Zuid-Korea wil de onaantastbaren laten dokken

WELVAARTSSTAAT De big tech moet meebetalen voor het herstel na de coronacrisis, vindt de Zuid-Koreaanse president Moon. Een taboe, maar de vergrijzing laat hem weinig keus.

De Democratische Partij van president Moon Jae-in legt het ondenkbare op tafel. Ze wil de hoge winsten van Zuid-Koreaanse technologiebedrijven afromen ten voordele van de consument. In de praktijk zouden internetbedrijven als Woowa, een online platform dat maaltijden levert, eerst doorgelicht worden, net als Kakoa en Naver, twee apps voor online betalingen.

De coronacrisis heeft de werkloosheid in Zuid-Korea naar het hoogste niveau in tien jaar geduwd. De regering wil daarom de hoge winsten en aandelenkoersen van die digitale groeiers herverdelen. Bijvoorbeeld door bedrijven alle commissies te doen terugbetalen die ze kleinere restaurants of klanten aanrekenen. ‘Dit gaat om solidariteit en samenwerking in een ongeziene crisis’, aldus Moons partij.

Dat is opmerkelijk. Zuid-Korea is een voorbeeldland in de strijd tegen covid-19 – dat zelfs de beste leerling van de klas zijn maatschappijmodel vertimmert om het puin te ruimen, geeft te denken. Ook staat Zuid-Korea bekend voor de nauwe netwerken tussen grote ondernemers en de politiek. De industriële families (chaebol) achter LG, Samsung of Hyundai kregen decennialang alle troeven. De politiek schermde hen af met gunstige tarieven, ondersteunde hun export, betaalde deels voor hun onderzoek en controleerde de geldmarkten in hun voordeel. Dat vertaalde zich in de jaren 80 in groeicijfers van gemiddeld 12 procent per jaar. De chaebol maakten zich zo goed als onaantastbaar, zowel sociaal als politiek. Ook een nieuwe klasse van ondernemers werd slapend rijk via online diensten.

Maar binnen de Oeso hinkt Zuid-Korea achterop qua sociaal beleid. De rijkdom wordt er amper herverdeeld. Alleen wie werkt, kan rekenen op een – klein – sociaal vangnet (DS 11 februari 2020). Volgens analist Park Sung-min zullen sommige Zuid-Koreanen het voorstel nog als negatief want ‘socialistisch’ ervaren. Moon hoopt zijn partij er een boost mee te geven in de lokale verkiezingen. Ook in Europa

Hoewel corona de grote reden voor de omslag lijkt, is het eerder de aanleiding. De generatie goedkope arbeiders die Zuid-Korea rijk maakte, vergrijst. In 2020 was zeker 14,5 procent van de bevolking ouder dan 65. De geboortecijfers zijn erg laag. Om die ‘onproductieve’ burgers te ondersteunen, is een uitgebreidere welvaartsstaat nodig. Een eenzijdige focus op het in gang houden van bedrijven volstaat niet meer, aldus sociologe Ito Peng.

Ook in Europa leeft het verlangen om internetbedrijven faire belastingen te laten betalen. Maar in tegenstelling tot de EU blijft ZuidKorea niet hangen in netelige discussies over wetgeving. De ambtenarij rekent op de ‘vrijwillige medewerking’ van de bedrijven. Maar of het befaamde conformisme en collectivisme van ZuidoostAziatische samenlevingen ook nu overeind blijven, moet nog blijken.

‘Dit gaat om solidariteit en samenwerking in een ongeziene crisis’ Democratische Partij Korea