Het ene schip is het andere niet

De markt voor schepen zit vreemd in elkaar. Terwijl de containerreders gouden tijden beleven dankzij de hoge containertarieven, zien de eigenaars van olietankers zwarte sneeuw. De dagtarieven voor mamoettankers staan zelfs negatief. Het Belgische Euronav, een van de drie grootste tankerreders ter wereld, ziet zijn aandelenkoers hierdoor fors dalen. Het is op de Brusselse beurs intussen het meest geshorte aandeel (een techniek waarbij op een lagere koers gespeculeerd wordt). Gisteren zakte Euronav met 5,9 procent.

De markt voor olietankers en die voor containerschepen vormen bijna elkaars spiegelbeeld. In het begin van de pandemie waren de rollen omgekeerd. Olietankers zaten in het winnende kamp, containers in het verliezende. Dat kwam omdat de wereldhandel ineenstortte. Ook de vraag naar olie klapte in elkaar, maar dat was paradoxaal genoeg een zegen voor eigenaars van olietankers. Dat komt omdat tankers niet zozeer als transportmiddel werden gebruikt, maar als drijvende opslagplaats. Daar was een jaar geleden enorme behoefte aan omdat er veel meer olie werd opgepompt dan er verbruikt werd. De extreem lage olieprijzen lokten speculanten die olie insloegen in de hoop ze maanden later duur te verkopen. Daarvoor hadden ze wel opslagtanks nodig, zoals olietankers. Door de hausse die daarop ontstond, werden in 2020 weinig tankers uit vaart genomen: slechts 2 tegenover 44 in 2018 en 2017. Daarnaast werden er vorig jaar ook nog nieuwe tankers te water gelaten.

Het herstel van de olieprijs had paradoxaal genoeg een omgekeerd effect op de dagtarieven voor olietankers. De speculanten verkochten geleidelijk aan de olie die ze hadden opgeslagen, waardoor die schepen opnieuw in de reguliere vaart werden gebracht, met een overaanbod tot gevolg. Daarbij komt dat de wereldvraag naar olie met 96 miljoen vaten nog altijd niet op het pre-coronaniveau van 101 miljoen vaten ligt – waardoor er minder olie te vervoeren valt. Zo’n 20 procent van de totale olieproductie wordt met grote olietankers getransporteerd.

Een perfecte storm dus voor mamoettankers. Beterschap wordt niet meteen verwacht. Het overaanbod aan tankers zal weggewerkt moeten worden door er weer meer te ontmantelen. Een gestripte tanker levert een reder een kleine 20 miljoen dollar op dankzij de verkoop van de tonnen oud ijzer die in zo’n boot steken. Wellicht zullen alle vijftien jaar oude schepen uit vaart genomen worden, aangezien tankers om de vijf jaar aan een grondige inspectie en onderhoud onderworpen worden.

Euronav blijft intussen niet bij de pakken zitten en kondigde gisteren aan dat het een groene kredietlijn van 80 miljoen dollar heeft afgesloten, met waarborg van de Vlaamse overheid via de waarborgvennootschap Gigarant. Euronav wil met deze ‘groene’ lening – wat wel contradictorisch is voor schepen die miljoenen liters ruwe olie transporteren – zijn vloot versneld verjongen. Dat betekent schepen met de jongste, meest efficiënte technologie, waardoor het transport van olie iets minder olie vergt. En dat bespaart kosten.

Het overaanbod aan tankers zal weggewerkt moeten worden door er meer te ontmantelen

In ‘De Grote Markt’ duikt de economieredactie dagelijks in een opmerkelijke beweging in de economische wereld.