Zonnekoning Trump verleent nog snel gratie aan zo’n honderd vrienden en medewerkers Ook aan zichzelf?
Donald Trump verleent vandaag, daags voor zijn afscheid, nog gratie aan zo’n honderd mensen, vooral vrienden en medewerkers. Ook aan zichzelf? De nadelen lijken groter dan de voordelen.
De ernstige aanklacht tegen zakenman Trump wegens grootscheepse fraude en corruptie is geen federaal onderzoek – en wordt dus niet door gratie gedekt
Doet-ie het of doet-ie het niet? Al weken hint president Donald Trump erop dat hij zichzelf gratie kan verlenen, zodat hij nergens voor vervolgd kan worden als hij geen president meer is. Dat schrijven diverse media op basis van indiscreties uit Trumps entourage.
Zondag heeft Trump het grootste deel van de dag doorgebracht met onder meer zijn dochter Ivanka en schoonzoon Jared Kushner om een lijst samen te stellen met een honderdtal mensen die hij nog van alle vervolging wil vrijwaren. Die lijst zou hij vandaag bekendmaken. Verwacht wordt dat alvast Ivanka en Jared, en Trumps andere kinderen erop staan.
Maar pardonneert Trump ook zichzelf? De belangrijkste reden om aan te nemen van wel is dat hij strafrechtelijk vervolging vreest voor het aanzetten tot de bestorming van het Capitool. Rebellie is geen kattenpis, en zelfs de kwalificatie ‘aanzetten tot doodslag’ is in principe niet uitgesloten.
Impliciete bekentenis
Maar sommige adviseurs zouden het Trump afgeraden hebben. Ten eerste is het verre van zeker of jezelf gratie verlenen een rechterlijke toetsing zou doorstaan. De grondwet geeft de president op dat vlak veel macht, maar de regel dat niemand hoort te oordelen in zijn eigen zaak is een fundamenteel rechtsprincipe.
Nooit eerder waste een president zich op die manier van alle zonden. De kans bestaat dat meer Republikeinse senatoren daardoor zouden besluiten te stemmen voor de afzetting van Trump.
Bovendien zou gratie geen einde maken aan Trumps juridische zorgen. Van alle aanklachten tegen hem is de meest zorgwekkende die naar grootscheepse fraude en corruptie door de procureur van Manhattan. Dat is geen federaal onderzoek en wordt dus niet door gratie gedekt. Maar de aanklacht lijkt ernstig genoeg om Trump in de cel te doen belanden.
En wat met de burgerrechtelijke zaken tegen hem – bijvoorbeeld van slachtoffers of nabestaanden van de aanval op het Capitool? In hun eisen voor schadevergoeding zou de zelf-gratie van Trump ongetwijfeld als een schuldbekentenis worden aangevoerd.
Met dank aan Kanye West Zelfs als Trump daarom afziet van zijn voornemen, zullen zijn andere late gratieverleningen wellicht over de tongen gaan. Presidentiële gratie is een oud gebruik, en zeker op het eind van een termijn heeft de bevoegde afdeling op het ministerie van Justitie het steevast druk. Het zou ook de eerste keer niet zijn dat een president een vriend nog een cadeau doet: zo gaf Bill Clinton op zijn laatste dag gratie aan een voortvluchtige financier.
Maar wat bij andere presidenten uitzonderlijk gebeurde, doet Trump aan de lopende band. Hij negeert de correct bij justitie ingediende verzoeken (zo’n 14.000), maar deelt gratie aan vrienden en kennissen alsof hij een zonnekoning is (zie hieronder).
Harvard-professor Jack Goldsmith onderzocht de 94 gratieverleningen die Trump al deed. ‘In minstens 85 van de 94 gevallen gaat het om vrienden en medewerkers, en soms ook om beroemdheden’, aldus Goldsmith in The Washington Post. Merkwaardig is de rol van Alice Johnson. Die zat een levenslange celstraf uit nadat ze was veroordeeld als drugskoerier. Kim Kardashian en Kanye West bepleitten haar zaak in 2018 bij Trump. Johnson praat sindsdien overal over Trumps grootmoedigheid. En adviseert hem over andere concrete gratieverleningen.