‘Onlineracisme sluipt als vergif in je leven, tot het alles infecteert’
Honderden haatberichten had ze ontvangen. Tweeënhalf jaar na haar eerste klacht daarover bij de politie stelt een rechter RTBF-gezicht Cécile Djunga in het gelijk. Uiteindelijk is maar één afzender veroordeeld.
‘Als je aangevallen zou worden, dan hoop ik op een dodelijke afloop. Ik zal de agressor niet veroordelen, ik zal hem feliciteren.’ Daarmee eindigde beschuldigde A.V. in 2018 zijn racistische haattirade aan het adres van RTBF-gezicht Cécile Djunga. Djunga, toen weervrouw bij de Franstalige openbare omroep, had in een video gesproken over het aanhoudende racisme waarmee ze moest omgaan sinds haar aanstelling bij de zender. Ironisch genoeg leverde dat haar net meer haatberichten op. Er stroomden er honderden binnen, het ene al agressiever dan het andere. Nu, tweeënhalf jaar later, is A.V. (uit de provincie Henegouwen) veroordeeld tot zes maanden cel, waarvan vijftien dagen effectief, en een geldboete van 1.600 euro. De man moet bovendien aan alle partijen in de zaak– Djunga, de RTBF en gelijkekansencentrum Unia – een schadevergoeding betalen.
Het lelijkste van de mens Djunga verwelkomt de uitspraak, maar de zaak heeft haar ook iets gekost. ‘Ik ben echt op mijn grenzen en die van justitie gebotst’, geeft de bekende Waalse comédienne toe. ‘Tweeënhalf jaar lang alleen het lelijkste zien, van politie naar parket naar rechtbank hollen, heeft even mijn licht gedoofd.’
Djunga zag zichzelf niet als iemand die deze strijd zou voeren. De immer positieve Brusselse heeft lang geprobeerd om de virtuele bagger te negeren. ‘Ik wou gewoon mijn werk doen. Maar racisme vreet je tijd en energie op. Dit soort haat sluipt in je leven als een vergif, tot het alles infecteert en je staat te huilen op het internet.’
Zodra duidelijk werd welke reacties de video had opgeleverd, ging het snel: het parket opende een onderzoek en Djunga stapte, aangespoord door de RTBF, naar de politie. Maar de daders identificeren was niet vanzelfsprekend. Onlinehaatberichten kunnen alleen vervolgd worden als ze een strafbare mening uiten en dus aanzetten tot haat tegen anderen. Dan gelden ze als een persmisdrijf, volgens de wet waaronder voor het eerst grenzen aan de vrije meningsuiting werden gesteld. ‘Dat betekent dus dat we door al die berichten heen moesten. Vele ervan had ik nooit eerder gelezen en genegeerd.’
De privéberichten vielen af, degene die niet expliciet aanzetten tot haat tegen anderen ook. Vele berichten waren ondertussen verwijderd, omdat ze onder artikels van reguliere media stonden en door hen werden gemodereerd.
Uiteindelijk slaagden Djunga en haar advocaat erin een dertigtal haatberichten te identificeren die aan alle voorwaarden voldeden. Maar 29 ervan werden geplaatst onder een pseudoniem en Facebook weigerde de identiteit van de verzenders vrij te geven. Daardoor
Cécile Djunga bleef alleen A.V. over.
De man toonde gedurende de procedure geen enkel berouw en kwam niet opdagen voor de uitspraak. ‘Het is heel eng om te zien dat hij er niets om geeft, dat hij het opnieuw zou doen. Het vonnis is meer een signaal voor de buitenwereld dan een poging om de veroordeelde tot inzicht te brengen.’
Zaadjes voor het goede
Of Djunga dit opnieuw zou doen? ‘Ja, maar ik heb veel geleerd, veel vrienden verloren. Niet iedereen vindt het leuk dat je op je rechten staat. “Laat het met rust” zeggen ze dan.’ Ondanks alles raadt Djunga andere slachtoffers van onlineracisme aan om een klacht in te dienen: ‘Maar bereid je voor, omring je met de juiste mensen. Ik ben geprivilegieerd, ik heb de juiste omkadering gekregen, dat is niet voor iedereen mogelijk.’
Ondertussen hoopt ze dat er toch een steen is verlegd in de strijd tegen racisme, dat het voor de mensen na haar beter zal zijn. ‘Ik blijf zaadjes planten voor het goede. Liever dat dan alleen te vechten tegen negativiteit.’
‘Ik wou gewoon mijn werk doen. Maar racisme vreet je tijd en energie op’
RTBFgezicht