De grote leugen van Trump zal nog jaren dooretteren
Donald Trump zal verdwijnen uit de politiek, en ook het trumpisme is geen blijver. Maar de verkiezingsleugen die de president verspreidde, zal de VS blijven verdelen, denkt Frans Verhagen.
Talloze artikelen hebben ons de afgelopen weken verteld dat het trumpisme zal blijven. Daar ben ik niet van overtuigd. Bovendien is het trumpisme niet de grootste erfenis die de 45ste president achterlaat. Dat is de verkiezingsleugen, en die is veel gevaarlijker voor Amerika en de rest van de democratische wereld.
Het trumpisme wordt meestal omschreven in algemene termen. Dat is niet verrassend, want zelfs Trump zelf zou, als hij er het denkvermogen voor had, niet kunnen vertellen wat het inhoudt. Politiek voeren vanuit het buikgevoel, zou je kunnen zeggen. Roepen dat je gekwetste burgers vertegenwoordigt om macht te verwerven. Aanvoelen wat werkt. Trumpisten steken alles wat er mis is in de wereld op de anderen, de tegenpartij. Het is het omgekeerde van een typisch Amerikaanse eigenschap: je verantwoordelijk achten voor je eigen succes of falen. Het trumpisme is de slachtoffercultuur in turboversnelling.
Geweldig entertainment
Het trumpisme is meer een middel dan een doel: dat verklaart waarom ook politici die aan Yale en Harvard zijn opgeleid, tekeergaan tegen de elite om hun ambitie na te jagen. Het is in belangrijke mate ook theater. Van de Trump-bijeenkomsten met een negentig minuten meanderende monoloog tot de bestorming van het Capitool, het is allemaal good fun, geweldig entertainment. Een deel van de Trump-terroristen die het Capitool bezetten, was gewapend en had kwade plannen. Voor een ander deel leek het een middagje uit met een onvermoede bonus. Ze liepen door het Capitool met smartphones in de aanslag, hun ogen uitkijkend.
Dat een aanzienlijke roedel aan Republikeinen de erfenis van Trump wil beheren, geeft al aan dat we ook zonder de persoon in kwestie niet van zijn perfide invloed verlost zijn. De vervaging van normen en van beschaafde omgang geeft, net zoals de uitholling van de civic society, politieke opportunisten zoals senatoren Ted Cruz en Josh Hawley, en de kwaadwillende minister Mike Pompeo reden genoeg om juist geen afstand te nemen van president Trump en zijn gedrag. Integendeel, ze proberen zijn mantel over te nemen. Of dat kan met een presidentschap dat zo rond zijn persoon draaide, is vers twee, maar ze praten en handelen alvast als Trump. Het gebalde vuistje waarmee senator Hawley de belagers van het Capitool begroette, sprak boekdelen. Dat hij een paar uur later de verkiezingsuitslag weigerde te accepteren, ook.
De golfbaan lonkt
Trump kunnen we afschrijven. Hij blijft echt niet rondhangen voor 2024. Daar is hij te lui voor, de golfbaan lonkt. Mijn inschatting is dat zijn kroost, nu in ballingschap op Billionaire’s Island in Florida, te dom is om hem op te volgen.
De vraag is niet hoe snel de invloed van Trump als persoon zal verdwijnen. Dat gebeurt sneller dan hij denkt en wij verwachten. De vraag is hoe groot de structurele schade is aan ’s werelds belangrijkste democratie en of we Amerika definitief moeten afschrijven als leidende natie. Het antwoord daarop is minder vrolijk stemmend.
Trumps grote verkiezingsleugen, de landslide waarmee hij gewonnen zou hebben, zal nog jaren dooretteren. Bijna een derde van de Amerikaanse volksvertegenwoordigers volhardde in die leugen en stemde tegen de certificatie. In hun ogen is Joe Biden geen legitieme president. 67 procent van de Republikeinse kiezers is ervan overtuigd dat de verkiezingen
Geen enkele verkiezing zal voor de verliezers nog eerlijk lijken. Misschien vallen ook Democraten ooit voor de verleiding om daarin mee te gaan
zijn gestolen. De gekwetste burger is er weer tussen genomen. Dit zal doorwerken. Alle volgende verkiezingen zullen aanvechtbaar zijn, de uitslag kan zomaar gestolen worden, onder je ogen.
Kwade geest
Daarmee is de verdeeldheid die Trump zaaide in beton gegoten. Er is maar één middel om daar een einde aan te maken: hij moet zelf erkennen en onderstrepen dat hij de verkiezingen heeft verloren. Dat zou gezond verstand eisen en psychologische volwassenheid, zaken die Trump niet in zijn arsenaal heeft. Het zal dus niet gebeuren, waardoor de verkiezingen van 2020 mensen nog jaren boos zullen maken, erger, geen enkele verkiezing zal nog onbetwist en eerlijk lijken voor de verliezers. Ik sluit niet uit dat Democraten ooit ook zullen vallen voor de verleiding om daarin mee te gaan.
Dat is ernstig, maar de conclusie van vier jaar Trump is onveranderd: hij was eerder een symptoom van de Amerikaanse problemen dan de oorzaak ervan. Trump heeft geen enkel probleem opgelost, een aantal andere problemen verergerd en met de structurele ondermijning van het democratische proces een nieuw probleem veroorzaakt. Als hij woensdagochtend Washington ontvlucht, laat hij Amerika zieker dan ooit achter. Trump heeft geen toekomst, maar zijn kwade geest zal blijven waaien over vele volgende verkiezingen.