
Engelhardt vindt het waardevol dat Onbespreekbaar de mentale problemen van jongeren ter sprake brengt, maar beschouwt de mogelijke rol van het platform eerder als vrijwilligerswerk. ‘Vergelijk het met een zelfhulpgroep van mensen met gelijkaardige problemen’, zegt hij. Een inschatting van de ernst van de problematiek kan volgens hem niet. ‘Tele-Onthaal werkt ook met vrijwilligers, maar zij zijn hier wél voor opgeleid en worden ondersteund door een psycholoog.’
Chocolade en T-shirts
Nog een initiatief dat zo’n platform wil zijn, is BloomUp. Dat ontstond bij het begin van de coronacrisis als vrijwilligersproject van burgerlijk ingenieurs Ellen Batens en Clovis Six. BloomUp wil jongvolwassenen tussen 18 en 35 jaar aansluiting laten vinden bij een poule van ondertussen dertig psychologen, zonder wachtlijsten. Door online enkele vragen te beantwoorden, wordt wie hulp zoekt meteen gematcht met drie erkende psychologen of psychotherapeuten. De keuze is vrij en het kennismakingsgesprek gratis. BloomUp werd ontwikkeld in samenspraak met psychologen.
Onbespreekbaar wil BloomUp bekendmaken via zijn platform, zegt Willem, en zet ook in op fundraising. Zo verkoopt Onbespreekbaar chocolade en T-shirts (SP.A-voorzitter Conner Rousseau droeg er een in De slimste mens). De helft van die inkomsten dient voor het maken van de podcast, de andere helft gaat naar de Zelfmoordlijn en Tejo (Therapeuten voor jongeren).
‘Het is niet omdat je iets bespreekbaar maakt, dat je ook de vaardigheden hebt om het te bespreken’
Vlaamse Vereniging Klinisch Psychologen