Het verschil tussen afval, een drinkbus en een trofee
Een weg omhoog is niet zomaar een berg en een bidon is niet zomaar een drinkbus, heeft Imara Felkers ervaren. Het gaat om de magie van wat ons vermag te veranderen.
Voor wie het is ontgaan: op 1 april heeft de Internationale Wielerunie (UCI) haar regels aangepast. De veranderingen zijn in het leven geroepen om de veiligheid van renners te bevorderen en om de vervuiling die de wielersport veroorzaakt tegen te gaan. Op het eerste gezicht prima doelstellingen. Een van de nieuwe maatregelen is dat het voortaan voor renners verboden is om op elke willekeurige plek een bidon weg te gooien. Nadat wielrenners uit de koers waren genomen omdat ze die regel overtreden hadden, ontstond er meteen ophef.
Een van de gestraften was de Zwitserse renner Michael Schär. Tijdens de Ronde van Vlaanderen werd hij vanwege een weggegooide bidon uit de wedstrijd gezet. Op Instagram vertelde hij beeldend hoe hij als kind op vakantie naar een Touretappe ging kijken, hoe hij uren op een berg wachtte tot het moment dat een daverend kabaal naderde. De helikopter, politiemotoren en het peloton creëerde bij hem een opwinding die bijna angstaanjagend was. Uit dat peloton werd een drinkbus geworpen: het werd voor Schär een talisman om ook renner te worden.
Ik wil een oproep doen aan de UCI om deze ervaring te verknopen aan de op rationele gronden gemaakte nieuwe regels; zodat magie en ratio samen kunnen werken. Veel renners kennen de magie van de drinkbus. Greg Van Avermaet noemt de drinkbus een trofee als je ze vangt, vindt of krijgt. En daarmee zegt hij dat alle wielrenners ooit dat kind zijn geweest dat Schär beschrijft.
De essentie van wielrennen
Er is iets bijzonders aan de drinkbus en de wielersport: zij tonen wie wij zijn als mens en hoe attributen in staat zijn om te veranderen. Juist door de reactie op de uitsluiting lichtte weer even op dat wij meer dan alleen rationele wezens zijn. Wij hebben als mens magie tot onze beschikking en we kunnen werelden verbeelden: dus ook de wielrenner.
Ja, er worden bidons weggegooid omdat ze leeg en niet meer nodig zijn, maar tegelijkertijd is er ook de renner die weet dat hij verbonden is aan magie. Doordat een renner magie bezit, is hij in staat om attributen te laten transformeren. Een drinkbus kan in vorm en functie een drinkbus zijn, maar ook een trofee. Het verschil tussen afval, drinkbus en trofee ligt in de voorstelling. Het wordt afval als de voorstelling niet meer meedoet. De drinkbus kan van alles worden in de verbeelding. Precies dat geluid horen we terug in de ophef. Daarom is de keuze om een wielrenner te straffen met uitsluiting een aanval op de essentie van wielrennen. Want deze magie heeft een transformatieve werking.
Coll de Rates
Momenteel ben ik in Calpe, Spanje. Liefhebbers van de wielersport weten meteen dat dit een van de plekken is waar profwielrenners in de winter trainen voor het nieuwe seizoen. Ik probeer te ontrafelen hoe het komt dat wielertoeristen duizenden kilometers van huis hier naartoe komen om te ‘trainen zoals een prof.’ Dat komt door het speelveld. Juist door de huidige reisbeperkingen door covid licht de magie van wielrennen misschien nog meer op. Er is hier niemand. De leegheid is de beste voedingsbodem voor die voorstelling. Op elk ander professioneel trainingsveld zou ik worden weggestuurd, maar hier niet omdat het speelveld van wielrennen imaginair is.
Ik fiets en weet: ik kan hier de ploeg
Het zijn niet alleen kinderen die begerig zijn naar een bidon. Alleen zullen volwassenen dat doen door in vol tenue te trainen in Calpe
van Deceuninck–Quick-Step tegenkomen: een snel ingelaste training omdat Parijs-Roubaix ineens wegviel. Als ik mezelf in gang trek om enigszins een beetje het tempo erin te houden op de Coll de Rates, kijk ik om me heen en weet dat talloze profwielrenners precies ditzelfde uitzicht hebben gezien. Ik train op de openbare weg en tegelijkertijd op het trainingsveld van de profwielrenner. En als de bergen hier in de omgeving van Calpe opgenomen worden in een etappe van de Vuelta, dan zal ik reikhalzend voor de televisie zitten en roepen: ‘Kijk, daar heb ik gefietst!’
Het zijn niet alleen kinderen die begerig zijn naar een bidon. Volwassen wielertoeristen hebben dezelfde beeldende voorstelling. Alleen zullen volwassenen het doen in vol tenue te trainen in Calpe.
De magie werkt activerend. In dat opzicht zijn we allemaal het kind in de beschrijving van Michael Schär. In ons ernstige leven staan we daar niet meer bij stil, maar de sport biedt er plaats voor. Het is geen valse romantiek die ik hier bepleit, maar een oproep om vanuit het perspectief van de magie het milieuvraagstuk te benaderen. Het is er al: magie woont in het wielrennen. De verhalen zijn er en de wil bij deze magische renners ook. Omarm het, betrek het. Ik train ondertussen stevig door.