Teheran zweert wraak voor ‘nucleair terrorisme’ van Israël
Terwijl Iran in Wenen onderhandelt met de Verenigde Staten, werkt het verder aan zijn kernprogramma. Israël speelt alweer de stoorzender met een ‘aanslag’ op de Iraanse nucleaire site Natanz.
‘Er zijn operaties die in de duisternis moeten blijven’
Danny Yatom
Oudchef van de geheime dienst Mossad
Iran had zaterdag nog maar net fier gemeld dat hoogwaardige centrifuges voor de verrijking van uranium in dienst waren genomen in de nucleaire installatie van Natanz. Maar zondag ging er daar al iets grondigs mis. Of het ging om een cyberattack of een echte explosie – of een combinatie van de twee – is niet duidelijk. Maar het elektriciteitssysteem in Natanz ligt in duigen en het herstel van de schade zou minstens negen maanden kunnen duren.
Dat stelden alvast twee anonieme inlichtingenfunctionarissen’ in de Amerikaanse krant The New York Times. De Israëlische media zijn zelf gebonden aan een strikte censuur voor gevoelige onderwerpen van nationale veiligheid, dus is het intussen een traditie dat Israëlische inlichtingenofficieren informatie verspreiden via de NYT, die dan kan worden geciteerd door de Israëlische media.
Niet iedereen in Israël vindt die manier van werken verstandig. Volgens Danny Yatom, oud-chef van de geheime dienst Mossad, eist Israël zo het ‘incident’ zo goed als op. En dat dwingt Iran haast tot wraak, zei Yatom aan de Israëlische legerradio. ‘Er zijn operaties die in de duisternis moeten blijven.’
Maar ook zonder het lek in de NYT zouden alle verdenkingen automatisch richting Israël gaan. Voor Israël is een Iraans kernwapen een ‘rode lijn’. Operaties om een nucleair Iran te voorkomen, spelen zich af te land, ter zee en in de lucht. Iran heeft in de laatste tien jaar zijn invloed in de regio sterk uitgebreid, via sjiitische milities in Irak, Libanon en Jemen, en met steun aan de Syrische dictator Bashar al-Assad. Dus speelt de strijd zich ook in het hele MiddenOosten af.
Clandestiene zeeslag
Vorige week kwam een clandestiene zeeslag tussen Israël en Iran boven water, met een explosie op een Iraans ‘spionageschip’ voor de kust van Jemen (DS 8 april). Ook in Iran zelf slaat Israël geregeld toe. Dezelfde nucleaire site in Natanz werd in 2021 al eens platgelegd door het beruchte computervirus Stuxnet. En in juli vorig jaar was er een mysterieuze brand in Natanz.
In november vorig jaar werd dan weer Mohsen Fakhrizadeh doodgeschoten nabij Teheran. Hij werd gezien als het wetenschappelijke brein achter het – door Iran nog altijd ontkende – kernwapenprogramma. Iran slaat geregeld terug, zo wordt vermoed, met explosies op Israëlische schepen in de Indische Oceaan, of via zijn milities in Jemen of Libanon als ‘nuttige derden’.
Niet altijd wijst Iran met een beschuldigende vinger naar Israël. Een operatie aan Israël toewijzen geldt immers ook als een erkenning van zwakte. Deze keer wordt voor de internationale arena wel openlijk gesproken over ‘nucleair terrorisme’, en minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif zwoer dat ‘we onze wraak zullen nemen op de zionisten’.
Zarif linkte de timing van het incident in Natanz aan de huidige onderhandelingen die Iran in Wenen voert met onder anderen de VS. ‘De zionisten willen wraak nemen voor onze vooruitgang in het opheffen van sancties’, zei Zarif.
Pas vorige week zijn die gesprekken in Wenen na lang aarzelen begonnen, over de vernieuwing van het nucleaire akkoord dat Iran in 2015 sloot met de VS, Rusland, China, Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk plus de EU. In ruil voor een gecontroleerde maar tijdelijke afbouw van zijn nucleaire programma kon Iran rekenen op het opheffen van internationale sancties. Het islamitische regime in Iran zit economisch dieper in het slop dan zijn patserige retoriek laat vermoeden.
Donald Trump trok de VS in 2018 terug uit dat akkoord, getekend door voorganger Barack Obama. Kersvers president Joe Biden wil weer praten met Iran, tot ergernis van Israël. Dat Weense gesprek verloopt tot nu opmerkelijk positief, zij het moeizaam en indirect. Zo pendelen Europese diplomaten tussen de aparte hotels van de Iraanse en Amerikaanse delegaties. Wat president Biden intussen vindt van de Israëlische acties, is niet precies bekend. Stoppen kan hij ze duidelijk niet.