‘Laat wegcamera’s meer doen dan overtreders klissen’
ANPR-camera’s worden nu al ingezet om misdadigers te klissen, maar volgens de lokale besturen zijn ze ook onmisbaar voor ‘slimme steden’.
Veel steden en gemeenten hangen in ijltempo ANPR-camera’s op, die automatisch nummerplaten lezen en registreren. De gegevens daarvan mogen nu alleen worden geraadpleegd om de strafwet toe te passen en de openbare veiligheid te garanderen. Maar de mogelijkheden zijn veel ruimer: de camera’s kunnen, bijvoorbeeld, ook verkeersstromen in kaart brengen en eventueel in realtime bijsturen met digitale verkeersborden of verkeerslichten. Ze kunnen tonen hoe druk het is op bepaalde plaatsen, wie een stad bezoekt en waar hij vandaan komt. Ze geven informatie over hoeveel vrachtverkeer het centrum doorkruist en welke straten als sluipwegen worden gebruikt.
‘Overheden digitaliseren en baseren hun beleid steeds meer op data’, zegt CD&V-Kamerlid Franky Demon. ‘We moeten die evolutie ondersteunen.’ Daarom heeft hij een wetsvoorstel ingediend om lokale overheden toegang te geven tot de data van wegcamera’s. ‘De ANPR-databanken bevatten een schat aan informatie om pijnpunten in mobiliteit aan te pakken en onze leefomgeving veiliger en gezonder te maken’, aldus Demon.
‘Slimmer dan gedacht’
In de digitale transformatie van het lokale bestuur zijn data onmisbaar, klinkt het ook bij de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG). Sommige lokale besturen werken nu al samen met telecomoperatoren of betalingsverwerkers om zicht te krijgen op wie naar hun centra afzakt – om daar eventueel hun marketing op af te kunnen stemmen. De gegevens van ANPR-camera’s zijn een volgende stap, zegt VVSG-woordvoerder Nathalie Debast.
De VVSG heeft eind vorig jaar al een aanpassing van de wet op het politieambt gevraagd, zodat haar leden de nationale gegevensbank niet alleen zouden mogen gebruiken voor het mobiliteitsbeleid, maar ook om het milieu en de leefbaarheid te verbeteren. Aan de hand van nummerplaten kan men, bijvoorbeeld, types voertuigen identificeren en hun uitstoot monitoren. Waar ANPR-camera’s in lage-emissiezones nu al worden gebruikt om vervuilende auto’s te weren en te beboeten, zou de databank ook het globale effect van een lage-emissiezone kunnen evalueren.
De toepassingen zijn legio en ANPR-camera’s zijn ‘slimmer dan gedacht’, besloot het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen (Vlaio) in november, na een twee jaar durend proefproject, waarvoor het samenwerkte met Mechelen, Antwerpen, Turnhout en Kortrijk. Die laatste stad wachtte de resultaten niet af en zette in maart vorig jaar al een proefproject in de steigers om verkeerstellingen te doen met ANPR-camera’s. Maar Kortrijk werd teruggefloten door het Controleorgaan op de politionele informatie (COC).
‘Elk hergebruik van gegevens leidt tot potentiële risico’s’
Gegevensbeschermingsautoriteit
‘Uiteraard moet het delen van de data altijd met respect voor de privacy gebeuren’, zegt Demon. Lokale overheden zouden alleen toegang krijgen tot geanonimiseerde data. Maar critici waarschuwen voor een hellend vlak, waarbij camera’s voor almaar meer doeleinden worden ingezet. Gegevens die vandaag geanonimiseerd zijn, kunnen na verloop van tijd mogelijk aan elkaar worden gekoppeld en meer onthullen dan initieel bedoeld. Ook de Gegevensbeschermingsautoriteit, die nog geen advies gaf in deze zaak, herinnert eraan dat ‘elk hergebruik van gegevens potentiële risico’s met zich brengt’. Dat de mogelijkheden van camera’s ‘enorm’ gestegen zijn, noopt tot ‘voorzichtigheid’.