Rebellerende lokale besturen zetten maximale druk
Haar chef gelooft dat Kim Potter (48) bij een verkeerscontrole per ongeluk haar wapen, en niet haar taser, heeft gebruikt. De politieagente, die zondag zo de 20-jarige ongewapende zwarte man Daunte Wright doodschoot, nam ontslag.
Een groeiend blok – met onder meer PS-voorzitter Paul Magnette, de provincie Luik en enkele kustburgemeesters – eist dat de horeca op 1 mei minstens de terrassen mag openen. ‘Anders breken er rellen uit’, zegt de Luikse burgemeester Willy Demeyer (PS). ‘De politie kan het niet meer aan.’
Premier Alexander De Croo (Open VLD) staat vanochtend voor zijn wellicht delicaatste Overlegcomité tot nu toe. De besmettingscijfers evolueren gunstig maar traag en het aantal bezette bedden op intensieve zorg steeg gisteren van 919 naar 945. Toch klinkt de roep om de schroeven losser te draaien luider dan ooit.
Op de agenda staat de goedkeuring van het voornemen om de scholen op 19 april deels te heropenen. Ook over het heropstarten van de contactberoepen op 26 april en het afschaffen van de reservatieplicht voor niet-essentiële winkels lijkt een consensus te groeien. Ook het opheffen van de avondklok ligt op tafel. Het grootste twistpunt blijft veruit de heropening van de horeca. Al op 5 maart schoof het Overlegcomité 1 mei als streefdatum naar voren. ‘Een verschrikkelijke fout’, zegt een regeringsbron nu.
De Luikse gouverneur Hervé Jamar stelt na een gesprek met de burgemeesters van zijn provincie dat het voor de politie vanaf die dag onmogelijk wordt om terrassen te sluiten. ‘In de stad Luik geeft de helft van de uitbaters aan dat ze op 1 mei hoe dan ook zullen openen’, zegt Jamars woordvoerder. ‘Het is onmogelijk en onwenselijk het verbod dan nog te handhaven. Als men niet minstens de terrassen opent, krijgen we grote problemen met de openbare orde. De bevolking heeft er echt genoeg van.’
Eenzelfde geluid bij de Luikse burgemeester Willy Demeyer (PS). ‘Ik pas voor massale repressie. Als de terrassen gesloten blijven, breken er rellen uit.’ Nochtans was Luik tijdens de tweede golf een van de meest getroffen steden. ‘Ik ken de situatie in de ziekenhuizen goed’, zegt Demeyer. ‘De volksgezondheid is belangrijk, maar de openbare orde ook.’
Opvallend: partijvoorzitter Paul Magnette (PS), die ook burgemeester van Charleroi is, steunt hem. Meer zelfs, hij gaat nog een stap verder. ‘We moeten de horeca zowel binnen als buiten heropenen op 1 mei’, liet hij in Sudpresse optekenen. ‘Daar komen we niet op terug. Ik ga als burgemeester niet alle politiemiddelen inzetten om iedereen op alles te controleren.’
De MR zet eveneens forse druk en koppelt de opening aan een groter buitenplan. ‘Onze strategie moet veranderen’, zegt voorzitter Georges-Louis Bouchez. ‘Het moet afgelopen zijn met sectoren zomaar uit of aan te schakelen.’
Niet alleen in Franstalig België steekt protest de kop op. ‘Het Overlegcomité is van zeer slechte wil, als het niet inziet dat buiten meer mogelijk moet zijn’, zegt Piet De
Groote (Gemeentebelangen), de burgemeester van Knokke-Heist. De West-Vlaamse gouverneur Carl Decaluwé stelt dat ‘zeker bij de politie het vat af’ is, al roept hij op om de beslissingen van het comité na te leven. Ook de sector zelf en de werkgeversorganisatie Voka dringen erop aan om de datum van 1 mei te behouden.
De N-VA wil al langer de terrassen zo snel mogelijk openen. Bij de top van de Vlaamse regering klinkt het dat de oproepen tot rebellie ‘gevaarlijk’ zijn, maar wordt tegelijk gepleit voor een ‘paradigmashift’.
8 mei als compromis?
De Croo en vooral minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) blijven intussen hameren op de kritieke situatie op intensieve zorg. Gesteund door de experts passen ze voor te snelle versoepelingen die als een boemerang kunnen terugkeren. Zij zien een opening van de terrassen ten vroegste half mei zitten. De verdere uitrol van de exitstrategie zou dan afhankelijk zijn van de vaccinatiegraad. En zeker voor binnenactiviteiten, zoals de volledige opening van de horeca, willen ze wachten tot juni.
Op het kernkabinet met de belangrijkste ministers maandag was er felle discussie, maar kwam er geen oplossing uit de bus. Ook gisteravond laat was het water tussen de federale regering en de regio’s nog diep. Een mogelijk compromis is het openen van de terrassen op 8 mei, maar zelfs dan blijft de vraag hoe de handhaving de week ervoor zal verlopen.
‘De horeca moet zowel binnen als buiten heropenen op 1 mei. Daar komen we niet op terug’
Paul Magnette
PSvoorzitter en burgemeester Charleroi
‘Een vergissing? Neen, dat klinkt niet juist. Ik ben mijn zoon net kwijt. De agente in kwestie heeft 26 jaar ervaring, ik kan deze uitleg niet accepteren’, zei Aubrey Wright, de vader van de jongeman die zondag door de politie is doodgeschoten. Dat dodelijke incident vond uitgerekend plaats in Brooklyn Center, een voor 29 procent Afro-Amerikaanse buitenwijk van Minneapolis. Die stad staat op dit moment al onder hoogspanning door de rechtszaak tegen Derek Chauvin. Hij is de agent die terechtstaat op beschuldiging van de moord op George Floyd. De zwarte man stierf in mei vorig jaar tijdens een gewelddadige arrestatie nadat Chauvin minutenlang zijn knie in zijn nek gedrukt had gehouden.
De 48-jarige agente die zondag Daunte Wright heeft doodgeschoten, dacht dat ze haar taser, en niet haar dienstwapen trok. Haar chef bij de politie gelooft haar, maar toch is Kim Potter onmiddellijk geschorst en werd meteen een onderzoek ingesteld. Anders dan
Derek Chauvin, die op zijn proces zijn advocaat laat pleiten dat slachtoffer George Floyd niet door zijn actie, maar door drugs om het leven kwam, heeft agente Kim Potter gisteravond besloten om een stap opzij te zetten. Na 26 jaar bij de politie stuurde ze dinsdag haar ontslagbrief op. Chauvin werd kort na Floyds dood ontslagen.
Daunte Wright, de man die zondagmiddag werd doodgeschoten, was twintig en laat een zoontje van twee achter.
‘Gebeden zijn niet genoeg’
De dood van de jongeman leidt sinds zondag tot flinke onrust in de straten van Brooklyn Center, een buitenwijk met zo’n 30.000 inwoners. Toen de ingestelde avondklok weinig effect bleek te hebben, zetten de massaal opgetrommelde ordediensten alle niet-dodelijke middelen in om de woedende manifestanten uit elkaar te drijven bij het hoofdkwartier van de politie.
Vicepresident Kamala Harris toonde op Twitter begrip voor het verdriet en de frustratie van de betogers: ‘Gebeden zijn nu niet genoeg. Daunte Wright had nog bij ons moeten zijn. Terwijl het onderzoek loopt, heeft ons land gerechtigheid en verzoening nodig, en de familie van Daunte verdient antwoorden.’ Ook president Joe Biden toonde begrip voor de hoogoplopende emoties, maar zei ook dat ‘de woede, het trauma en de pijn van de zwarte gemeenschap reëel zijn, maar geen excuus vormen voor plunderingen en geweld’.
Verschillende manifestanten zeiden tegen The Washington Post hoezeer ze er genoeg van hebben. ‘Dit is puur machtsvertoon’, zei Taven Hill, een betoger. ‘We zijn het beu om over ons heen te laten lopen. En als het gebeurt, mogen we eigenlijk niet eens klagen of onze stem verheffen.’
Jaylani Hussein, een leider uit de lokale gemeenschap, zei tegen de krant dat de rechtszaak over de dood van George Floyd al traumatiserend was voor de stad Minneakwaal, polis, en wellicht voor heel de VS. Alweer een nieuw zwart slachtoffer van politiegeweld versterkt het gevoel dat er een jaar later in Amerika nog altijd bitter weinig veranderd is.
Taven Hill
De rechtszaak tegen Derek Chauvin is in de derde procesweek aanbeland. Chauvin pleit onschuldig. Gisteren was het officieel de beurt aan zijn verdediging. Maar Chauvins advocaat Eric Nelson gooit al sinds de start van het proces alles in de strijd om de dood van George Floyd te wijten aan het gebruik van opiaten en een hart
en niet aan het geweld dat Chauvin tegen hem heeft gebruikt. De verdediging suggereert ook dat Floyd door die drugs extra gevaarlijk voor de politie zou zijn geweest.
‘Floyds dood was absoluut te voorkomen’
‘Als ze over ons heen lopen, mogen we eigenlijk niet eens klagen of onze stem verheffen’
Het getuigenis van een cardioloog, maandag, was een opdoffer voor Chauvins verdediging. Dokter Jonathan Rich zei voor de rechtbank dat hij geen medisch bewijs had gevonden dat een overdosis drugs of een hartkwaal George Floyd fataal zouden zijn geworden. Ook de hoeveelheid metamfetamine in zijn lichaam speelde ‘geen substantiële rol’. Wel begaven Floyds longen en hart het, ‘door de positie waarin hij zich bevond’. Hij kon niet ademen, omdat iemand hem in bedwang hield.
De cardioloog trok daarna de conclusie dat ‘George Floyds dood absoluut te voorkomen was’. De rechtszaak wordt normaal begin volgende week afgerond.
Betoger in Minneapolis